Jest prototyp szczepionki przeciwko wirusowi Zika

• Naukowcy opracowali prototyp szczepionki przeciwko wirusowi Zika.
• Szczepionka opiera się na rekombinowanych cząstkach wirusopodobnych (VLPs) zawierających dwa białka wirusa Zika.
• Celem modyfikacji białek wirusa było zwiększenie wydajności produkcji VLPs, jak i ich immunogenności, czyli zdolności do pobudzenia układu immunologicznego do produkcji przeciwciał neutralizujących wirusa.
• Szczepionka została przebadana na mysim modelu zwierzęcym, gdzie wykazała skuteczność w wywoływaniu odpowiedzi immunologicznej.
• Aby prototyp stał się pełnoprawną szczepionką, wymaga jeszcze wielu badań przedklinicznych oraz klinicznych z udziałem ludzi.

Prace nad stworzeniem szczepionki rozpoczęły się w 2016 roku i trwały aż do 2022 roku. Inicjatywa ta narodziła się w trakcie epidemii wirusa Zika w Ameryce Południowej w 2015 roku. Dr hab. Ewelina Król, dziekan Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed oraz kierowniczka projektu, podkreśla, że choć wiele badań nad szczepionkami trwało w tamtym okresie, żadna z nich nie została dotąd wprowadzona na rynek.

Zespół gdańskich naukowców, w składzie którego znaleźli się dr Gabriela Brzuska, dr Anna Czarnota i prof. dr hab. Bogusław Szewczyk, skonstruował prototyp szczepionki oparty na sekwencjach aminokwasowych modyfikowanych białek wirusa Zika (ZIKV) oraz rekombinowanych cząstek wirusopodobnych (VLPs), zawierających co najmniej dwa białka tego wirusa.

Innowacyjna szczepionka

Naukowcy wprowadzili modyfikacje mające na celu zwiększenie produkcji VLPs w komórkach eukariotycznych, co miało przyczynić się do uzyskania preparatu o jak największej podobieństwie do naturalnej cząsteczki wirusa. Ponadto, zmiany te miały zwiększyć potencjał immunogenny VLPs, umożliwiając skuteczną reakcję immunologiczną po zastosowaniu preparatu jako szczepionki.

Przeprowadzone testy skuteczności antygenu miały miejsce na mysim modelu zwierzęcym, a wyniki wykazały, że rekombinowane cząstki wirusopodobne VLPs stanowią składnik potencjalnej szczepionki, zdolnej do wywołania odpowiedzi immunologicznej w organizmach.
Badania obejmowały również testowanie różnych adiuwantów, substancji wzmacniających odpowiedź immunologiczną, w połączeniu z opracowanym antygenem. Jednakże, aby produkt mógł być skomercjalizowany i zatwierdzony jako szczepionka, konieczne są dalsze badania przedkliniczne i kliniczne z udziałem ludzi.

Odkrycie to zdobyło patent Urzędu Patentowego RP pod nazwą „Sekwencje rekombinowanych flawiwirusowych cząstek wirusopodobnych oraz ich medyczne zastosowanie do zapobiegania zakażeniom wirusem Zika”. Patent obejmuje również zastosowanie rekombinowanych białek lub cząstek wirusopodobnych jako immunogennego elementu szczepionki przeciw wirusowi Zika oraz jako antygenu diagnostycznego do detekcji zakażeń flawiwirusami.

Nowatorskie podejście naukowców z Polski

Naukowcy podkreślają, że ich podejście różni się od innych prac badawczych, ponieważ wprowadzili kilka modyfikacji w sekwencjach aminokwasowych białek strukturalnych wirusa Zika. Modyfikacje te miały na celu uzyskanie cząstek wirusopodobnych jak najbardziej zbliżonych do naturalnej struktury wirusa, zwiększenie wydajności ich produkcji oraz zwiększenie ich zdolności do wywoływania odpowiedzi immunologicznej.

Wirus Zika – realne zagrożenie?

Wirus Zika, przenoszony głównie przez komary z rodzaju Aedes, stanowi zagrożenie zwłaszcza dla kobiet w ciąży, ponieważ zakażenie w czasie ciąży może prowadzić do poważnych wad wrodzonych u noworodków. Mimo że większość zakażeń przebiega łagodnie lub bezobjawowo, skutki dla noworodków mogą być tragiczne, stąd potrzeba skutecznej szczepionki.

Ostatnie lata były trudne dla prac nad szczepionkami, ze względu na zmniejszenie liczby zachorowań na wirusa Zika na świecie oraz przeniesienie uwagi na badania nad szczepionkami przeciwko SARS-CoV-2. Mimo to, prace gdańskich naukowców są istotnym krokiem w kierunku opracowania skutecznej szczepionki przeciw wirusowi Zika, która mogłaby być kluczowym narzędziem w zapobieganiu poważnym skutkom zakażeń u noworodków i kobiet w ciąży.

Podsumowanie:

Główną innowacją opracowanej przez gdańskich naukowców szczepionki jest zastosowanie modyfikacji naturalnych sekwencji białek strukturalnych wirusa Zika. Modyfikacje te mają na celu uzyskanie cząstek wirusopodobnych w formie jak najbardziej zbliżonej do natywnej cząsteczki wirusowej, zwiększenie wydajności ich produkcji w zastosowanym systemie ekspresji, jak i zwiększenie ich immunogenności.

Szczepionka została przebadana na mysim modelu zwierzęcym, gdzie wykazała skuteczność w wywoływaniu odpowiedzi immunologicznej. Aby stała się szczepionką, wymaga jeszcze wielu badań przedklinicznych oraz klinicznych z udziałem ludzi.

Opracowanie szczepionki przeciwko wirusowi Zika jest bardzo istotne, ponieważ wirus ten może powodować poważne wady wrodzone u dzieci urodzonych przez kobiety zakażone w czasie ciąży. Ponadto, wirus może być przenoszony przez komary z rodzaju Aedes, które występują w wielu regionach świata, w tym w Polsce.

 

Źródło: Niezalezna.pl, PAP

#szczepionki przeciwko wirusowi Zika #wirusy