Orszak księcia mazowieckiego Janusza I przedstawia pierwszy z historycznych murali, które w roku 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę powstają w Łomży (Podlaskie). Miasto w czerwcu będzie obchodzić 600-lecie nadania praw miejskich.
Na muralu gotowe jest już tło i są narysowane postacie, dzieło jest wykonane w połowie
- powiedział wykonujący mural znany i ceniony artysta w tej dziedzinie Rafał Roskowiński, twórca Gdańskiej Szkoły Muralu.
Prace trwają od 10 maja na ścianie przy ul. Giełczyńskiej, przy Muzeum Północno-Mazowieckim.
Jak mówi projektant i wykonawca muralu Rafał Roskowiński, ze względu na upalną pogodę prace można prowadzić głównie rano i po południu, bo ściana, na której powstaje dzieło jest na tzw. wystawie południowej, upał przeszkadza więc w prowadzeniu prac, bo miejsce jest długo nasłonecznione w ciągu dnia. Mural powstaje więc partiami.
Mural z okazji 600-lecia miejskości Łomży - jak opisuje miasto - prezentuje grupę mieszczan łomżyńskich w strojach historycznych z połowy XV w. witających księcia Janusza I i jego orszak. Jest też tzw. kartusz z rokiem nadania praw miejskich i herbem Łomży. Łącznie na muralu jest ponad 20 postaci. "Stroje inspirowane są m.in. akwarelami i szkicami Jana Matejki" - czytamy w opisie muralu, który przedstawiły władze Łomży.
Drugi mural, który powstanie w Łomży przy ul. Polowej 35, w miejscu udostępnionym przez Łomżyńską Spółdzielnię Mieszkaniową, będzie bezpośrednio nawiązywał do 100-lecia niepodległości Polski. Znajdą się na nim dwie znane w mieście postacie związane z odzyskaniem niepodległości: Leon Kaliwoda (komendant X Okręgu Polskiej Organizacji Wojskowej w Łomży) i jego ukochana Hanka Jarnuszkiewiczówna.
Kaliwoda zginął 11 listopada 1918 r., Jarnuszkiewiczówna 19 stycznia 1919 r. zastrzeliła się na jego grobie. Miała 16 lat. Daty ich śmierci są na muralu. Para, o której mówi się i pisze w rożnych publikacjach "Romeo i Julia z Łomży", na muralu trzyma się za ręce. Jak podało w opisach muralu miasto, do portretów współczesnych wojskowych na tym muralu pozowali żołnierze z Centrum Szkolenia Informatyki i Łączności w Zegrzu.
- Duch tamtej wolnej Polski, za którą poległ Kaliwoda, płynie w żyłach ich następców, polskich współczesnych żołnierzy
- tak o muralu mówi, cytowany przez miasto, Rafał Roskowiński. Dodaje, że "miłość, heroizm" czy poświęcenie dla Ojczyzny to wartości, które przyświecają także współczesnym żołnierzom.
Trzeci mural będzie związany z postacią marszałka Józefa Piłsudskiego. Projekt "Piłsudski w Łomży" będzie połączony z warsztatami dla młodzieży, a mural młodzi ludzie stworzą wspólnie z muralistami z Fundacji RoskoARt. Przedtem odbędą zajęcia ze street-artu, które poprowadzi Rafał Roskowiński. Projekt przygotował Miejski Dom Kultury-Dom Środowisk Twórczych w Łomży, a jest finansowany jest przez Narodowe Centrum Kultury z programu Murale Polskiej Niepodległości.
Roskowiński dodał, że w roku odzyskania niepodległości historyczne murale będą powstawały w wielu miejscach w Polsce. On i tworzący z nim muraliści mają zaplanowane prace na cały sezon letni. Np. w czerwcu wspólnie ze studentami z Lublina będzie malował mural w Wasilkowie koło Białegostoku, projekty będą też realizowane w Legionowie czy Elblągu.
W 2017 r. w Łomży powstały cztery murale z serii "Ku Niepodległej”. Prezentują m.in. żołnierzy 33. Pułku Piechoty z bitwy z bolszewikami w 1920 r. i kapitana Mariana Raganowicza, powstanie styczniowe, autora "Flory Polskiej" Jakuba Wagę, etnografa Adama Chętnika.