Ciekawostki turystyczne: Dukla
Dukla – miasto w woj. podkarpackim, w powiecie krośnieńskim. Leży w dawnej ziemi krakowskiej historycznej Małopolski, w środkowej części Beskidu Niskiego w dolinie rzeki Jasiołka i jej lewobrzeżnego dopływu potoku Dukiełka, u podnóża góry Cergowa (716 m n.p.m.), 17 km od granicy ze Słowacją. Miasto położone jest w śródgórskiej kotlinie, otoczone od południa Górami Dukielskimi i od północy Płaskowyżem Kobylańskim i Garbami Iwonickimi.
Tereny te były zasiedlone przez człowieka w epoce brązu i żelaza (2000 l. p.n.e. – 400 lat n.e.) – dowodzą tego znaleziska kurhanów w okolicy Dukli. Na tych obszarach wytworzyła się kultura przeworska na której powstanie duży wpływ miała cywilizacja rzymska. Czego przykładem jest ceramika oraz znajdowane monety rzymskie w Dukli i w Tylawie. Okres ten stanowił bardzo korzystne warunki dla osadnictwa.
W V i VI wieku po najazdach Hunów na Europę nastąpił rozwój osadnictwa słowiańskiego. Od VIII wieku rozpoczął się rozwój większych plemiennych i międzyplemiennych organizacji Słowian. Ziemie te zamieszkiwało plemię – czy raczej związek plemion – Lędzian, tworzących protopaństwo, które w IX wieku dostało się pod nieokreśloną bliżej zależność Wielkich Moraw, a wiek później Czech, a potem Polan. Należy do nich Wietrzno, z zachowanymi śladami potężnego grodu o poczwórnym pierścieniu wałów.
Pierwsza wzmianka o wsi Dukla pochodzi z roku 1336. Od początku swojego istnienia miejscowość była własnością rycerską. W 1373 dla Dukli wydano akt lokacyjny na prawie magdeburskim, następne prawa miejskie lokacyjne Dukla otrzymała w 1380 roku.
W 1474 r. najazd wojsk węgierskich Macieja Korwina na Duklę niszczy miasto. W 1540 r. kupił Duklę Jan Jordan z Zakliczyna, rotmistrz, żupnik krakowski. Nowy właściciel rozbudował zamek i otrzymał od króla Zygmunta Starego przywilej dla miasta na odbywanie dwóch dorocznych jarmarków i cotygodniowych targów. Ważnym dla Dukli wydarzeniem był przywilej króla Zygmunta III Wazy z 1588 r. na sprzedaż i skład win węgierskich oraz ustanowienie w 1595 r. komory celnej, która rozpoczęła swoją działalność i dzięki niej miasto mogło się szybko bogacić.
Na początku Dukla była miastem handlowym na trakcie biegnącym z Polski przez Przełęcz Dukielską na Węgry i żyła głównie z handlu winem. Z czasem z powodzeniem rozpoczęła konkurować z sąsiednimi Jaśliskami i w XVI wieku znalazła się w pełni swojego rozkwitu jako miasto ufortyfikowane, z dwoma bramami i komorą celną w ratuszu od 1595 roku. W 1638 r. rozpoczęto rozbudowę pałacu z fortyfikacjami i z wałem. W pałacu w 1656 r. gościł Król Polski Jan Kazimierz, powracający ze Śląska w czasach potopu szwedzkiego.
W 1657 r. wojska Jerzego II Rakoczego złupiły Duklę. Kolejne napady Rosjan, przemarsze wojsk i pożary w latach 1703–1707 zniszczyły miasto. Po przeniesieniu w 1791 r. siedziby cyrkułu do Jasła miasto podupadło. W początkach XIX wieku wyrabiano jeszcze w Dukli sukno i handlowano winem. Jednak w latach 1865–1867 oraz 1873–1876 nawiedziły miasto epidemie cholery, a w latach 1884–1885 i w 1888 r. pożary.
Ożywienie gospodarcze zanotowane na początku XX w. przerwała I wojna światowa w 1914 r. Stacjonowały tu wojska rosyjskie, powodując potężne straty od grudnia 1914, do wejścia wojsk austriackich 6 maja 1915. Została spalona cześć Dukli, która stopniowo tracąc znaczenie gospodarcze, zdołała jednak utrzymać prawa miejskie aż po dziś dzień.
Do 1939 roku miasto znajdowało się na obszarze powiatu krośnieńskiego województwa lwowskiego. Stanowiło ono garnizon macierzysty Batalionu KOP „Dukla”. W czasie kampanii wrześniowej do Dukli wkroczył ukraiński oddział płk. Suszki pseudonim „Brandenburg” wspierany przez Słowaków i zajął zamek. Po nim stacjonowały w pałacu kolejno: Grenzschutz, SS „Galizien”, oddziały Wehrmachtu.
Niemcy w 1940 spalili synagogę, zamknęli Żydów w getcie, wielu z nich rozstrzelali na miejscu, wielu w okolicznych lasach. Miejscowa ludność ukrywała Żydów, mimo grożącej za to kary śmierci. Jeszcze we wrześniu 1944, niedługo przed wycofaniem się, Niemcy rozstrzelali Mieczysława Roja oraz pięciu Żydów, których ukrywał. Przed II wojną światową większość mieszkańców Dukli (do 80%) stanowili Żydzi. Dukla bardzo ucierpiała we wrześniu 1944, w czasie operacji dukielsko-preszowskiej została zniszczona w 85%.
Miasto w czasie okupacji niemieckiej zostało ograbione i w 90% zniszczone, przy życiu pozostało kilkadziesiąt osób.
Według danych z 30 czerwca 2016 miasto miało 2119 mieszkańców.
Zabytki: Zabudowa Rynku wraz z renesansowym ratuszem wzniesionym na początku XVII wieku; Zespół pałacowy. Po odbudowie pałac mieści Muzeum Historyczne. W jego otoczeniu rozmieszczono ekspozycję sprzętu wojskowego – głównie działa z czasów II wojny światowej. Park – niegdyś w stylu francuskim, gdzie zobaczyć można aleję lipową, liczne drzewa egzotyczne, przekształcony w XIX w. układ wodny oraz elementy małej architektury ogrodowej; Kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny z 1764 r., rokokowy. We wnętrzach kościoła zaskakują lustra i rokokowe rzeźby; Kościół i klasztor bernardynów z 1731 r. Obecny kościół pw. św. Jana z Dukli zbudowany został w latach 1761–1764, a w nim w bocznej kapliczce rzeźbiona srebrzysta trumna Jana z Dukli. Na ścianach obrazy z życia tego świętego; Ruiny XVI-wiecznej komory celnej; Ruiny bożnicy z 1758 r.
Źródło: niezalezna.pl
