Lęk staje się zaburzeniem, kiedy zaczyna wywierać paraliżujący wpływ na życie człowieka, jeśli znacząco obniża jakość życia i ogranicza codzienne funkcjonowanie. Lęk jest źródłem często niewidocznego, lecz ogromnie silnego cierpienia psychicznego. Zaburzenia lękowe są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń psychicznych. Częściej dotykają kobiet niż mężczyzn, występują jednak zarówno u dorosłych jak i u dzieci. Istnieje wiele rodzajów lęku, a każdy z nich daje nieco inne objawy.
Objawy zaburzeń lękowych są zmienną osobniczą, co znaczy że objawy u każdego mogą być nieco inne. Istnieją jednak wspólne części, które występują najczęściej u osób chorujących na zaburzenia lękowe:
• unikanie miejsc lub przedmiotów, które wywołują napięcie,
• przyspieszone bicie serca,
• uczucie omdlewania,
• zimne poty,
• wtórny lęk przed śmiercią.
Charakterystycznymi sygnałami w przypadku lęku napadowego (panicznego) są:
• uczucie szybo bijącego serca,
• ból w klatce piersiowej,
• duszność,
• zawroty głowy,
• niepokój,
• wtórny strach przed śmiercią (umieraniem),
• strach przed utratą kontroli nad sobą,
• strach przed chorobą psychiczną.
Do objawów lęku uogólnionego można zaliczyć:
• stałe uczucie zdenerwowania,
• drżenie,
• napięcie mięśniowe,
• pocenie się,
• zawroty głowy,
• zbyt szybkie bicie serca,
• bezradność,
• spodziewanie się czegoś negatywnego, nieokreślonego.
Charakterystycznym dla tego zaburzenia jest również fakt, iż pacjenci wyrażają obawy o swoje zdrowie lub o zdrowie bliskich osób.
Istnieją różne rodzaje zaburzeń lękowych, do których należą:
Zespół fobii
Jest to irracjonalna obawa przed specyficznymi sytuacjami, obiektami lub osobami, która skutkuje unikaniem ich. Rodzajów fobii jest wiele. Do najczęściej spotykanych zalicza się:
Zespół lęku napadowego (panicznego)
Jest to silny i niespodziewany lęk, który pojawia się nagle. Występuje w postaci ataków paniki. Charakteryzuje go brak konkretnego czynnika wyzwalającego.
Zespół lęku uogólnionego (GAD)
Jest to przewlekły i uogólniony lęk trwający przynajmniej przez miesiąc. Towarzyszy mu ciągłe zamartwianie się.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD)
Ciągła potrzeba powtarzania myśli lub zachowań z nasilającym się lękiem w przypadku przeciwstawiania się natręctwom i uzyskiwaniem ulgi psychicznej w miarę poddawania się natręctwom.
Zespół stresu pourazowego (PTSD)
Występuje w konsekwencji doświadczenia poważnego i traumatycznego wydarzenia (np. wojny, wypadku, przemocy fizycznej lub psychicznej). Głównymi objawami PTSD są uporczywie powracające wspomnienia z traumatycznego zdarzenia, koszmary senne i ciągłe napięcie.
Lęk może powstać na skutek różnych czynników, zaczynając od problemów z dzieciństwa, po kwestie związane z dorosłym życiem. Zaburzenia mogę pojawić się, jako rekcja na niestabilną sytuację rodzinną, zawodową czy finansową. Może to być również odpowiedź organizmu na obawę przed różnymi zmianami w życiu. Dodatkowo m.in. w przypadku lęku napadowego wskazuje się na czynniki genetyczne.
Rozpoznania zaburzeń dokonuje lekarz internista, psychiatra bądź psycholog na podstawie wywiadu oraz odpowiednich testów. Jeżeli zauważamy u siebie wyżej wymienione objawy bądź choćby podejrzewamy, że cierpimy na któreś z nich, konieczna jest wizyta u specjalisty w celu postawienia diagnozy.
Czy da się wyleczyć zaburzenia lękowe? Sposób i skuteczność leczenia zaburzeń lękowych zależą od wielu czynników, między innymi od stopnia nasilenia lęku oraz nastawienia i oczekiwań pacjenta. Czasami, w przypadku łagodnych objawów zaburzeń lękowych, wystarczy zmiana trybu życia:
• regularna aktywność fizyczna,
• znajomość metod radzenia sobie ze stresem,
• zachowanie równowagi między życiem prywatnym a zawodowym.
Jeżeli objawy zaburzeń lękowych są poważniejsze oraz utrudniają codzienne funkcjonowanie, obniżając jakość życia, wskazane jest korzystanie z profesjonalnej pomocy psychologicznej lub psychiatrycznej.