Można ją usłyszeć w lasach, oraz na porośniętych drzewami i krzewami terenach rolniczych, ale także w pobliżu trzcinowisk, wokół zbiorników wodnych. Żyje zarówno w zwartych kompleksach leśnych liściastych, iglastych i mieszanych, na terenach otwartych i półotwartych – brzegach lasów, ogrodach, parkach, terenach wydmowych oraz bagiennych.
Ma ubarwienie zbliżone do upierzenia krogulca (szary wierzch ciała, pierś oraz prążkowany brzuch), choć ma smuklejszą głowę i prosty dziób. Niełatwo ją dostrzec, gdyż prowadzi skryty tryb życia i jest płochliwa. Poza tym może kryć się w koronach drzew i w wyższych krzewach. Lot nie jest charakterystyczny.
Samiec rozpoczyna, najczęściej w maju, bardzo charakterystyczne i powszechnie znane, 2- lub 3-sylabowe kukanie „kukuku”, które jest pieśnią godową. Od tego odgłosu w wielu krajach wzięła się nazwa gatunkowa ptaka.
Kukułki nie tworzą par monogamicznych a samców jest zwykle więcej niż samic. Nigdy nie zakładają gniazd, ani nie wychowują piskląt. Kukułka podrzuca jaja do cudzych gniazd, znanych jest około 200 gospodarzy, głównie wróblowatych, w Polsce to: pliszka siwa, świergotek drzewny, piegża zwyczajna, jarzębatka, świergotek, pliszka, gąsiorek, pleszka zwyczajna, kopciuszek zwyczajny i trzcinniczek zwyczajny. Jednak nie każda niechciana adopcja kończy się udanym wychowaniem kukułczego pisklęcia. Wynika to ze zbyt dużych różnic w zapotrzebowaniu pokarmowym obu gatunków ptaków. Czasem nie wystarczy nawet umieszczenie jaja we właściwym gnieździe. Obroną przed oszustwem kukułki jest bowiem rozpoznanie przez drobne wróblowate różnic pomiędzy jajami. Wtedy ptaki albo wyrzucają niechciane jajo albo opuszczają gniazdo.
Kukułka od maja do początków lipca składa około 10–20 małych jaj w przynajmniej dwudniowych odstępach. Zwykle składa je wprost do gniazda gospodarza, po jednym. Gdy gniazdo jest w dziupli, samica składa jajo na ziemi i przynosi je w dziobie. Składanie jaja trwa kilka sekund, a przy okazji samica kukułki zjada lub zabiera jedno jajo gospodarza i je wyrzuca. Ważne jest, by jej jaja były podobne kolorem i kształtem do jaj gatunków, które mają je wysiadywać.
Pisklę kukułki po wykluciu (po 8–36 godzinach), jeszcze ślepe, wyrzuca jaja lub już wyklute potomstwo gospodarza (ginie ono na ziemi) – rozpychanie się to naturalny instynkt wobec wszystkich obiektów w gnieździe. Ma to skupić wszystkie wysiłki dorosłych ptaków na wyżywieniu i wychowywaniu pisklęcia. Młode kukułki między 4 a 7 dniem po wykluciu zaczynają wydawać żebrzący o pokarm głos, odpowiadający natężeniem całemu lęgowi gospodarzy. Otwierają przy tym dzioby, pokazując ich pomarańczowo-czerwone ubarwienie i zmuszając w ten sposób rodziców do ciągłego karmienia. 16-dniowe pisklęta kukułcze, wołając o pokarm, potrafią naśladować dźwięk o natężeniu wydawanym przez 3, a nawet 4 lęgi. To sprawia, że opiekunowie poświęcają nawet 17 godzin na dobę na ich karmienie.
Pisklęta opuszczają gniazdo po około 21 dniach, zwykle jest to spowodowane faktem, iż w tym wieku młoda kukułka jest tak duża, że nie mieści się już w gnieździe. Po jego opuszczeniu może być jeszcze dokarmiana przez 2 lub 3 tygodnie. Później staje się całkowicie samodzielna. Najdłużej żyjąca kukułka, której wiek oznaczył człowiek, miała 15 lat.
Pokarmem kukułek są owady, szczególnie owłosione gąsienice motyli, unikane często przez inne ptaki. Nie konkurują więc o pokarm z zastępczymi rodzicami, bo mają inne preferencje pokarmowe. Zjadają też chrząszcze. Kukułki żerują na drzewach siedząc na gałęzi i wypatrując zdobyczy. Gdy ją dostrzegą, podlatują do owada i zbierają go dziobem. Rzadziej polują chodząc powoli po ziemi i tam poszukując pokarmu.
Źródło: niezalezna.pl
