Przemyśl – miasto tysiąca zabytków
Przemyśli jest miastem o największej liczbie zabytków w stosunku do swojego obszaru. Jest jednym z najstarszych i najbardziej urokliwych miast Polskich. Kręte strome uliczki, przedwojenna zabudowa, piękne zabytki i zlokalizowane wokół starówki, klimatyczne kafejki i kawiarnie zachęcają do odwiedzenia.
Przemyśl jest miastem położonym na pograniczu Polski i Ukrainy – u podnóża Karpat Wschodnich w województwie podkarpackim, opleciony Sanem przy ujściu Wiaru.
Jan Długosz podaje, że założycielem miasta był książę Przemysław i od jego imienia pochodzi nazwa miasta. Według legendy książę ruszył na polowanie i w miejscu, w którym upolował niedźwiedzicę założył osadę z niedźwiedzicą w herbie. Na obszarze dzisiejszego Przemyśla powstała osada i wielu ludzi zastanawiało się, jak ją nazwać – pewna starsza kobieta powiedziała: „Myśl, nie myśl, najlepszy będzie Przemyśl”.
W Przemyślu znajduje się największa liczba obiektów zabytkowych na obszarze województwie podkarpackiego oraz jedna z największych w skali ogólnopolskiej.
Przemyśl we wczesnym średniowieczu był jednym z historycznych Grodów Czerwieńskich, od 981 był przedmiotem rywalizacji ze strony Polski, Rusi i Węgier. Następnie m.in. część Rusi Halickiej, a także stolica niezależnego księstwa. Po 1344 stolica rozległej ziemi przemyskiej. Po I rozbiorze Polski w zaborze austriackim, w okresie autonomii galicyjskiej jedno z miast Galicji, przekształcony w trzecią co do wielkości twierdzę w Europie (Twierdza Przemyśl) z garnizonem wojskowym. W latach 1920–1939 w województwie lwowskim, w latach 1945–1975 w województwie rzeszowskim, w latach 1975–1998 stolica województwa przemyskiego. Siedziba starosty powiatu przemyskiego, a także powiat grodzki. Siedziba dwóch metropolii kościelnych Kościoła katolickiego: obrządku łacińskiego oraz wschodniego. Obecnie położony 14 km od granicy z Ukrainą.
W 2018 r. zespół staromiejski Przemyśla oraz kompleks "Twierdzy Przemyśl" zostały wpisane na listę pomników historii.
Bogata historia miasta Przemyśl odbija się w jego architekturze. Przybywający do Przemyśla powinni zarezerwować sobie kilka dni na zwiedzenie całego miasta, włącznie ze zlokalizowanymi na jego terenie muzeami (Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej, Muzeum Historii Miasta Przemyśla, Muzeum Archidiecezjalne, Muzeum Dzwonów i Fajek, Muzeum Twierdzy Przemyśl).
Na pewno trzeba zobaczyć: renesansowy Zamek Kazimierzowski, gotycką Archikatedrę pw. św. Jana Chrzciciela, Kościół Franciszkanów, skupione wokół Rynku zabytkowe kamienice z oryginalnymi podcieniami, forty Twierdzy Przemyśl.
Przemyśl to polska stolica fajek i ludwisarstwa. Przemyskie fajki znane są na całym świecie, a dzwony rozbrzmiewają na wszystkich kontynentach. Jedyne w Polsce Muzeum Dzwonów i Fajek znajduje się w Wieży Zegarowej Przemyślu.
Twierdza Przemyśl odegrała poważną rolę podczas I wojny światowej. Pozostałością tych wydarzeń są liczne w mieście cmentarze żołnierzy poległych w walkach. Twierdza dzisiaj, to 45-kilometrowe pasmo 15 głównych i kilkudziesięciu pomocniczych fortów wokół Przemyśla i kilkanaście mniejszych obiektów militarnych w granicach samego miasta.
Najwyższym punktem miasta jest Kopiec Tatarski, który wznosi się na wysokości 352 m n.p.m. Najstarsza legenda mówi o zniesieniu w I poł. XVI wieku zagonu tatarskiego, gdzie w czasie walk zginął chan. W miejscu śmierci chana wg wschodnich obyczajów usypywano kopiec – pomnik.
Ciekawostki:
Przemyśl podobnie jak Rzym leży na siedmiu wzgórzach. Miasto jest stolicą dwóch Arcybiskupstw rzymskokatolickiego i greckokatolickiego.
Kornel Makuszyński (autor m.in. Awantury o Basię i Koziołka Matołka), miewał kłopoty z ukończeniem edukacji na poziomie średnim - relegowano go z kilku liceów. Trafił w końcu do przemyskiego liceum im. J. Słowackiego, skąd go również wyrzucono. Wszystko się jednak dobrze skończyło, a liceum umieściło jego nazwisko na liście swych wybitnych absolwentów.
Pierwowzorem sienkiewiczowskiego bohatera - Jerzego Michała Wołodyjowskiego był stolnik przemyski Jerzy Wołodyjowski (ok. 1620-1672).
Przemyśl był pierwszym miastem, w którym postawiono pomnik Józefowi Piłsudskiemu. Stał on na placu Legionów, lecz został zniszczony w czasie II wojny światowej;
Przemyśl jest jedynym miastem w kraju do którego dochodzi szerokotorowa linia kolejowa z Ukrainy, obsługująca ruch pasażerski.
Północno-wschodnia baszta Zamku Kazimierzowskiego była budowana przez jeńców krzyżackich spod Grunwaldu.
Przemyśl był pierwszym miastem w którym postawiono pomnik Józefowi Piłsudskiemu. Stał on na placu Legionów, lecz został zniszczony w czasie II wojny światowej.
Przemyśl jest pierwszym w powojennej historii Polski miastem, w którym powstał nowy gmach muzeum, wybudowany od podstaw.
Źródło: niezalezna.pl
