Starszy kustosz archiwalny Delegatury IPN w Kielcach Robert Piwko powiedział, że do dokumentów udało się dotrzeć podczas prac nad opracowywaniem szerszych biogramów żołnierzy. W ostatnich latach powstały też teksty popularno-naukowe i naukowe na ich temat.
Są to zbiory, które dotychczas pozostawały w szufladach rodzinnych, w domach – dzięki zaufaniu i uprzejmości darczyńców zostały przekazane do zbiorów IPN. Potem będą udostępniane osobom, które zwrócą się do instytutu, w celu prowadzenia badań czy popularyzowania historii najnowszej regionu.
– dodał kustosz.
Jan Kuśnierz był technikiem meliorantem, w 1936 r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie. Brał udział w wojnie obronnej we wrześniu 1939 r. – uczestniczył w obronie Przemyśla i Lwowa. Podczas okupacji pracował w Sandomierzu, gdzie zaangażował się w działalność konspiracyjną. Pełnił funkcję szefa referatu saperów w Komendzie Obwodu AK Sandomierz. W grudniu 1944 r. został zatrzymany przez funkcjonariuszy UB, aresztowany trafił do więzienia na zamku w Lublinie.
Oskarżono go o przynależność do AK po sierpniu 1944 r. która „przejawiała się w zorganizowaniu i prowadzeniu agentury AK” m. in. na terenie Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Sandomierzu. Ppor. Kuśnierz został uznany za winnego i skazany na karę śmierci – wyrok przez rozstrzelanie wykonano w marcu 1945 r.
Rodzina przez 12 lat nie wiedziała, że został zamordowany. Wśród najciekawszych z przekazanych dokumentów są fragmenty korespondencji żony żołnierza – Wacławy Kuśnierz – która wysyłała pisma do polskich i radzieckich instytucji, z pytaniem o losy męża.
– opisywał Piwko.
Ignacy Zarobkiewicz pochodził z okolic Sandomierza, z chłopskiej rodziny. W okresie II Rzeczypospolitej był zawodowym żołnierzem – służył w 7 Pułku Piechoty Legionów w Chełmie. Po wybuchu II wojny światowej uczestniczył w walkach frontowych. Jesienią 1939 r. powrócił w rodzinne strony, gdzie zaangażował się w konspirację. W latach 1941-44 popełnił funkcję komendanta podobwodu ZWZ-AK Sandomierz krypt. „Białodrzew”. Dowodzony przez kpt. Zarobkiewicza oddział zmobilizowany w ramach akcji „Burza” został rozbity w lipcu 1944 r. podczas bitwy pod Pielaszowem. Zarobkiewicz po 1945 r. przez kilka lat przebywał w więzieniu, potem był inwigilowany przez bezpiekę.
Wg Piwki w przekazanych pamiątkach po tym żołnierzu uwagę zwracają fotografie dotyczące życia codziennego kadry oficerskiej 7 Pułku Piechoty Legionów ff– mogą być pomocne w opracowywanie losów historii tej formacji.
Tadeusz Kucharski jeszcze przed 1918 r. zaangażował się w działalność konspiracyjną Polskiej Organizacji Wojskowej, a po odzyskaniu niepodległości wstąpił w szeregi tworzącego się Wojska Polskiego. Do 1929 r. był związany w utworzonym w Sandomierzu 4 Pułkiem Saperów. Potem był kierownikiem Zarządu Fortecznego w Toruniu, a w ostatnich latach II RP pełnił obowiązki zastępcy szefa fortyfikacji Wybrzeża Morskiego w Gdyni.
Krótko przed wybuchem II wojny światowej został zastępcą dowódcy w 16. Batalionie Saperów w Grudziądzu, który w wojnie obronnej 1939 r. brał udział w bitwie pod Bzurą. Po zakończeniu działań zbrojnych, Kucharski wrócił do Sandomierza, gdzie zaangażował się w konspirację. Był kwatermistrzem Obwodu AK Sandomierz, szkolił podchorążych i podoficerów. Uznaje się go za ostatniego komendanta Obwodu AK Sandomierz.
Na ponad 70 lat mój pradziadek zniknął z kart historii, czasem tylko w opracowaniach pojawiało się wspomnienie jego nazwiska. Dzięki kontaktom z historykami, udało się opracować jego biogram.
– podkreślił Marcin Kapka.
14 lutego 1942 r. Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz o przekształceniu Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. AK jest uważana za największe i najlepiej zorganizowane podziemne wojsko działające w okupowanej Europie. Armia Krajowa była konspiracyjną organizacją wojskową stanowiącą integralną część Sił Zbrojnych RP. Podlegała Naczelnemu Wodzowi i Rządowi Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Głównym jej zadaniem było prowadzenie walki o odzyskanie niepodległości przez organizowanie i prowadzenie samoobrony i przygotowanie armii podziemnej na okres powstania, które miało wybuchnąć na ziemiach polskich w okresie militarnego załamania Niemiec.
