Reumatoidalne zapalenie stawów. Objawy i metody leczenia

Co to jest reumatoidalne zapalenie stawów?

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest chorobą zapalną, przez którą dochodzi do uszkodzenia chrząstek, kości, więzadeł i ścięgien. Im większe jest nasilenie choroby, tym bardziej zniekształca i usztywnia. W przypadku podejrzenia RZS, jak najszybciej należy potwierdzić chorobę, aby rozpocząć leczenie. Choroba powoduje niszczenie stawów i ich niesprawność, ale również uszkadza narządy i może prowadzić do śmierci.

Jakie są przyczyny reumatoidalnego zapalenia stawów?

Przyczyny RZS nie są do końca jasne. Przypuszcza się jednak o obciążeniu genetycznym i defekcie układu odpornościowego.

Czynniki wpływające na rozwój choroby:

• Genetyka - obciążenie genetyczne może być jednym z powodów powstawania choroby. Reumatoidalne zapalenie stawów u rodzica niekoniecznie oznacza, że i dzieci będą nim dotknięte, jednak ryzyko to jest znacznie większe niż w przypadku, gdy choroba nie występowała wcześniej w rodzinie;
• Dysfunkcja układu odpornościowego – w organizmie dochodzi do złego rozpoznawanie własnych tkanek jako „wroga”. Organizm produkuje autoprzeciwciała mające na celu ich niszczenie. Rozróżnia się kilka genów, które odpowiadają za ten proces (m.in. geny zgodności tkankowej HLA DRB1);
• Stres - w niektórych przypadkach silny stres wpływa na powstawanie choroby RZS;
• Uzależnienie od papierosów - osoby, które nałogowo palą tytoń, są w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na reumatoidalne zapalenie stawów;
• Płeć: na RZS częściej chorują kobiety niż mężczyźni;
• Zakażenie - niektóre wirusy oraz bakterie wpływają na chorobę.

Jakie są objawy reumatoidalnego zapalenia stawów?

Najczęstszymi objawami, które towarzyszą reumatoidalnemu zapaleniu stawów są:

• Stany podgorączkowe i gorączkowe
• Dolegliwości ze strony symetrycznych stawów w postaci bólu
• Obrzęki
• Zniekształcenia i zesztywnienia (tj, ograniczenia ruchu)
• Przewlekły stan zapalny - obejmujący symetrycznie przeważnie stawy śródręczno-paliczkowe, nadgarstkowe, śródstopno-paliczkowe, międzypaliczkowe bliższe, kolanowe lub barkowe.

Początek stanu zapalnego rozpoczyna się wewnątrz torebki stawowej i krok po kroku obejmuje cały staw i jego okolice. Skutki choroby rozpoznaje się na podstawie badań m.in. OB, leukocytozy, żelaza we krwi, odczynu Waalera-Rosego.

Widocznym objawem reumatoidalnego zapalenia stawów jest zniekształcenie stawów, którym mogą towarzyszyć zaniki mięśniowe. Następnym etapem choroby jest niszczenie chrząstek i powierzchni stawowych co prowadzi do unieruchomienia, zwichnięć i zesztywnienia.

RZS atakuje również narządy pozastawowe:

• Miażdżyca - u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów, miażdżyca stanowi główną przyczynę szybkiej śmierci. U pacjentów ryzyko zawału czy niewydolności serca jest znacznie podwyższone niż u osób zdrowych. Szybki rozwój miażdżycy związany jest z procesami zapalnymi toczącym się w organizmie;
• Serce - może dojść do uszkodzenia zastawek, zapalenia osierdzia czy kardiomiopatii, które charakteryzują się dusznościami, bólem w klatce piersiowej i nietolerancją na wysiłek fizyczny;
• Guzki reumatoidalne - występują pod skórą, są bezbolesne i atakują najczęściej okolicę stawów rąk, łokci, a niekiedy narządy wewnętrzne;
• Oczy - często dochodzi do suchości oka, która jest konsekwencją zapalenia spojówek. Pacjenci często narzekają na odczuwanie piasku w oczach lub ciała obcego;
• Naczynia - może wystąpić zapalenie naczyń, jest to jednak dosyć rzadka konsekwencja reumatoidalnego zapalenia stawów. Stan ten może prowadzić do niedokrwienia narządów wewnętrznych. Mówi się również o wrzodach na skórze i opuszkach palców;
• Osteoporoza - reumatoidalne zapalenie stawów przyspiesza w znaczący sposób rozwój osteoporozy (podobnie jak kuracja steroidami), aby ustrzec się przed złamaniami należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem i dobrać odpowiedni sposób leczenia;
• Nerwy - może dojść do powikłań w postaci ucisku na rdzeń kręgowy, zaburzenia czucia, mrowienia, drętwienia, niedowładu kończyn. Objawy te wymagają pilnej konsultacji lekarskiej;
• Płuca - reumatoidalne zapalenie stawów może wpływać na zapalenie płuc śródmiąższowe zapalenie płuc, które objawiają się bólem w klatce piersiowej, dusznościami i suchym kaszlem;
• Nerki - reumatoidalne zapalenie stawów i zażywane leki mogą powodować ich uszkodzenie;
• Odchylenia hematologiczne - w trakcie reumatoidalnego zapalenia stawów może pojawić się anemia lub zła liczba krwinek białych. W trakcie choroby możemy także zaobserwować powiększone węzły chłonne oraz śledzionę, z RZS powoduje częściej współwystępują chłoniaki.

Jak rozpoznać reumatoidalne zapalenie stawów?

W diagnozowaniu RZS wykonywane są badania laboratoryjne oraz badania obrazowe. Ostatecznie lekarz na podstawie badań i objawów stawia rozpoznanie choroby.

Badania laboratoryjne jakie należy wykonać na wykrycie RZS:

• OB, CRP, morfologia krwi - pomagają ocenić aktywność RZS.
• RF - czyli czynnik reumatoidalny ma go około 80% pacjentów, ale może zostać wykryty również u osób, które cierpią na inne choroby reumatyczne.
• Anty-CCP - wykrywalne tylko w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów, mogą wystąpić jeszcze przed pierwszymi objawami schorzenia. Duże miano RF i anty-CCP sugeruje na ciężkie reumatoidalne zapalenie stawów, z szybką destrukcją stawów i wystąpieniem zmian pozastawowych.
• Inne badania krwi, moczu bądź płynu stawowego wykonywane, aby wykluczyć inne choroby stawów oraz monitorować pracę np. nerek czy wątroby.

Badania obrazowe

Zaleca się ultrasonografię lub rezonans magnetyczny, które wykrywają zmiany zapalne wcześniej. Gdy zachodzi prawdopodobieństwo, że osoba cierpi na RZS, zostaje ona skierowana na rentgen stóp i rąk, lub innych zajętych przez chorobę stawów. Przy reumatoidalnym zapaleniu stawów często dochodzi do obrzęków tkanek miękkich, ubytków w kościach, zmniejszenia ich gęstości, a ostatecznie do zdeformowania stawów. Jeżeli chodzi o kręgosłup szyjny, zazwyczaj praktykuje się tomografię komputerową.

Jak wygląda leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów?

Leczenie RZS jest długotrwałe i ma na celu zatrzymanie postępów choroby wraz z przedłużeniem sprawności i aktywności chorego. Bardzo ważna jest systematyczna aktywność fizyczna, która poprawia stabilność, ruchomość stawów i samopoczucie. Wskazana jest jazda na rowerze, basen, spacery. Pomocne mogą również okazać się kąpiele w wodach siarczanych i radoczynnych. Ważne jest również wsparcie bliskich, gdyż ból może wywoływać frustrację, niechęć do wszystkiego, a w związku z tym i depresję. W leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów bardzo ważna jest dieta. Chorzy powinni ciągle utrzymywać odpowiednią dietę i wagę, aby nie doszło do nadwagi czy otyłości, które automatycznie obciążają stawy i powodują rozwój miażdżycy. Z kolei niedożywienie osłabia organizm i powoduje zanik mięśni. Należy regularnie dostarczać organizmowi odpowiednie ilości witaminy D oraz wapnia, aby uniknąć rozwoju osteoporozy.

Do leczenia chorego wdrażana jest również farmakologia. Łagodzi ona objawy i hamuje proces niszczenia stawów. Leczenie należy wdrożyć ja najszybciej. Pamiętajmy jednak, że leki nie spowodują wyleczenia choroby (jest ona przewlekła, nieuleczalna), po ich odstawieniu może pojawić się nawrót.

Leczenie miejscowe konkretnego stawu:

• punkcja (podawanie do środka leków przeciwzapalnych);
• synowektomia - chirurgiczna, chemiczna - likwiduje zmiany na błonach śluzowych;
• zabiegi korekcyjno-rekonstrukcyjne poprawiają budowę i pracę zdeformowanych stawów;
• endoproteza - zniszczony staw zostaje zastąpiony protezą;
• artrodeza - usztywnienie stawu, które łagodzi ból;
• zmniejszanie ciśnienia zespołu cieśni kanału nadgarstka.

Czy można wyleczyć reumatoidalne zapalenie stawów?

Reumatoidalne zapalenie stawów jest nieuleczalne, chorobę możne jedynie zaleczyć i spowolnić jej rozwój. Odstawienie leków powoduje nawrót choroby, jednak obecne metody leczenia powodują, że można chorobę wprowadzić w stan remisji. 

Po zakończeniu leczenia trzeba stale być pod kontrolą lekarza reumatologa. Trzeba pamiętać o okresowych badania tj. USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej, mammografii i badaniach ginekologicznych (w przypadku kobiet). Chory powinien również pamiętać o rehabilitacji oraz o wykonywaniu ćwiczeń w domu.

 

Źródło: niezalezna.pl

#reumatoidalne zapalenie stawów #objawy RZS #jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów