Czym jest toczeń?
Toczeń rumieniowaty układowy (TRU) jest chorobą z rodzaju autoimmunologicznych. Oznacza to, że układ odpornościowy atakuje własne tkanki i wytwarza własne przeciwciała. W rezultacie ciągle trwa przewlekły stan zapalny i w organizmie zawsze jest gotowość do walki z ciałami obcymi. Nie jest to pożądane, ponieważ celem działania układu odpornościowego powinny być komórki „obce”, takie jak wirusy czy bakterie, wywołujące stan zapalny, a nie własne.
Innymi schorzeniami z grupy autoagresywnych jest:
- zapalenie tarczycy Hashimoto,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- stwardnienie rozsiane (SM),
- łuszczyca,
- reumatologiczne zapalenie stawów (RZS)
Toczeń - przyczyny powstawia
Medycyna nie potrafi wytłumaczyć przyczyn powstawia toczenia. Znane są jednak czynniki ryzyka i predyspozycji do wystąpienia tej choroby.
Wśród nich pojawia się:
- Czynniki środowiskowe – niektóre zakażenia bakteryjne czy wirusowe oraz przyjmowane leki, a także promieniowanie ultrafioletowe.
- Czynniki genetyczne – płeć żeńska, występowanie chorób autoimmunologicznych w rodzinie.
- Czynniki hormonalne – ujawnienie się choroby występuje zwykle w okresie rozrodczym podczas tzw. wahań hormonalnych, np. w czasie ciąży w przypadku kobiet czy „skoku hormonalnego” związanego z dojrzewaniem u mężczyzn.
Toczeń – jakie są objawy
Toczeń rumieniowaty nie jest łatwy do diagnozy. Problem w szybkiej diagnozie polega na różnorodności i częstotliwości objawów. Zazwyczaj jest tak, że dobra diagnoza choroby postawiona jest dopiero po kilku latach. Objawy pojawiają się stopniowo o różnych nasileniach i nie są od razu jednoznaczne.
Są to głównie:
- osłabienie,
- chudnięcie
- brak apetytu,
- problemy z wypadaniem włosów,
- rumień twarzy w kształcie motyla,
- nieznacznie podwyższona temperatura ciała,
- ciągłe zmęczenie,
- zawroty głowy,
- bóle mięśniowo-stawowe,
- „huśtawka emocjonalna”,
- problemy z płodnością
Uwaga! Jedynym charakterystycznym objawem, pojawiającym się już na początku występowania choroby jest rumień w kształcie motyla na twarzy, obejmujący skórę nosa, policzków i okolicy oczu.
Jeżeli rumień ten pojawi się u osoby chorej wówczas szybciej dochodzi do poprawnej diagnozy i jest włączone leczenie. Nie da się określić przebiegu choroby czy będzie ono łagodne czy ostre.
Wyróżnia się kilka odmian, w zależności od narządu czy całego układu, który jest objęty procesem zapalnym:
- Układ stawowy - objawy podobne do reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), głównie ból mięśni i stawów, sztywność stawów, a nawet problemy z poruszaniem się.
- Układ wydalniczy - możliwość wystąpienia toczniowego zapalenia nerek, prowadzącego często do niewydolności nerek, objawiającej się białkomoczem, częstymi infekcjami układu moczowego, zapaleniem pęcherza.
- Układ nerwowy - zaburzenia psychiczne, depresja czy napady drgawkowe.
- Układ krwionośny - przewlekła niedokrwistość, problemy z krzepliwością krwi.
- Układ pokarmowy - nieswoiste zapalenia jelit, nietolerancje pokarmowe, problemy z prawidłowym rytmem wypróżnień, częste bóle brzucha.
- Układ krążenia - przedwczesna choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu serca czy nadciśnienie tętnicze.
- Układ oddechowy - predyspozycje do występowania stanów zapalnych w obrębie oskrzeli i płuc o zaostrzonym przebiegu.
Toczeń jest schorzeniem, a więc poprawne leczenie wymaga współdziałania lekarzy różnych specjalizacji.
Toczeń - jak wygląda zdiagnozowanie choroby
Zdiagnozowanie choroby opiera się na wykonaniu szeregu badań laboratoryjnych i obrazowych w zależności od zaatakowanego układu.
Badaniem ogólnym wskazującym na występowanie choroby z autoagresji jest natomiast tzw. test ANA, służący do wykrywania przeciwciał przeciwjądrowych, charakterystycznych dla całej tej grupy schorzeń.
Leczenie TRU polega głównie na podawaniu leków z grupy:
- przeciwzapalnych – w celu zmniejszenia stanu zapalnego,
- przeciwbólowych – w przypadku występowania uciążliwego bólu mięśni czy stawów,
- kortykosteroidów – stosowanych głównie w okresach zaostrzeń choroby, ze względu na liczne działania niepożądane, których wystąpienie jest bardzo prawdopodobne ze względu na stosowanie często dość wysokich dawek,
- przeciwmalarycznych i immunosupresyjnych – w bardziej zaawansowanych stadiach choroby
W walce z chorobą ważną rolę odgrywa zdrowa dieta, spożywanie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych Omega-3, wyrównywanie niedoborów magnezu i witaminy D3.
Na ile zdrowie i organizm pozwoli ważna jest aktywność fizyczna. Dzięki czemu przebieg choroby może być łagodniejszy.
