Polskie ikony art déco
W czasach, gdy tańczyło się charlestona, nad Bałtykiem powstawała modernistyczna Gdynia, a w Warszawie śmietanka towarzyska spotykała się w kawiarni Ziemiańska – na salonach królował innowacyjny, funkcjonalny i wysmakowany styl art déco. To on nadał niepowtarzalny charakter 20-leciu międzywojennemu na świecie i w Polsce. Tworzone wówczas obrazy, rzeźby, wyroby rzemiosła artystycznego czy architektura tego okresu przez wielu miłośników sztuki i designu uważane są za kultowe.
Świat sztuki z niecierpliwością wyczekuje końca dzisiejszej aukcji w DESA Unicum, największym domu aukcyjnym w Polsce. O 95 obiektów z lat 20 i 30. XX wieku będą „bić się” miłośnicy stylu. A można zdobyć nie byle jakie dzieła, bo malarstwo reprezentować będą prace największych polskich artystów, m.in. Tamary Łempickiej, Zofii Stryjeńskiej i Eugeniusza Zaka. Nie brak też mebli, biżuterii czy sztuki użytkowej. Trudno wyobrazić sobie styl art déco bez sztuki Tamary Łempickiej. Gwiazda salonów Paryża i Nowego Jorku, ponownie odkryta w latach 70. XX wieku, zyskała miano ikony popkultury oraz jednej z najbardziej rozpoznawalnych polskich artystek. Jej prace osiągają rekordowe ceny na aukcjach, czego przykładem jest obraz „Czytająca I” („La Liseuse I”), sprzedany przez DESA Unicum w 2020 roku za 4,5 mln zł. Twórczość Łempickiej uosabiała wszystko to, co w art déco najlepsze: oswajanie geometrycznych form, dekoracyjność i elegancję, a także ponadczasowe piękno, pozwalające zapomnieć o koszmarze I wojny światowej. Artystka malowała głównie portrety niezależnych kobiet, uosabiających dekadenckiego ducha epoki.
Osiągnięcie suwerenności politycznej, emancypacja kobiet, postęp technologiczny, a także pojawienie się nowych możliwości spędzania wolnego czasu sprawiły, że Druga Rzeczpospolita przeszła do historii jako czas niezwykle intensywnych przemian. Pomimo ogromnego powojennego spustoszenia, w kraju panował powszechny entuzjazm i twórczy optymizm, na bazie którego ukształtowany został polski, oryginalny wariant stylu art déco zrodzonego w uprzemysłowionych krajach Zachodu. Unikatowy styl łączy w sobie nowoczesne, geometryzujące tendencje z rodzimymi motywami folklorystycznymi i ludowymi. Czas dwudziestolecia to więc nie tylko ekscesy genialnej Polki, Tamary Łempickiej, w mitycznym Paryżu, ale też korowód artystów, którzy tworzyli w kraju: Władysława Skoczylasa, Wacława Borowskiego, Zofii Stryjeńskiej czy Julii Keilowej.
– mówi Julia Materna, koordynatorka aukcji.
Na aukcji znalazły się „Akt” Łempickiej z 1921 roku, oraz portret córki artystki, studium do obrazu „La communiante” („Pierwsza komunia”) z ok. 1928 roku. Obraz, który powstał na podstawie szkicu, znajduje się w obecnie w zbiorach paryskiego centrum Pompidou. Był on zgłoszony przez malarkę na Powszechną Wystawę Krajową w Poznaniu z okazji 10-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę, gdzie zdobyła brązowy medal.
We Francji tworzył Eugeniusz Zak, jeden z najwybitniejszych polskich malarzy pierwszej połowy XX w. Obraz „Matka z dzieckiem”, namalowany przez artystę w 1925 r., jest najdroższym obiektem aukcji. Pod młotek trafią również dwa pastele autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza.
Europejska odmiana stylu art déco w Polsce zabarwiona została elementami rodzimego folkloru. Znaczący wpływ na kształt stylu narodowego miało stowarzyszenie „Rytm”, do którego należała m.in. Zofia Stryjeńska. Nazywana „księżniczką sztuki polskiej”, swobodnie wykorzystywała w swoich pracach staropolskie obrzędy, obyczaje i słowiańską mitologię. Na grudniowej aukcji wystawione zostaną aż cztery prace Zofii Stryjeńskiej, w tym najdroższa z nich: gwasz „Góralka z dzbanem”.
Początek aukcji 14 grudnia o godz. 19, w siedzibie DESA Unicum, ul. Piękna 1a, Warszawa
Źródło: desa.pl; niezależna.pl
