Wręczenie odznaczeń odbyło się po raz 22. Od 1998 r. wyróżnienie to otrzymało ponad blisko 300 osób, które z własnej inicjatywy wykonują pracę na rzecz ratowania i upamiętniania dziedzictwa żydowskiego w Polsce.
Działanie jednostek ma ogromną moc – może zmieniać rzeczywistość. Państwa działania zmieniają rzeczywistość relacji polsko-żydowskich. Dziękujemy w ten sposób za to, co robicie dla Polski, dla narodu żydowskiego, dla świata.
– mówił do tegorocznych laureatów inicjator programu Chroniąc pamięć amerykański prawnik Michael H. Traison.
Traison w 1992 roku po raz pierwszy przyjechał do Polski jako turysta, do tego czasu wracał tu wielokrotnie.
Wtedy też poznałem Polaków zajmujących się żydowskim dziedzictwem, którzy z jednej strony nic o sobie nie wiedzieli, z drugiej – nikt im za to nie dziękował. Dlatego w 1997 roku wpadłem na pomysł, aby ustanowić takie wyróżnienie z wdzięczności i w podziękowaniu za pracę na rzecz ochrony dziedzictwa Żydów w Polsce.
– przypomniał amerykański prawnik.
Dyrektor Żydowskiego Muzeum Galicja Jakub Nowakowski mówił podczas uroczystości
Dziś jesteśmy świadkami takiego momentu, kiedy relacje polsko-żydowskie sprowadza się do kwestii drażliwych i bolesnych, dlatego ta ceremonia jest szczególna, bo pokazuje, że inne relacje też są możliwe - bez wielkiej polityki i wzajemnych pretensji, że są ludzie, którzy z własnego wewnętrznego przekonania chcą zrobić coś dobrego dla tych relacji.
Dyrektor Centrum Społeczności Żydowskiej w Krakowie (JCC Kraków) Jonathan Ornstein podkreślił, że nagroda jest podziękowaniem społeczności żydowskiej dla ludzi, którzy "rozumieją, iż dziedzictwo żydowskie jest też częścią polskiej historii".
Dyplomami uhonorowani zostali w niedzielę: Anna Brzyska – inicjująca działania zmierzające do upamiętnienia przedwojennej społeczności żydowskiej małopolskiego Brzeska; Dariusz Gajny – przybliżający żydowską historię Bielsko-Białej; Katarzyna Sosnowska-Gizińska i Jerzy Giziński – badający i dokumentujący żydowską historię Nowego Dworu Mazowieckiego; Anna Karasińska – dyrektorka LO w Staszowie, która w swojej szkole stworzyła warunki do pogłębionej edukacji nt. żydowskiej historii tego miasta, a także Michał Kisiel – otaczający gościnnością i troską żydowskich gości odwiedzających Pułtusk. Dyplomy otrzymali także: Zbigniew Lubaszewski – nauczyciel, który od ponad 30 lat bada i publikuje historię Chełma i ziemi chełmskiej, w tym zamieszkującej je społeczności żydowskiej; Mariusz Materna – chroniący i promujący kulturę i dziedzictwo żydowskie w Chełmie; Dariusz Popiela – olimpijczyk, który był inicjatorem upamiętnienia społeczności żydowskiej w Krościenku nad Dunajcem; Czesław Uszyński – pastor Kościoła Zielonoświątkowego, który zajmuje się upamiętnianiem Żydów pomordowanych w czasie II wojny światowej na terenie powiatu chełmskiego i hrubieszowskiego oraz Stanisław Żak – przez wiele lat działający na rzecz zachowania pamięci i propagowania wiedzy o żydowskich mieszkańcach Kielc.