XII–wieczne drzwi z Płocka są w Nowogrodzie
Drzwi Płockie należą do jednych z najlepszych dzieł ludwisarskich i są ważnym w dziejach rzemiosła europejskiego obiektem na trwałe związanym z kulturą polską –tak opisuje polski zabytek poza granicami kraju Instytut Polonika. Były przeznaczone dla katedry w Płocku. Wysokie na ponad 3,5 m i szerokie prawie na 2,5 m, wykonane zostały z brązu przez magdeburskich ludwisarzy w latach 1152–1156. Wyrzeźbiono na nich 48 scen związanych z kościołem katolickim. Twórcami drzwi mistrzowie Riquin i Waismuth, których postacie opisane są po łacinie, oraz Awram przedstawiony jako postać z atrybutami ludwisarskimi, podpisany cyrylicą. Artyści powiązani byli z dworem biskupa magdeburskiego. W owym czasie miasto to było jednym z najlepszych ośrodków odlewniczych w Europie.
Znakomita klasa artystyczna, niezwykle rozbudowany i przemyślany program ikonograficzno-ideowy zamieszczony na drzwiach z całą pewnością są świadectwem wysokiego poziomu kultury nadwiślańskiego grodu.
Aktualnie drzwi zdobią główne wejście zachodniego portalu soboru Mądrości Bożej na terenie Nowogrodu. Po raz pierwszy zostały tam odnotowane w latach trzydziestych XIV w. W Nowogrodzie poszczególne sceny kilkukrotnie były demontowane, uzupełniane, dodatkowo opisywane cyrylicą, przez co utracono świadomość przekazu i pierwotny układ dekoracji. Mimo to, zdając sobie sprawę z wartości obiektu, otaczano go opieką i dążono do utrzymania w dobrym stanie.
Od XIX w. drzwi były wielokrotnie badane i weszły w obieg naukowy pod różnymi nazwami m.in. magdeburskie, nowogrodzkie, korsuńskie, sigtuńskie i stosunkowo najrzadziej płockie. W dwudziestoleciu międzywojennym Polacy podobno myśleli o ich wykupieniu od władz sowieckich. Do transakcji jednak nie doszło. Dzięki staraniom Towarzystwa Naukowego Płockiego, można od 1982 r. podziwiać kopię owego arcydzieła w płockiej katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Jednocześnie ks. prof. Ryszard Knapiński odtworzył układ pierwotny kwater i scen. Dostrzegł bowiem, że wątkiem łączącym większość kwater jest temat Credo Apostolorum. Wynika z tego, że pierwotnie tablice służyły Kościołowi do nauczania wiernych prawd wiary, ponieważ obrazowały w niezwykle atrakcyjnej formie przedstawienia odnoszące się do punktów wyznania wiary katolickiej.
Jest kilka hipotez dotyczących znalezienia się drzwi z płockiej katedry w Nowogrodzie. Najprawdopodobniej zostały w 1262 r. zrabowane przez wojska dowodzone przez wielkiego księcia litewskiego Mendoga, kiedy walczył on z księciem mazowieckim Siemowitem I. Sensacyjną hipotezę wysunął niedawno dr hab. Robert Kunkel – badacz przypuszcza, że drzwi w ogóle nie pojawiły się w grodzie książąt mazowieckich.
Źródło: polonika.pl
