Dla większości Polaków Wielkanoc to szczególnie rodzinne święta
67 proc. ankietowanych Polaków traktuje Wielkanoc jako święto rodzinne. Dla 51 proc. to przeżycie religijne. Podobny odsetek respondentów uznaje ją przede wszystkim za miłą tradycję – wynika z najnowszych danych CBOS.
Przeżywanie świąt wielkanocnych zależy przede wszystkim od religijności badanych. Ci, którzy częściej uczestniczą w praktykach religijnych, w większości jako drugi najważniejszy wymiar świąt wskazują doświadczenie religijne. Z koli biorący w nich udział rzadziej traktują je miłą tradycję – wynika z badań CBOS.
Ankietowani w ogóle nieuczestniczący w praktykach religijnych relatywnie częściej traktują Wielkanoc jako przerwę w pracy i okazję do wypoczynku (20 proc.), do spotkań z przyjaciółmi (18 proc.).
Sposób przeżywania świąt wielkanocnych właściwie nie zmienił się od roku 1994, kiedy rozpoczęły się tego rodzaju badania. Zawsze były one postrzegane przede wszystkim jako święto rodzinne, a rzadziej jako przeżycie religijne lub miła tradycja.
Zapytano respondentów o tradycje wielkopostne i wielkanocne kultywowane do dziś w rodzinach. Jeśli chodzi o indywidualne praktyki religijne najbardziej rozpowszechnione jest zachowanie postu w Wielki Piątek (85 proc.), a w dalszej kolejności przystąpienie do spowiedzi wielkanocnej (69 proc). i posypanie głowy popiołem w Środę Popielcową (66 proc.). Ponad połowa ankietowanych twierdzi także, że bierze udział w kościelnych obchodach Triduum Paschalnego (58 proc.), w drodze krzyżowej lub gorzkich żalach (53 proc.) oraz w rekolekcjach wielkopostnych (51 proc). Niewiele mniej (46 proc.) deklaruje, że uczestniczy w rezurekcji – mszy zamykającej Triduum Paschalne – wynika z danych CBOS.
Co interesujące, zachowanie postu w Wielki Piątek jest tradycją praktykowaną nawet przez znaczący odsetek badanych nigdy nieuczestniczących w praktykach religijnych (40 proc.) oraz przez zdecydowaną większość respondentów biorących w nich udział tylko kilka razy w roku (80 proc.).
Deklarowany poziom uczestnictwa w religijnych praktykach wielkopostnych i wielkanocnych pozostaje dość stabilny w ostatnich latach, chociaż w stosunku do pomiaru z roku 2006 obserwujemy spadek rozpowszechnienia wszystkich wymienionych praktyk, z wyjątkiem wielkopiątkowego postu. Najwyraźniejszy spadek notujemy w przypadku udziału w rezurekcji – o 20 punktów procentowych w stosunku do 2006 roku.
Nieco mniej niż jedna trzecia respondentów (29 proc.) deklaruje, że zachowuje wszystkie z wymienionych praktyk wielkopostnych i wielkanocnych. Z drugiej strony jedna dziesiąta badanych twierdzi, że nie zachowuje żadnej z nich.
Zróżnicowanie liczby wskazywanych praktyk wielkopostnych i wielkanocnych można tłumaczyć poziomem zaangażowania w praktyki religijne. W dalszej kolejności rolę odgrywają płeć i wiek, a więc zmienne silnie powiązane z aktywnością religijną. Wpływ ma również wielkości miejscowości zamieszkania oraz wykształcenia. Im jest ono niższe, tym więcej zachowywanych praktyk – wynika z badań CBOS.
Zapytano również o przeżywanie Wielkiego Postu i Wielkanocy w rodzinach. Niemal powszechnie praktykowane jest święcenie pokarmów w Wielką Sobotę oraz dzielenie się z najbliższymi święconym jajkiem (po 93 proc.). Niemal podobnie liczny odsetek ankietowanych (90 proc.) deklaruje, że wysyła życzenia świąteczne: za pośrednictwem internetu lub SMS-ów (79 proc.) lub tradycyjnych kartek (40 proc.).
Bardzo szeroko rozpowszechniony jest także domowy wypiek tradycyjnych ciast (78 proc.) oraz święcenie palemki w Niedzielę Palmową (77 proc.). Z danych wynika, że nieco mniej rozpowszechnione są nawiedzenie Grobu Pańskiego (72 proc.), obchodzenie śmigusa-dyngusa (71 proc.) i malowanie pisanek (71 proc.), a także zwyczaj zajączka, czyli obdarowywania dzieci upominkami (62 proc.).
Na podstawie przeprowadzonych badań wyodrębniono trzy modele spędzania świąt wielkanocnych. Pierwszy koncentruje się na wymiarze duchowym, a jego główne składowe to udział w Triduum Paschalnym, rekolekcjach wielkopostnych, nabożeństwie drogi krzyżowej lub gorzkich żalów, przystąpienie do spowiedzi wielkanocnej, posypanie głowy popiołem w Środę Popielcową, udział w rezurekcji, nawiedzenie Grobu Pańskiego, a w nieco mniejszym stopniu także poświęcenie palemek i zachowanie postu w Wielki Piątek.
Drugi model wiąże się z kościelnymi tradycjami wielkanocnymi i obejmuje przede wszystkim poświęcenie pokarmu w Wielką Sobotę, dzielenie się święconym jajkiem, a w mniejszym stopniu poświęcenie palemek i zachowanie postu w Wielki Piątek.
Z kolei trzeci model to tradycje świeckie – malowanie pisanek, lany poniedziałek, pieczenie ciast oraz zajączek.
Źródło: niezalezna.pl, PAP
