Oczekiwanie na dziecko to piękny czas w życiu kobiety. Niestety zdarza się, że po porodzie pojawia się przygnębienie i smutek. To niezwykle trudny temat, natomiast dotyczy coraz więcej kobiet, ale i mężczyzn. Taki stan nazywany jest baby blues. Jeśli jednak podobne objawy utrzymują się dłużej, mowa tu już o depresji poporodowej. Objawy to przede wszystkim obniżenie nastroju, przygnębienie, stres związany z dzieckiem. Nie warto zbywać problemu, ponieważ depresja jest choroba, która wymaga leczenia.
Depresja poporodowa to zaburzenie nastroju, które może pojawić się u matki lub ojca po przyjściu na świat dziecka. Objawy depresji mogą być różnorodne i często są lekceważone przez osobę chorą jak i bliskich członków rodziny. Wystąpienie tej choroby jest związane m.in. ze zmianą stylu życia oraz fizjologii ciała kobiety, z nowymi obowiązkami domowymi oraz licznymi wyzwaniami, które pojawiają się po urodzeniu dziecka. Zmiany te mogą wpływać nie tylko na kobietę, ale też na jej dziecko oraz całą rodzinę.
Baby blues występuje znacznie częściej, nawet u 80% kobiet po porodzie. Jest mniej nasilony niż depresja poporodowa, a objawy znikają w pierwszych dwóch tygodniach po urodzeniu dziecka.
Jeśli chodzi o depresję to różne źródła podają nieco inne dane na temat częstotliwości. Według części z nich na depresję cierpi od 5 do 25 procent kobiet, a według innych od 10 do 30 procent położnic. Oczywiście warto zaznaczyć, że dokładna liczba trudna jest do określenia, gdyż nie wszystkie mamy zjawiają się z tym problemem u specjalisty.
Depresja poporodowa może pojawić się w ciągu kilkunastu tygodni po porodzie. Wcześniej występujące fizjologiczne zaburzenie nastroju, które może pojawić się kilka dni po porodzie to tzw. baby blues – przygnębienie, smutek poporodowy. Zwykle pojawia się od 4 do 8 tygodni po porodzie. Część badaczy wskazuje jednak, że opisywane zaburzenie może wystąpić do 3 miesięcy od urodzenia malucha lub w ciągu roku od porodu. Czas trwania zaburzenia natomiast określa się na około 6 miesięcy.
Objawami zwiastującymi depresję poporodową mogą być:
1. Odczuwanie smutku przez większość dnia i obniżony nastrój, gdy jesteś podenerwowana.
2. Brak poczucia radości z czynności, które wcześniej sprawiały przyjemność.
3. Częste odczuwanie lęku o zdrowie dziecka np. częste wzywanie pediatry w obawie, że dziecka choruje.
4. Obawa przed samodzielnym pozostawaniem w domu.
5. Obawa przed negatywną oceną Twojego zaangażowania w proces wychowawczy.
6. Ciągle obwiniasz siebie o wszystko, szczególnie że nie umiesz być dobrą matką.
7. Masz poczucie, że nikt nie jest w stanie Ci pomóc i macierzyństwo nie jest takie, jak sobie wymarzyłaś.
8. Masz trudności z wykonywaniem codziennych czynności.
9. Niechętnie wstajesz z łóżka, nie masz siły, by się umyć, ubrać i zadbać o siebie.
10. Nie masz apetytu lub wręcz przeciwnie „zajadasz” smutek.
11. Masz trudności ze snem – śpisz płytko, łatwo się wybudzasz i nie możesz usnąć lub budzisz się bardzo wcześnie i nie można tego wyjaśnić rytmem snu Twoje dziecka.
12. Czujesz się cały czas zmęczona i osłabiona.
13. Pojawiają się myśli samobójcze.
Dodatkowo występują obawy, myśli związane z relacją matka – dziecko, takie jak poczucie winy, że jest się złą matką. Czasami pacjentki zgłaszają również zamartwianie się zdrowiem dziecka, tym, czy prawidłowo je karmią, pielęgnują. Warto również zaznaczyć, że niekiedy zdarzają się objawy wręcz przeciwne, gdzie pojawia się uczucie wrogości wobec narodzonego dziecka.
Czynniki ryzyka wywołujące depresję poporodową to:
1. trudny przebieg ciąży i porodu,
2. problemy zdrowotne dziecka,
3. problemy z relacji małżeńskiej,
4. brak wsparcia ze strony bliskich,
5. wcześniejsze występowanie zaburzeń psychicznych.
Przyszła mama powinna przede wszystkim o siebie dbać – zarówno w sferze psychicznej, jak i fizycznej. Nie powinna mieć niezdrowej ambicji, by udowodnić innym, że sobie radzi, gdy w rzeczywistości potrzebuje pomocy. Powinna także zdrowo się odżywiać i odpoczywać. Warto by w trakcie ciąży nie musiała pracować w stresującym środowisku – już samo życie w ciąży powoduje wiele problemów.
W wielu miastach organizowane są spotkania dla kobiet w ciąży i tych, które dopiero planują zajść w ciążę – warto brać w nich udział, by poznać ewentualne zagrożenia związane z ciążą i dowiedzieć się więcej na temat depresji poporodowej. Co więcej, podczas warsztatów można wymieniać się doświadczeniami i uzyskać wsparcie psychologiczne.