Kleszcze stanowią zagrożenie dla zdrowia, przenosząc wiele groźnych chorób, do których zalicza się oczywiście boreliozę oraz kleszczowe zapalenie mózgu. W przypadku ukąszenia przez kleszcza bardzo ważna jest szybka reakcja w momencie zauważenia go w skórze. Sprawdź, jak go poprawnie i bezpiecznie usunąć we własnym zakresie – bez konieczności wizyty u lekarza.
Chociaż panuje powszechne przekonanie, że kleszcze bytują głównie w lasach, coraz częściej można je spotkać także na osiedlach mieszkaniowych – szczególnie tam, gdzie występuje spora roślinność. Z tego powodu nawet dłuższy spacer może skutkować wbiciem się kleszcza w skórę.
Za przenoszenie patogenów chorób odkleszczowych odpowiadają nie tylko dorosłe osobniki, ale również nimfy. Dobra wiadomość jest jednak także, że nie każdy kleszcz jest nosicielem groźnych drobnoustrojów. Znaczenie ma również czas reakcji – im krócej był wbity w skórę, tym mniejsze prawdopodobieństwo zakażenia. Dlatego tak ważne jest, aby dokładnie przyglądać się swojej skórze i – w razie konieczności – jak najszybciej usunąć kleszcza.
Samo ukłucie kleszcza jest bardzo często niezauważane. Dzieje się tak, ponieważ ślina pajęczaków zawiera substancje znieczulające. Większość ludzi orientuje się, że zostali pokłuci, dopiero po kilku godzinach, np. podczas wieczornej kąpieli. Miejsca, w które najczęściej wbijają się kleszcze, to rejony, gdzie skóra jest cienka i dobrze ukrwiona, czyli:
• skóra głowy,
• okolice uszu,
• szyja,
• pachy,
• pępek,
• pachwiny i krocze,
• zgięcia dużych stawów (łokcie, kolana).
• ręce i stopy.
W ślinie tego pasożyta znajduje się miejscowy środek znieczulający, który powoduje, że ugryzienie przez kleszcza nie boli. Co więcej, możemy być całkowicie nieświadomi, że mieliśmy kontakt z tym pajęczakiem. Z tego powodu tak ważne jest dokładne obejrzenie ciała po powrocie z terenów zagrożonych występowaniem kleszczy.
1. Nie panikuj. Gdy zauważysz kleszcza na swoim ciele lub ciele innej osoby, zachowaj spokój. Ważne jest, aby działać ostrożnie i precyzyjnie.
2. Przygotuj się. Zanim przystąpisz do usuwania kleszcza, zaopatrz się w pęsetę lub specjalny narzędzie do usuwania kleszczy. Unikaj używania palców, aby nie rozgniatać kleszcza i nie ułatwić mu wstrzyknięcia śliny z bakteriami.
3. Znajdź kleszcza. Upewnij się, że dokładnie widzisz kleszcza. Jeśli to możliwe, sprawdź całe ciało pod kątem innych kleszczy.
4. Ustaw pęsetę. Chwytaj pęsetą kleszcza jak najbliżej skóry, starając się uniknąć zgniatania ciała kleszcza. Im bliżej główki kleszcza, tym łatwiej będzie go usunąć.
5. Delikatnie wyjmij kleszcza. Powoli i równomiernie wywlekaj kleszcza z ciała, trzymając pęsetę blisko skóry. Unikaj nagłych ruchów, które mogą pozostawić fragmenty kleszcza w skórze.
6. Nie używaj środków chemicznych. Nie stosuj środków chemicznych ani żadnych substancji drażniących w celu "zabicia" kleszcza. Może to spowodować wydalenie bakterii z kleszcza do organizmu.
7. Sprawdź, czy wszystko zostało usunięte. Upewnij się, że cały kleszcz został usunięty z ciała. W razie potrzeby korzystaj z lupy, aby dokładnie zbadać miejsce ukąszenia.
8. Zdezynfekuj miejsce ukąszenia. Po usunięciu kleszcza dokładnie umyj ręce i zdezynfekuj miejsce ukąszenia antyseptycznym płynem.
9. Obserwuj reakcję skóry. Przez kilka następnych dni obserwuj miejsce ukąszenia. Jeśli pojawi się zaczerwienienie, obrzęk lub inne niepokojące objawy, skonsultuj się z lekarzem.
10. Zbieraj informacje o ukąszeniu. Jeśli podejrzewasz, że kleszcz mógł być zakażony, zachowaj go w zamkniętym pojemniku, by można go było zbadać w razie potrzeby. Warto również zanotować datę i miejsce ukąszenia oraz monitorować swoje zdrowie przez kilka tygodni po ukąszeniu.
Aby samodzielne usuwanie kleszcza było bezpieczne i skuteczne, można zaopatrzyć się w specjalne narzędzia. Są to:
• lasso do usuwania kleszczy – sprawia, że wyciąganie pajęczaka jest szybkie i bezbolesne
• kleszczołapki – należy wybrać haczyki odpowiednie do wielkości kleszcza
• kleszczokarta – ze wbudowaną lupą, umożliwia wyciąganie kleszczy oraz żądeł pszczół.
• urządzenie działające na zasadzie pompki odsysającej.
Po usunięciu kleszcza należy obserwować miejsce wkłucia przez pewien czas. Po kilku dniach, maksymalnie do miesiąca może pojawić się rumień wędrujący. Zazwyczaj ma on kształt owalny, średnicę ponad 5 cm i jest jaśniejszy w centralnej części. Niektórzy twierdzą, że wyglądem przypomina tarczę do strzelania lub pączka. Najczęściej pojawia się po około tygodniu w okolicy wkłucia kleszcza, ale może także wystąpić w innych miejscach na ciele.
Chociaż rumień sam w sobie znika po pewnym czasie, jest on wskazaniem do podania antybiotyków w celu leczenia boreliozy, nawet bez wykonania badań krwi. Z tego powodu tak ważna jest obserwacja własnego ciała po ugryzieniu. Należy jednak pamiętać, że u wielu osób zarażonych rumień może w ogóle nie wystąpić.