Unikatową, owianą nimbem tajemnicy, dokumentację z pośmiertnych badań mózgu marszałka Józefa Piłsudskiego, zaprezentuje w piątek publicznie Książnica Cieszyńska, w której zbiorach to dzieło się znajduje.
Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 r. w warszawskim Belwederze. Jego ciało spoczęło w krypcie wawelskiej, a serce w Wilnie.
Mózg, zgodnie z wolą zmarłego, przeznaczony został do celów naukowych, co wiązać można z ówczesną popularnością badań neuroanatomicznych mających na celu odkrycie zależności pomiędzy wielkością i budową mózgów osób o wybitnych uzdolnieniach, a przejawami talentu.
– podała w komunikacie Książnica.
Preparat mózgu Marszałka został przekazany prof. Maksymilianowi Rosemu, najwybitniejszemu polskiemu neuroanatomowi, dyrektorowi Polskiego Instytutu Badań Mózgu w Wilnie.
Budowa mózgu odwzorowana została w formie czterech odlewów, wykorzystywanych następnie w prowadzonych w wileńskim Instytucie badaniach, a także udokumentowana na doskonałej jakości fotografiach. Badania nie zostały jednak doprowadzone do końca. Przerwał je wybuch wojny. W niewyjaśnionych okolicznościach zaginął preparat mózgu, wszystkie wykonane odlewy i klisze fotograficzne.
– napisano.
Efekty początkowego etapu badań zostały jednak udokumentowane w wydanej drukiem w 1938 r. publikacji „Mózg Józefa Piłsudskiego/Le cerveau de Joseph Piłsudski. Cz. 1”. Zawiera ona detaliczny opis mózgu wraz z dokumentacją fotograficzną.
Wydawnictwo miało unikatowy charakter. Przeznaczone było dla nielicznych wybranych osób i instytucji. Do dziś nie wiadomo, w ilu egzemplarzach zostało wydrukowane. Nakład z pewnością nie przekroczył jednak kilkudziesięciu sztuk. Obecnie znanych jest zaledwie kilkanaście egzemplarzy, z których jeden znajduje się w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej.