Co warto wiedzieć o diagnozowaniu boreliozy?

Najważniejszym nosicielem bakterii wywołującej boreliozę jest w Polsce kleszcz. Nie trzeba jednak od razu panikować, gdy znajdziemy go na swojej skórze – nie każdy kleszcz jest bowiem jest zakażony (dotyczy to tylko 6-20 proc. kleszczy), a poza tym usunięcie kleszcza w ciągu 24 godzin od ukąszenia zapobiega przeniesieniu zakażenia.

Jakie są objawy boreliozy

Borelioza dzielimy na wczesną i późną.

Najbardziej charakterystyczny objaw wczesnej boreliozy to tzw. rumień wędrujący. Pojawia się najczęściej między 3. a 30. dniem od ukłucia kleszcza. Występuje w 70-80 proc. zakażeń krętkami Borrelia. To jedyna faza zakażenia, która nie wymaga badań serologicznych, a rozpoznanie stawia się na podstawie objawu klinicznego. Wystąpienie rumienia jest wskazaniem do rozpoczęcia antybiotykoterapii.

Kolejne stadium to już uogólnione objawy zakażenia:

• rumień wędrujący mnogi (wtórny)
• wczesna neuroborelioza (np. niewielka asymetria twarzy w wyniku uszkodzenia nerwu twarzowego)
• zapalenie stawów
• zapalenie mięśnia sercowego
• inne zmiany narządowe.

W późnej fazie choroby (która może wystąpić wiele miesięcy a nawet lat po zakażeniu) obserwuje się dodatkowo m.in.:

• przewlekłe zanikowe zapalenie skóry,
• przewlekłe zmęczenie,
• nadwrażliwość na alkohol,
• bóle mięśniowe,
• wypadanie włosów,
• zaburzenia widzenia,
• zaburzenia słuchu,
• zaburzenia psychiczne 

Diagnostyka laboratoryjna boreliozy

Nie zawsze jednak zdiagnozowanie boreliozy jest tak proste. Czasami do wczesnego rozpoznania i jak najszybszego zaordynowania leczenia konieczne jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych.

Testy serologiczne na wczesnym etapie

Diagnostykę należy rozpocząć od testów serologicznych wykrywających przeciwciała. Badania te polegają na dwustopniowym oznaczaniu przeciwciał, które są produkowane w organizmie w odpowiedzi na zakażenie. Pierwszym etapem jest test przesiewowy, w którym są oznaczane przeciwciała IgM i IgG. Z założenia jest on bardzo czuły, więc gdy wyjdzie wynik ujemny, na tym można zakończyć diagnostykę laboratoryjną. W przypadku uzyskania wyniku niejednoznacznie ujemnego, kolejnym etapem badania jest test potwierdzenia, czyli Western blot. Jest on mniej czuły, ale bardziej swoisty.

W teście Western blot wykorzystywane są najczęściej antygeny rekombinowane, co zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji krzyżowych i uzyskania wyników fałszywie dodatnich. Największe znaczenie dla potwierdzenia boreliozy ma wykrycie przeciwciał przeciwko antygenom OspC oraz VlsE.

Na rynku dostępne są także testy do ilościowego oznaczania przeciwciał przeciwko VlsE stosowane w monitorowaniu efektów leczenia.

Przeciwciała klasy IgM po kilku tygodniach

Zazwyczaj przeciwciała IgM utrzymują się około 6 miesięcy, ale mogą też być wykrywane przez kilka lat pomimo skutecznego leczenia (mówimy wtedy o tzw. IgM przetrwałym).

Jeżeli po miesiącu od pojawienia się przeciwciał IgM nie wykrywa się przeciwciał IgG, to wynik badania IgM należy uznać za fałszywy, wynikający z reakcji krzyżowych.

Późne stadium boreliozy charakteryzuje zwykle obecność tylko przeciwciał IgG.

Dodatni wynik przeciwciał nie świadczy o aktywnym zakażeniu, a jedynie o kontakcie z bakterią, dlatego nie można na podstawie tylko oznaczenia przeciwciał odróżnić świeżej infekcji od przebytej w przeszłości.
- tłumaczy dr Iwona Kozak–Michałowska.

Diagnostyka uzupełniająca

Test LTT

Test LTT może także być stosowany w ocenie skuteczności leczenia oraz potwierdzenia reinfekcji lub nawrotu choroby.

Badanie kleszcza

Badanie polega na poszukiwaniu materiału genetycznego krętka w materiale uzyskanym z układu pokarmowego kleszcza. Niestety wynik ujemny badania kleszcza nie wyklucza możliwości zakażenia człowieka, a wynik dodatni nie jest warunkiem zakażenia.

Jak uniknąć zakażenia

Podczas spacerów, zarówno w lasach, jak i w parkach miejskich zabezpieczaj się zakładając odpowiednie ubranie: długie spodnie, długie rękawy, nakrycie głowy. Stosuj repelenty.

Po spacerze dokładnie oglądaj skórę. Jeśli znajdziesz kleszcza, usuń go jak najszybciej i zdezynfekuj miejsce po ukąszeniu.

Po usunięciu kleszcza przez około 30 dni obserwuj miejsce ukąszenia pod kątem rumienia wędrującego (który jednak może pojawić się także w innych miejscach ciała). Jeśli zauważysz rumień lub inne niepokojące objawy ogólnoustrojowe koniecznie wybierz się do lekarza.

 

Źródło: pap MediaRoom, niezalezna.pl

#kleszcz #borelioza #rumień #ugryzienie kleszcza