Jak rozwija się słuch?
Słuch zaczyna się kształtować u dziecka bardzo wcześnie, bo już w 4 tygodniu ciąży kształtują się pęcherzyki słuchowe. Kolejno w 7 tygodniu ciąży powstaje małżowina uszna. Jednak dziecko pierwsze dźwięki zaczyna odbierać około 5 miesiąca ciąży (dokładniej około 14 tygodnia ciąży). Dziecko usłyszy już w tedy szum wód płodowych, bicie serca matki oraz jej oddech. Dziecko słyszy również swoje bijące serce.
Jakie są rodzaje słuchu?
Dla wielu osób słuch to… słuch. Wiedza na ten temat ogranicza się do podziału na osoby, które mogą słyszeć oraz takie, które są pozbawione słuchu (człowiek głuchy). Mało kto wie, że istnieją różne rodzaje słuchu. Najbardziej popularnym, jest słuch fizjologiczny (zdolność odbierania dźwięków), z którym się rodzimy. Istnieje jednak jeszcze kilka innych rodzajów słuchu: fonetyczny, absolutny, mowny, relatywny, muzyczny i fonetyczny.
Słuch fizjologiczny
Słuch fizjologiczny inaczej nazywany słuchem fizycznym. Słuch ten ma zdolność słyszenia fal dźwiękowych przez człowieka, których częstotliwość waha się między 16-50 000 drgań na sekundę. Zakres tych częstotliwości może się różnić u każdego człowieka, a w raz z wiekiem zmienia się. U człowieka występuje taki słuch indywidualnie z zależności od indywidualnych predyspozycji i cech częstotliwości w niektórych pasmach mogą być gorzej lub lepiej odbierane.
Przykładem może być problem w odróżnianiu od siebie głosek, takich jak s, sz, ś, c, cz, ć lub z, ż, ź. Zaburzenia te mogą wynikać z gorszej słyszalności częstotliwości powyżej 4000 drgań na sekundę, w których to pasmach mieszczą się akurat wymienione głoski.
Słuch fonematyczny
Słuch fonematyczny inaczej nazywany słuchem fonologicznym. Jest to zdolność odróżniania od sienie najmniejszych dźwięków mowy, czyli głosek (fonemów). Odróżniamy je od siebie na podstawie ich cech charakterystycznych, np. dźwięczności lub bezdźwięczności. Słuch fonematyczny będzie działał prawidłowo, gdy nastąpi utrwalenie wzorców słuchowych konkretnych głosek. Ma to miejsce w tylnej części górnego zakrętu okolicy skroniowej lewej półkuli mózgu, dokładniej mówiąc w okolicy Wernickego, odpowiedzialnej m.in. za rozumienie mowy. Badanie słuchu u dziecka można wykonać u logopedy.
Jeżeli występują jakieś zaburzenia dziecko będzie miało problem w odróżnianiu wyrazów brzmiących bardzo podobnie np. kasa – kasza, Tomek – domek. Może to prowadzić do zaburzeń artykulacyjnych co prowadzi do zaburzeń w zakresie pisania i czytania.
Słuch fonematyczny nie jest zdolnością wrodzoną. Dziecko musi się jej nauczyć.
Słuch fonetyczny
Słuch fonetyczny pozwala na rozróżnianie różnych realizacji konkretnych fonemów (głosek) np. głoska jest realizowana raz poprawnie, a raz międzyzębowo. Jeśli słuch fonetyczny działa poprawnie, dziecko jest w stanie wskazać prawidłową realizację dźwięku.
Słuch mowny
Słuch mowny, czyli słuch fonematyczno-fonetyczny. Słuch ten ma zdolność do wyodrębniania i identyfikacji dźwięków mowy. Składa się na niego się słuch fonematyczny, fonetyczny oraz słuch prozodyczny, dzięki któremu możemy odróżniać melodię, akcent, rytm, intonację i głośność. Dziecko poprawnie nauczy się mowy, jeżeli rozwój słuchu mownego będzie prawidłowy.
Słuch relatywny
Słuch relatywny to zdolność do rozpoznawania wysokości współbrzmiących, a także brzmiących po sobie dźwięków. Dzięki temu można rozróżniać melodię i ją zapamiętać. Słuch ten jest bardzo ważny w edukacji muzycznej.
Słuch muzyczny
Osoba ze słuchem muzycznym ma zdolność do rozpoznawania, różnicowania i powtarzania siły, barwy i wysokości dźwięków. Słuch muzyczny nie jest cechą wrodzoną i można ją trenować.
Słuch muzyczny można sprawdzić poprzez odtworzenie melodii. Problem tkwi w tym, że należy ją odtworzyć poprawnie chociaż wysokość dźwięków, a to nie jest tak bardzo proste. Jeżeli słyszymy, że ktoś fałszuje to znaczy, że źle powtarza dźwięk.
Słuch absolutny
Słuch absolutny nazywany również słuchem doskonałym. Słuch ten pozwala na bezbłędne zapamiętywanie i odtwarzanie zasłyszanych dźwięków. Osoba posiadająca słuch doskonały bezbłędnie kojarzy dźwięki i potrafi określić ich wartość i nazwę muzyczną.
Szacuje się, że słuch ten posiada 1 na 10 tysięcy osób. Dodatkowo badania wykazały, że słuch absolutny jest wynikiem intensywnych ćwiczeń w latach dzieciństwa.
Przykładem osób mogących poszczycić się posiadaniem słuchu doskonałego jest, np. Beethoven czy Mozart. Każdy z nich od najmłodszych lat miał intensywny kontakt z muzyką.
