„Przybieżeli do Betlejem” to jedna z najpopularniejszych polskich kolęd. Dwa tysiące lat temu Betlejem miało nie więcej niż kilkuset mieszkańców, dziś zamieszkuje w nim około 30 tysięcy ludzi. Betlejem oznacza „Dom Chleba” położone jest w zachodniej części Judei na wysokości około 775 metrów n.p.m. Leży w odległości 10 km na południe od Jerozolimy, 59 km na południowy wschód od wybrzeża Morza Śródziemnego i 75 km na zachód od Ammanu – stolicy Jordanii.
Pierwotnie Betlejem nazywano Efrata, o czym wspomina Księga Rodzaju. Nazywane było również Betlejem Efrata lub Betlejem w Judzie – dla odróżnienia drugiej miejscowości o tej samej nazwie Betlejem w Galilei, na terytorium Zebulona.
Bazylika Narodzenia Pańskiego, została zbudowana w 326 roku przez Konstantyna Wielkiego dzięki fundacji św. Heleny.
Boże Narodzenie, jako święto, najpierw pojawiło się w Betlejem i po raz pierwszy było sprawowane w uroczystej formie prawdopodobnie w 328 roku, podczas inauguracji bazyliki nad Grotą Narodzenia Jezusa.
W wigilię święta patriarcha udawał się z Jerozolimy w procesji do Betlejem, tam w Grocie Narodzenia odprawiał w nocy Mszę św., którą później nazwano „Pasterką”w nawiązaniu do ewangelicznej opowieści o pasterzach, którzy jako pierwsi oddali pokłon Chrystusowi. Po czym odbywało się całonocne czuwanie w bazylice wybudowanej nad Grotą Narodzenia. W ten sposób zaistniały pierwsze pasterki. I ta tradycja kontynuowana jest do dziś.
Betlejemska liturgia obejmowała jednak nie tylko pamiątkę narodzin Chrystusa, ale także Jego chrztu i cudu w Kanie Galilejskiej. Nosiła nazwę Objawienia (Epifania) i przypadała 6 stycznia.
W 550 roku Bazylika Narodzenia Pańskiego została przebudowana przez Justyniana I Wielkiego.
W 614 roku do Betlejem weszli Persowie, a od 637 kalif Omar, który obok kościoła wybudował meczet.
W 1099 roku Betlejem zajęli krzyżowcy, z bazyliki usunięto greckich duchownych, miasto otoczono murem, a w XII wieku bazylika została rozbudowana przez krzyżowców.
W latach 1187–1229 miasto ponownie znalazło się w rękach muzułmanów, w 1250 zburzono mury miejskie. Grota Narodzenia przeszła pod wspólną kontrolę prawosławnych, katolików i Ormian, a obecnie pod kontrolę prawosławnej cerkwi greckiej i katolików.
Bazylika Narodzenia Pańskiego to jeden z najstarszych kościołów na świecie nieprzerwanie pełniących swoją funkcję.
Do świątyni wchodzi się przez wyjątkowo niskie drzwi. To pamiątka po zamurowaniu okazałego wejścia, miało to zapobiec bezczeszczeniu kościoła przez muzułmanów, którzy wjeżdżali do środka konno.
Bazylika składa się z głównego kościoła z pięknym prawosławnym ołtarzem oraz – najważniejszego miejsca – Groty Narodzenia. Miejsce narodzenia Jezusa oznaczone jest niewielkim prawosławnym ołtarzem, tuż obok znajduje się mała katolicka kapliczka symbolicznie oznaczająca miejsce żłóbka.
Zaraz po Bazylice Narodzenia Pana Jezusa, drugim miejscem tłumnie odwiedzanym przez turystów jest Plac Żłóbka. W Betlejem warto odwiedzić także Grotę Mleczną. To właśnie w tym miejscu Maryi miał ulać się pokarm podczas ucieczki do Egiptu. Na obrzeżach miasta znajduje się Pole Pasterzy, a na nim niewielki kościółek, w środku którego można obejrzeć malowidła przedstawiające przyjście Jezusa na świat.