Od kiedy zaczęto liczyć czas?
Jak powstawały kalendarze, jakim podlegały przemianom, kto je zmieniał? Mimo, że kalendarze istnieją od wieków, ludzie starają się je wciąż udoskonalać i poprawiać.
Słowo kalendarz pochodzi od łacińskiego słowa „Kalendae” oznaczającego pierwszy dzień miesiąca. Miesiąc, który jest kalendarzową jednostką czasu, opiera się na okresie pełnego cyklu czterech faz Księżyca, czyli na czasie, w jakim Księżyc obiega Ziemię.
Rok to jednostka opierająca się na czasie, w którym Ziemia wykonuje pełny obrót wokół Słońca. Ludzie odmierzali czas za pomocą kalendarzy księżycowych, słonecznych i słoneczno - księżycowych.
Nasi przodkowie interesowali się astronomią, niektórzy badacze wysuwają hipotezy, że rysunki i nacięcia na odłamkach skalnych są związane z cyklem księżycowym. Wynika z tego, że człowiek już w epoce paleolitu potrafił konstruować kalendarze.
Kamienne kręgi na Wyspach Brytyjskich i we Francji, wznoszone począwszy od 4500 roku p.n.e. miały taką konstrukcję w której łączono ustawienie poszczególnych kamieni z pozycjami odpowiadającymi zdarzeniom astronomicznym następującym w określonych dniach roku. Kamienie wskazywały pozycję Słońca na horyzoncie w dniu przesilenia. Najbardziej znanym tego typu kręgiem jest Stonehenge, położony na równinie Salisbury w południowej Anglii.
Tradycyjnie początki cywilizacji wiąże się z Mezopotamią, terenem między Tygrysem a Eufratem. Klimat babiloński pozwalał na wyróżnienie dwóch pór roku: pory siewu i zbiorów, każda po 6 miesięcy. Kalendarz, który istniał w tamtych czasach był oparty na Księżycu a miesiące trwały 29 lub 30 dni. Udoskonalony kalendarz babiloński powstał około 500 roku p.n.e. i przetrwał w poszczególnych częściach Bliskiego Wschodu do podboju tych terenów przez Arabów w VII wieku naszej ery.
Jednym ze starszych był kalendarz egipski. W 43 roku p.n.e. zawierał 10 miesięcy po 30 dni. Kalendarz zyskał następne dwa miesiące.
Cykle dzienne stosowano już w starożytności. Powód był oczywisty: zjawisko nocy i dnia po prostu rzuca się w oczy. Z dawien dawna odnotowywano także miesiące: jako zbiory dni mijających między dwiema pełniami lub dwoma nowiami Księżyca.
Lata po raz pierwszy pojawiły się w kalendarzu egipskim, ponieważ tam najwcześniej zwrócono uwagę na cykl, w którym Ziemia obiega Słońce. Kiedy przy tworzeniu kalendarzy oparto się na cyklu słonecznym, zaczęto dzielić rok nie według czasu obiegu Ziemi przez Księżyc, ale dzielono go w taki sposób, by Ziemia mogła nadążyć za kalendarzem.
Dlatego do liczby dni w miesiącach (dotąd możliwie bliskich księżycowym) dodawano po parę dni. Przez to odcinki czasu nazywane „miesiącami” nie zgadzały się z fazami Księżyca.
Kalendarz rzymski był próbą połączenia cykli naturalnych i okresów gospodarczych: dziennego (noc i dzień) istniejącego wskutek wirowania Ziemi, księżycowego- związanego z przypadającą mniej więcej raz na miesiąc pełnią Księżyca, rocznego - który wyznaczają klimatyczne pory roku i doroczne święta, oraz gospodarczego tygodnia, czyli ośmiodniowego okresu rzymskich jarmarków.
W kalendarzu rzymskim dwa miesiące dodano do dziesięciu podczas reformy kalendarza przeprowadzonej za króla rzymskiego Numa Pompiliusza: na przełomie VIII i VII wieku p.n.e.
Moment, w którym dany kalendarz zaczynał liczyć nowy rok zależał tylko od tradycji. W pierwszym kalendarzu rzymskim rok zaczynał się 1 marca. 1 stycznia jako początek roku pojawił się po raz pierwszy w kalendarzu juliańskim: powstałym w wyniku reformy kalendarza rzymskiego przeprowadzonej za panowania Juliusza Cezara w 46 roku p.n.e. Ustalono w nim początek roku na 1 stycznia, ponieważ była to data dzienna objęcia przez Cezara urzędu konsula w 59 roku p.n.e.
Najbardziej znany na świecie jest kalendarz gregoriański, używany powszechnie - mimo różnic czasowych i kulturowych - w dobie globalizacji. Prawie wszędzie jest on używany jako kalendarz urzędowy. Ale nie zawsze tak było. Najpierw (w XVI wieku) kalendarz gregoriański został wprowadzony w krajach katolickich, potem (w XVIII wieku) w krajach protestanckich. Japonia wprowadziła go w 1873 roku, Turcja w 1917, Rosja w 1918, w Grecji używano kalendarza juliańskiego aż do 1923 roku.
W cerkwi prawosławnej (urzędowo) używa się do dzisiaj kalendarza juliańskiego.
Do użytku kalendarz wprowadził papież Grzegorz XIII w 1582 roku. To kalendarz słoneczny, a powstał jako zreformowany kalendarz juliański. Ten ostatni spóźniał się o jeden dzień raz na 128 lat. Gregoriański spóźnia się dzień, ale tylko raz na 3000 lat.
Reforma Grzegorza XIII powiodła się, bo dzięki niej oszczędzamy czas. A ponoć w pracach nad kalendarzem gregoriańskim brali udział m.in. astronomowie z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Twórcy Rewolucji Francuskiej usiłowali zmienić kalendarz - 5 października 1793 roku we Francji przestał obowiązywać kalendarz gregoriański. Zaczęła się nowa epoka. W miejsce świąt kościelnych wprowadzono narodowe, a rocznica zdobycia Bastylii była najważniejsza, zmieniono nazwy dni i miesięcy. Napoleon wrócił do starego sposobu liczenia czasu 9 września 1805 roku.
Źródło: niezalezna.pl
