Trwa tydzień noblowski i oczy całego świata zwrócone są na tegorocznych laureatów i ich przełomowe osiągnięcia. Tymczasem my nieco przewrotnie postanowiliśmy przy okazji przypomnieć o Antynoblach wręczonych na Uniwersytecie Harvarda. Nagrody Ig Noble, zwane również Antynoblaim rozdawane są z przymróżeniem oka za prace naukowe i odkrycia, które na początku śmieszą, a potem... dają do myślenia.
W 2019 roku przypada 29. edycja Antynobli. Wśród tegorocznych laureatów znaleźli się m.in. uczeni, którzy ustalili, który kraj ma... najbrudniejsze pieniądze oraz badacze sprawdzający, które części ciała... drapie się najprzyjemniej. Wśród uhonorowanych naukowców są także Polacy!
Nagrody przyniosły tegorocznym laureatom mogące przyprawić o istny zawrót głowy sumy: po 10 trylionów dolarów Zimbabwe. Brzmi świetni - tyle tylko, że waluta wyszła z użycia i obecnie jest praktycznie bezwartościowa. Równowartość nagrody wynosi aktualnie około 4 dolarów amerykańskich.
Laureaci nie mieli zbyt wiele czasu ma triumfalne przemowy. Nie dopuściła do tego prowadząca uroczystą galę ośmiolatka.
„Przestań. Znudziłam się”.
- przerywała im bezceremonialnie w pół słowa dokładnie po upływie minuty.
Naukowcy Karen Pryor, Theresa McKeon i dr I. Martin doszli na przykład do wniosku, że specjalistów w różnych dziedzinach można byłoby uczyć techniką tzw. „operanta”, za pomocą „klikera” - dokładnie w taki sam sposób, jak tresuje się psy lub delfiny.
Krótko mówiąc, do wzmocnienia pozytywnego zachowania stosuje się urządzenie mechaniczne, które wydaje słyszalne kliknięcie. Dźwięk wydawany przez kliker dla psa w połączeniu z nagrodą utrwala się w pamięci zwierzęcia, co powoduje wzrost chęci do wykonywania poleceń. Według naukowców, dzięki tej metodzie młodzi chirurdzy łatwiej i sprawniej podejmują decyzje, co ciąć i kiedy.
Karen Pryor, która jest naukowcem, pisarką i trenerką zwierząt, wyjaśniała, że tradycyjne metody, którymi posługują się doświadczeni chirurdzy szkoląc młodszych kolegów kończą się fiaskiem. Prowadzą bowiem do napięcia i strachu przed porażką.
Inny pomysł przedstawiła międzynarodowa grupa badaczy. Turecki uczony Habip Gedik i jego koledzy z Holandii, Timothy A. Voss oraz Andreas Voss, zostali nagrodzeni za wykrycie najbardziej „brudnych” pieniędzy. Uznali za nie rumuńskie leje. W porównaniu z kilkoma innymi walutami jak m.in. euro, dolary i rupie odkryli, że leje najdłużej zachowują trzy rodzaje bakterii odpornych na leki.
Mogę udzielić jednej rady: złóż taki banknot jak papierowy samolocik i wyrzuć.
- powiedział Timothy A. Voss.
Powodem zanieczyszczenia banknotów jest używanie włókna polimerowego utrudniającego podrabianie i przedłużającego trwałość banknotu. Efekt uboczny stanowi jednak wzrost i przenoszenie patogenów odpornych na leki.
Dla tych, którzy nie potrafią się ochronić przed bakteriami naukowcy mają proste rozwiązanie. Radzą przestawić się na płatności kartami płatniczymi lub płatności elektroniczne i zbliżeniowe.
W trakcie gali Antynobli 2019 nie obyło się bez polskiego akcentu:
Ling-Jun Kong, Herbert Crepaz, Rainer Dumke oraz polscy naukowcy, Agnieszka Górecka, Aleksandra Urbanek i Tomasz Paterek zostali wyróżnienie za badania nad żywymi i martwymi karaluchami, które zostały namagnesowane. Odkryli oni, że żywe karaluchy, a także inne owady wydają się być zdolne do wykrywania pól magnetycznych i mogą same się magnesować. Stosując nieinwazyjną technikę magnetoreaksometryczną (MRX) ustalili, że żywe karaluchy... rozmagnesowują się znacznie szybciej niż martwe.
Antynobel przypadł także w udziale Włochowi Silvano Gallusowi. Argumentował on, że spożywanie pizzy we Włoszech chroni przed chorobami wynikającymi z niewłaściwej diety: rakiem przewodu pokarmowego i zawałem. Łączył zdrowotne właściwości składników pizzy z dietą śródziemnomorską.
Badacza z brytyjskiego Uniwersytetu Johna Mooresa w Liverpoolu Francis McGlone uhonorowano za odkrycie, które części ciała są najbardziej przyjemne do drapania. Wraz z zespołem ustalił, że w pierwszym rzędzie są to kostki a następnie plecy i przedramię.
Antynobla zdobył także irański inżynier Iman Farahbakhsh, który uzyskał patent USA na... maszynę do zmiany pieluch. Opracował maszynę działającą na takich samych zasadach jak zmywarka do naczyń.
Uroczystość stała się okazją dla złożenia hołdu nobliście, fizykowi Royowi Glauberowi zmarłemu w grudniu w wieku 93 lat. Znany był z wyjątkowej skromności i dużego poczucia humoru. Wielokrotnie brał on udział w wręczaniu Antynobli i – jak podkreślają organizatorzy - zawsze pomagał później w zamiataniu i sprzątaniu sali.