Autoportrety Malczewskiego w zbiorach lwowskich
Autoportrety stanowią w twórczości Jacka Malczewskiego wątek niezwykle istotny. Artysta portretował samego siebie z częstotliwością niespotykaną u innych malarzy w dziejach sztuki polskiej. Jego bogatej spuścizny nie sposób dziś analizować, nie uwzględniając dzieł będących w zbiorach Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki im. Borysa Woźnickiego. Zgromadzona tam kolekcja obrazów Malczewskiego (68 dzieł) jest największą przechowywaną poza obecnymi granicami Polski – pisze na swojej stronie Instytut Polonika.
Jacek Malczewski przedstawiał siebie w różnych kostiumach i pod różnymi postaciami, w otoczeniu chimer, muz (Autoportret z muzą, 1905) i faunów (Autoportret z faunami. Tryptyk, 1906). Na obrazach wcielał się zarówno w postacie biblijne (np. Chrystus w Emaus, 1909, Chrystus przed Piłatem, 1910), jak i literackie. Wielość przyjmowanych ról i towarzyszących mu atrybutów widocznie kontrastuje z niezmiennym, dumnym i skupionym, wyrazem twarzy artysty na każdym z płócien. Tworzone przez Malczewskiego wizerunki własne nie ujawniają upływu czasu i zmian w fizjonomii, wręcz przeciwnie prezentują wieczny, uniwersalny obraz artysty.
Zamiłowanie Malczewskiego do czynienia samego siebie tematem obrazów budziło niemałą krytykę wśród mu współczesnych. Artyście zarzucano nadmierną pychę i skłonności narcystyczne. Jego upodobanie do przebieranek i przyjmowania różnych ról było przedmiotem żartów w szopce kabaretu „Zielony Balonik” w krakowskiej Jamie Michalikowej, gdzie Malczewski przedstawiany był jako Jacek Symbolewski. Do jego postaci odnieść można jedną z piosenek satyrycznych kabaretu:
„To w Pirogu, to znów bez
To profesor, to znów pan […]
To w swetrze, przy panterze
To z ogonem, to znów bez”.
Funkcjonująca od 1897 r. Lwowska Galeria Obrazów – obecnie Lwowska Narodowa Galeria Sztuki – jest jednym z największych muzeów na terenie Lwowa. W kilkunastu oddziałach zlokalizowanych w obrębie miasta oraz poza nim gromadzi ok. 50 tys. eksponatów. Wśród nich znajdziemy aż 68 obrazów olejnych pędzla Jacka Malczewskiego (w tym 11 autoportretów), a także liczne akwarele i rysunki. Dzieła Malczewskiego znalazły się wśród pierwszych prac zakupionych do zbiorów Galerii w 1902 r. Przez lata ich liczba powiększała się, kolejne płótna trafiały do Lwowa ze zbiorów przyjaciela Malczewskiego – Piotra Dobrzańskiego, hr. Leona Pinińskiego, Eugeniusza Reitera, a po 1940 r. z kolekcji Muzeum Książąt Lubomirskich oraz z Ukraińskiego Muzeum Narodowego, a także dzięki zakupom od osób prywatnych.
Źródło: polonika.pl
