Zanieczyszczenie powietrza pyłami zawieszonymi (PM) ma globalny charakter i budzi poważne obawy dla zdrowia publicznego. Według Global Burden of Diseases Study, wskaźnik ryzyka zachorowalności i śmiertelności związanych z zanieczyszczonym powietrzem najbardziej wzrósł w ciągu ostatnich 30 lat. Szczególnie pyły PM2,5 o średnicy mniejszej niż 2,5 mikrometra przyczyniły się do 4,58 miliona zgonów.
W Europie wcześniej prowadzono badania dotyczące wpływu zanieczyszczonego powietrza na występowanie ADHD u dzieci, jednak wyniki były niejednoznaczne ze względu na małą liczbę badanych. Chińskie badanie, w którym wzięło udział ponad 164 tysiące dzieci w wieku od 6 do 18 lat z trzech różnych prowincji Chin, wnosi dużo nowej wiedzy na ten temat. Dr Markevych podkreśliła, że siłą tego badania jest liczba uczestników.
Badanie wykazało istotne powiązanie między długotrwałym narażeniem na pyły PM1 i PM2,5 a diagnozowaniem ADHD u chińskich dzieci.
To badanie wyróżnia się na tle innych liczbą przebadanych osób oraz wysokim wskaźnikiem zdiagnozowanego ADHD. Najważniejszym ustaleniem jest to, że mniejsze cząsteczki, których nawet nie badamy na szeroką skalę w Europie i Polsce – czyli PM1 – są najgroźniejsze dla zdrowia. Penetrują nasz organizm znacznie głębiej i są bardziej toksyczne.
– tłumaczy dr Iana Markevych.
Badacze zaobserwowali również, że pyły zawieszone mogą być toksyczne dla komórek nerwowych, a związane z nimi choroby, takie jak ADHD, mogą wystąpić jako skutek narażenia na zanieczyszczone powietrze.
Przyczyna ADHD u dzieci
ADHD – czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi – to przewlekłe zaburzenie neurorozwojowe rozpoczynające się w dzieciństwie, często utrzymujące się w wieku dorosłym. Charakteryzuje się nieadekwatną rozwojowo nieuwagą, nadpobudliwością ruchową i impulsywnością. Jest to również jedno z najczęstszych zaburzeń neurorozwojowych – dotyka około 3,4 proc. dzieci na całym świecie.
W tym dużym badaniu populacyjnym znaleźliśmy znaczące powiązanie między długotrwałym narażeniem na PM1 i PM2,5 oraz prawdopodobieństwem pozytywnego badania przesiewowego w kierunku ADHD u chińskich dzieci w wieku od 6 do 18 lat.
Zwracają uwagę autorzy badania
Naukowcy wskazali również dodatkowe czynniki, które towarzyszą zanieczyszczonemu powietrzu i również wpływają na zwiększone ryzyko ADHD u dzieci.
Te czynniki wpływają na wzrost występowania ADHD u dzieci:
- zamieszkanie w pobliżu dróg o dużym natężeniu ruchu
- przedwczesne narodziny
- niska masa urodzeniowa.
Dzieci, które uzyskały pozytywny wynik badania przesiewowego w kierunku ADHD rzadziej były karmione piersią oraz częściej mieszkały z palaczem papierosów.
Autorzy badania sugerują, że oceniając ryzyko zanieczyszczonego powietrza i podejmując decyzje, należy uwzględnić nie tylko stężenie pyłów, ale także ich skład i źródła w kontekście ochrony zdrowia neurologicznego dzieci.
Dr Markevych zwraca również uwagę na potrzebę badań nad zanieczyszczeniem powietrza w pomieszczeniach zamkniętych, gdzie ludzie spędzają dużo czasu. Badania tego typu są jednak kosztowne. Wskazuje również na konieczność debaty na temat zaostrzenia norm dotyczących zanieczyszczonego powietrza w państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Ekspertka podzieliła się również informacją, że uczestniczy w projekcie badawczym NeuroSmog, gdzie wraz z zespołem zbadała grupę 740 polskich dzieci ze szkół podstawowych. U 216 z nich zdiagnozowano ADHD.
Po publikacji wyników badań odpowiem na pytanie, w jakim stopniu zanieczyszczenie powietrza w Polsce wpływa na diagnozowanie ADHD u dzieci. Już teraz mogę powiedzieć, że prawdopodobnie kluczowy jest drugi trymestr ciąży.
– powiedziała dr Markevych.
