Dlaczego warto regularnie mierzyć puls?
Według uczonych nasze serce „zaprogramowano” na około trzy miliardy uderzeń. Wniosek jest jasny; jeśli nasze tętno spoczynkowe jest prawidłowe - dłużej żyjemy. Jeśli serce bije spokojnie, jesteśmy mniej narażeni na ryzyko zawału serca i udaru mózgu.
Czym jest tętno spoczynkowe?
To tętno mierzone około 10 minut po zakończeniu aktywności i podczas odpoczynku. Tętno spoczynkowe najczęściej mierzy się rano po przebudzeniu. Puls to częstość akcji serca. Tętno, potocznie utożsamiane z pulsem, to ruch naczyń krwionośnych, który odzwierciedla częstość skurczów serca. Przyjmuje się, że przeciętnie serce człowieka bije z prędkością 60-70 uderzeń na minutę. Prawidłowy puls spoczynkowy wynosi: u płodu: 110-150 uderzeń/min; u niemowlęcia: 130 uderzeń/min; u dziecka: 100 uderzeń/min; u nastolatka: 85 uderzeń/min; u dorosłego: 70 uderzeń/min; u osoby starszej: 60 uderzeń/min.
Szybkość bicia serca zależy przede wszystkim od kondycji układu krążenia, a na nią z kolei mają wpływ: dieta, aktywność fizyczna, obciążenia chorobami cywilizacyjnymi. Po rozpoczęciu treningu o charakterze tlenowym, tętno spoczynkowe zaczyna spadać średnio o 1 uderzenie w przeciągu 1 tygodnia. Po pewnym czasie stabilizuje się na poziomie 40-50 uderzeń na minutę, zaś u osób wytrenowanych osiąga wartość nawet poniżej 40 uderzeń na minutę. Zawodowi sportowcy osiągają tętno spoczynkowe na poziomie ok. 30 uderzeń na minutę.
Niskie tętno spoczynkowe jest typowe dla osób regularnie uprawiających sport i aktywnych fizycznie. Jeśli jednak nie jest się w tej grupie, niski puls należy skonsultować z lekarzem. Niskie tętno może być wynikiem nieprawidłowości w budowie serca, nasilonego ciśnienia śródczaszkowego, czy też wiązać się z chorobami metabolicznymi. Wolniejsza praca serca może być przyczyną niedotlenienia układu nerwowego, które objawia się zmęczeniem, zawrotami głowy, a nawet omdleniami.
Zbyt wysokie tętno spoczynkowe może być sygnałem choroby. Regularne mierzenie tętna spoczynkowego, na przykład raz w tygodniu pozwala określić stopnień wytrenowania organizmu. Osoby aktywne fizyczne mają znacząco niższy puls niż te, które nie ćwiczą. Regularne uprawianie sportu prowadzi do zmian w budowie serca oraz jego wydajności. Dzięki temu może mniej pracować by przepompować taką samą ilość krwi.
Regularne badanie pulsu może informować o poprawie lub pogorszeniu sprawności sercowo-naczyniowej, może pomóc we wczesnej interwencji przy zagrożeniu chorobami sercowo-naczyniowymi.
Ryzyko zachorowania wzrasta, gdy tętno osiąga wartości powyżej 80 uderzeń na minutę. Wysoki puls po odpoczynku może być związany z: nadmierną ilością cukru w diecie, wynikiem niehigienicznego trybu życia, paleniem papierosów, piciem alkoholu, piciem dużej ilości kawy, problemami z nadciśnieniem, stresem, nadczynnością tarczycy, stanami nerwicowymi, chorobami serca, niewydolnością układu oddechowego, anemią.
Puls po spoczynku obniża się z każdym tygodniem regularnych treningów i stosowania zdrowej diety. Chcąc szybko obniżyć tętno należy wypić szklankę zimnej wody lub herbatki ziołowej. Ponadto należy się zrelaksować i otworzyć okno, by ochłodzić pomieszczenie.
Prawidłowe ciśnienie krwi oraz puls to oznaka zdrowego trybu życia, co jest równoznaczne z lepszą wydolnością serca. Warto regularnie sprawdzać obie te wartości szczególnie podczas wysiłku.
W czasie ćwiczeń następujące sytuacje powinny zaniepokoić: gdy tętno lub ciśnienie tętnicze nie wzrasta lub spada pomimo wzrostu obciążenia, pojawia się zmęczenie, zawroty głowy, uczucie słabości, nudności itp. - wysiłek należy przerwać i skonsultować się z lekarzem. Spadek tętna lub ciśnienia tętniczego, pomimo wzrostu obciążenia wysiłkiem jest reakcją nieprawidłową.
Tętno wzrasta zbyt szybko. Jeśli po rozpoczęciu treningu tętno bardzo szybko osiągnęło limit wyznaczony przez lekarza (np. stało się to szybciej niż zwykle, przy podobnym poziomie obciążenia, czyli jednakowym tempie marszu lub jednakowej wadze ciężarka do ćwiczeń itd.)– należy odpocząć lub zupełnie zakończyć trening w danym dniu. Jeśli sytuacja się powtórzy, należy skonsultować się z lekarzem.
Znaczny wzrost ciśnienia tętniczego. To naturalne, że podczas wysiłku ciśnienie rośnie. Jednak jeśli podczas treningu ciśnienie wzrośnie do poziomu powyżej 200/110 (wystarczy jedna z tych wartości np.: 180/110 lub 220/90) – należy przerwać trening.
Zaburzenia rytmu serca. Jeżeli podczas pomiaru tętna pojawią się nierówne uderzenia (niemiarowy rytm) serca lub/i pojawi się uczucie „kołatania” w klatce piersiowej, szczególnie podczas lub po wysiłku, a nigdy wcześniej to się nie zdarzało i nie było konsultowane z lekarzem – trzeba zakończyć trening i skonsultować się z lekarzem.
W czasie ćwiczeń korzystnych dla serca tętno powinno utrzymywać się na poziomie od 60 do 65% tętna maksymalnego. Nie może jednak wywoływać zadyszki, a osoba ćwicząca powinna oddychać swobodnie. Przyjmuje się, że korzystne jest tutaj tętno ok.120-130 uderzeń na minutę, choć wiele zależy od indywidualnej wydolności.
Podczas wysiłku puls rośnie, dochodząc niekiedy nawet do 200 uderzeń na minutę, a w czasie spoczynku przyjmuje średnie wartości ok. 60-70 uderzeń na minutę. Najwyższa wartość tętna, jaką można u siebie zaobserwować podczas najbardziej intensywnego wysiłku, to tętno maksymalne (HRmax). Tętno spoczynkowe (HRmin) określa najniższą możliwą częstość skurczów serca i mierzy się je rano, zaraz po przebudzeniu. Żeby dowiedzieć się, jakie tętno dokładnie powinniśmy mieć podczas wykonywania treningu korzystnego dla serca można je łatwo obliczyć. Dla kobiet: puls maksymalny wynika z obliczeń 210 - (0,5 x wiek w latach) - (0,022 x masa ciała w kilogramach). Dla mężczyzn: puls maksymalny liczy się w ten sposób 210 - (0,5 x wiek w latach) - (0,022 x masa ciała w kilogramach) + 4. Przykładowo dla mężczyzny w wieku 50 lat o wadze 80 kg tętno maksymalne wynosi 229 uderzeń na minutę. Przedział w którym powinno się ćwiczyć to 137 do 160 uderzeń na minutę.
Źródło: niezalezna.pl
