Księga z biblioteki Zygmunta II Augusta
Książnica Cieszyńska zakończyła konserwację XVI–wiecznego starodruku „Hieronymi Cardani medici Mediolanensis" autorstwa Cardano Geronimo. To jedna z cenniejszych ksiąg w jej zbiorach. Była ona częścią prywatnej biblioteki króla Zygmunta II Augusta. Biblioteka ostatniego Jagiellona była jedną z najcenniejszych kolekcji swojej epoki w Europie. Monarcha nadał jej typowo renesansowy charakter.
Starodruk został wydany w Norymberdze w 1547 r. Na okładce widnieje superekslibris herbowy króla z motywem Orła i Pogoni. Księga wymagała pilnej konserwacji ze względu na postępujące zniszczenia oprawy.
Skóra, która z biegiem lat stała się coraz słabsza i krucha, zaczęła pękać i kruszyć się na przegubach. Bardzo zniszczone były kapitałki, które trzymały się na przysłowiowym włosku i lada chwila mogły odpaść.
– powiedziała autorka konserwacji Anna Fedrizzi-Szostok.
Podczas konserwacji wykonano badania papieru i skóry. Karty zostały dokładnie oczyszczone. Naprawiono naddarcia i doszyto wypadające składki, skórę oprawy uelastyczniono, natłuszczono i wzmocniono, podklejając przeguby bardzo mocną, garbowaną roślinnie skórą w taki sposób, aby nie zasłonić żadnego fragmentu pięknych renesansowych tłoczeń.
Księgi dla Zygmunta Augusta kupowali jego specjalni wysłannicy zarówno w kraju, jak i za granicą. Do jego biblioteki swoje prace wysyłali też pisarze polscy, jak również zagraniczni wydawcy. O woluminy dbali nadworni bibliotekarze, a oprawy na specjalne zamówienia króla wykonywali najlepsi introligatorzy. To właśnie oni większość ksiąg oprawili w cienkie deski, obleczone brązową, cielęcą skórą, którą po delikatnym zwilżeniu pięknie tłoczyli lekko nagrzanymi tłokami. Oprawy te uchodzą za jedne z piękniejszych z epoki renesansu.
– mówiła konserwator.
Licząca ok. 4 tys. woluminów książnica Zygmunta Augusta, wbrew jego ostatniej woli, została po śmierci podzielona i rozproszona, a część uległa zniszczeniu. Wykonawczynią testamentu króla była jego siostra, która zamiast przekazać zbiór kolegium jezuickiemu w Wilnie, traktowała część ksiąg jako swoje i rozdawała swym lekarzom, doradcom czy duchownym. Do dziś zachowały się 653 woluminy, które znajdują się prawie w 60 bibliotekach na całym świecie. Co jakiś czas pojawiają się też na aukcjach zagranicznych
XVI-w. starodruk „Hieronymi Cardani medici Mediolanensis" do Cieszyna trafił za sprawą ks. Leopolda Jana Szersznika, który prawdopodobnie kupił go w 1805 r.
Zbiory Książnicy Cieszyńskiej liczą ok. 200 tys. woluminów dzieł drukowanych, w tym 17,5 tys. starych druków (53 inkunabuły), a ponadto ok. 18 tys. jednostek ewidencyjnych rękopisów.
Źródło: dzieje.pl
