Powstańcy Styczniowi żołnierzami Wojska Polskiego
100 lat Józef Piłsudski wydał specjalny rozkaz, którym przyznawał weteranom Powstania Styczniowego status żołnierzy Wojska Polskiego. „Dla uczczenia ich i upamiętnienia 1863 r. w szeregach armii polskiej wydałem rozkaz zaliczenia do szeregów wojska wszystkich weteranów 1863 r. z prawem noszenia munduru wojsk polskich w dni uroczyste. Witam ich tym rozkazem, jako naszych Ojców i Kolegów” – napisał 21 stycznia 1919 r.
Oficjalnie po raz pierwszy upamiętniono Powstanie Styczniowe podczas niemieckiej okupacji Warszawy w trakcie I wojny światowej. W sierpniu 1916 r. na stokach Cytadeli odsłonięto głaz pamiątkowy i krzyż w miejscu stracenia Romualda Traugutta. Przemianowano też ulicę namiestnika Królestwa Polskiego Fiodora Berga na ulicę dyktatora powstania.
21 stycznia 1919 r. Józef Piłsudski, już jako zwierzchnik armii wydał rozkaz okolicznościowy:
Żołnierze! Pięćdziesiąt lat temu ojcowie nasi rozpoczęli walkę o niepodległość Ojczyzny. Szli nie w lśniących mundurach, lecz w łachmanach i boso, nie w przepychu techniki, lecz z strzelbami myśliwskimi i kosami na armaty i karabiny. Prowadzili wojnę rok cały, pozostając, jako żołnierze, niedoścignionym ideałem zapału, ofiarności i trwania w nierównej walce, w warunkach fizycznych jak najcięższych. Przegrali wojnę i po ich klęsce niewola wciskać się poczęła do dusz polskich, czyniąc z Polaków nie niewolników z musu, lecz nieledwie z własnej chęci, szukających poprawy losu przez protekcję u swych panów rozbiorców i w ogóle obcych. Jako żołnierze i obrońcy Ojczyzny, zostali w Polsce usunięci przez swych współczesnych gdzieś w kąt daleki, jako rzecz, o której zapomnieć należy.
Dla nas, żołnierzy wolnej Polski, powstańcy 1863 r. są i pozostaną ostatnimi żołnierzami Polski, walczącej o swą swobodę, pozostaną wzorem wielu cnót żołnierskich, które naśladować będziemy.
Dla uczczenia ich i upamiętnienia 1863 r. w szeregach armii polskiej wydałem rozkaz zaliczenia do szeregów wojska wszystkich weteranów 1863 r. z prawem noszenia munduru wojsk polskich w dni uroczyste. Witam ich tym rozkazem, jako naszych Ojców i Kolegów.
W sierpniu Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę o „stałej pensji dla weteranów powstania 1831 i 1863”. W grudniu Sejm Ustawodawczy nadał wszystkim szeregowym i podoficerom Powstania Styczniowego stopień „podporucznika Wojsk Polskich", oficerów zaś awansował na wyższy stopień. W kolejną rocznicę wybuchu zrywu, 22 stycznia 1920 r., Piłsudski nadał Krzyż Srebrny Virtuti Militari 59 weteranom. Powstańcy dostali też specjalnie zaprojektowane mundury.
Niepodległej II Rzeczypospolitej doczekało 3644 weteranów zrywu 1863 r.
Źródło: niezalezna.pl
