Ferrytyna - jedna z przyczyn niedokrwistości. Co musisz o niej wiedzieć?

Czym jest ferrytyna?

Ferrytyna jest rodzajem białka znajdującego się we wszystkich komórkach naszego organizmu, m.in. śledzionie, szpiku kostnym, wątrobie oraz mięśniach. Białko to posiada bardzo ważną rolę, a mianowicie magazynuje zapasy żelaza.

Zdrowy organizm człowieka nie funkcjonuje prawidłowo bez odpowiedniej dawki żelaza. Jego rola w prawidłowej pracy różnych układów jest nieoceniona.

Żelazo wspiera układ odpornościowy w walce z drobnoustrojami, wspomaga pracę układu nerwowego, występuje w hemoglobinie, ułatwiając pobieranie tlenu w płucach oraz oddawanie go w innych tkankach, w szpiku kostnym jest wykorzystywane do tworzenia czerwonych krwinek, wpływa na pracę mięśni, enzymów tkankowych i metabolizm cholesterolu.

Ferrytyna jest białkiem, które w organizmie pełni funkcję magazynu żelaza. Ferrytyna to najlepszy marker niedoboru żelaza. Wbrew pozorom jest o wiele bardziej dokładna niż badanie samego poziomu żelaza.

Ferrytyna - objawy niedoboru ferrytyny

Niedobór ferrytyny jest związany bezpośrednio z niedoborem żelaza. O niskiej ferrytynie informują liczne objawy, które są wskazaniem do wykonania badań krwi. Są to:

• osłabiona odporność,
• problemy z koncentracją,
• łamliwość paznokci,
• bladość skóry,
• suchość skóry,
• wypadanie włosów,
• huśtawki nastrojów,
• szybsza praca serca,
• zmiany na błonie śluzowej języka.

Niedobór ferrytyny jest wynikiem nieprawidłowych nawyków żywieniowych, czyli źle zbilansowanej diety. Dotyka głównie osób, które prowadzą dietę niedoborową, odchudzają się na własną rękę przy czym nieodpowiednio bilansują posiłki lub przechodzą na dietę wegańską czy wegetariańską. W takich przypadkach zdarza się, że dieta ma niewystarczające ilości składników odżywczych, w tym żelaza. 

Niski poziom ferrytyny - kiedy i u kogo się pojawia?

Grupy ryzyka niedobory ferrytyny. Na obniżenie poziomu ferrytyny w szczególności narażeni są:

• wegetarianie i weganie, którzy mają problem ze zbilansowaniem diety roślinnej;
• osoby cierpiące na zaburzenia wchłaniania;
• sportowcy;
• osoby zmagające się z częstymi lub obfitymi krwawieniami (np. w czasie miesiączek);
• regularni dawcy krwi;
• pacjenci poddawani hemodializie;
• osoby z innych względów narażone na niedobory żelaza w organizmie;
• osoby przyjmujących inhibitory pompy protonowej, które zmniejszają przyswajanie żelaza.

Badanie stężenia ferrytyny

Na czym polega badanie stężenia ferrytyny? Badanie stężenia ferrytyny polega na jednorazowym pobraniu krwi z żyły łokciowej. Materiałem badanym jest surowica. Pacjent powinien być na czczo co najmniej przez osiem godzin. Należy wcześniej skonsultować z lekarzem przyjmowane leki oraz suplementy, które mogą mieć wpływ na wynik badania ferrytyny. Jednak zaleca się odstawienie suplementów diety na przynajmniej 3-4 dni przed badaniem.

Ferrytyna - wskazania do badania

Badanie stężenia ferrytyny wykonuje się w przypadku:

• diagnostyki niedokrwistości;
• podejrzenia choroby nowotworowej;
• podejrzenia przewlekłego procesu zapalnego;
• podejrzenia hemochromatozy.

Norma ferrytyny

Normy stężenia ferrytyny są uzależnione są od płci i wieku badanego. Dla osób dorosłych przyjmuje się, że wynoszą one:

Wartości referencyjne mogą się jednak różnić między sobą w zależności od laboratorium wykonującego badania, dlatego pacjent nie powinien sam interpretować wyników badania ferrytyny. Najlepiej w takich przypadkach skonsultować się z dietetykiem lub lekarzem.

Poziom ferrytyny a poziom żelaza

Kiedy ilość żelaza dostarczanego do organizmu jest niższa od zapotrzebowania, organizm pobiera ten pierwiastek ze swoich zasobów. Zmniejszenie stężenia żelaza jest jedyną bezpośrednią przyczyną spadku ferrytyny, dlatego wskaźnik ten uważa się za najskuteczniejszy parametr identyfikujący niedobór żelaza.

Kiedy z kolei ilość wchłanianego żelaza jest większa niż zapotrzebowanie organizmu, poziom ferrytyny wzrasta. Dochodzi wtedy do tworzenia w tkankach złogów mogących powodować uszkodzenie narządów.

Niska ferrytyna, a żelazo w normie lub wysokie – co to oznacza?

U niektórych osób dochodzi do tzw. utajonego niedoboru żelaza. To stan, w którym organizm ma żelazo tylko na bieżące potrzeby i nie posiada żadnych rezerw tego pierwiastka. Przy utajonym niedoborze żelaza poziom tego pierwiastka może pozostawać w normie, a nawet być wysoki. Jedynym badaniem identyfikującym taki problem jest właśnie oznaczenie poziomu ferrytyny.

Niskie stężenie ferrytyny – co jeść, żeby go podnieść?

Pacjenci ze stwierdzonym niedoborem żelaza i ferrytyny powinni tez zadbać o właściwą dietę. Przede wszystkim należy spożywać duże ilości czerwonego mięsa (głównie wołowiny, ale też cielęciny), niektórych rodzajów drobiu oraz podrobów.

Duża ilość żelaza mieści się też w żółtku jaja kurzego oraz w niektórych rybach – przede wszystkim w sardynkach, śledziach i makrelach.

Wysoką zawartość żelaza mają ponadto niektóre warzywa i owoce:

• burak,
• botwinka,
• bób,
• szczaw,
• szpinak,
• pietruszka,
• fasola,
• groch,
• zielony groszek,
• czarna i czerwona porzeczka,
• maliny.

 

Źródło: upacjenta.pl, niezalezna.pl