Plany bitwy warszawskiej opracowano w Belwederze w nocy z 5 na 6 sierpnia. Na Kwaterę Główną marszałka wyznaczono Państwowy Instytut Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach, do którego Wódz Naczelny przybył 13 sierpnia 1920 roku. W instytucie do dziś jest stół przy którym pracował.
Kiedy rozpoczęła się kontrofensywa z nad Wieprza Piłsudski odwiedzał kolejne odcinki frontu w okolicy, dokonując inspekcji oraz zagrzewając żołnierzy do walki.

Józef Piłsudski z dowódcą 4. Armii gen. Leonardem Skierskim podczas przeglądu Grupy Uderzeniowej, Dęblin 13 VIII 1920 r. (Fot. z: J. L. Englert, G. Nowik, Marszałek Józef Piłsudski, Warszawa 2007, s. 121)
15 sierpnia Józef Piłsudski wydał w puławskiej Tymczasowej Kwaterze Głównej rozkaz operacyjny do bitwy warszawskiej dla oddziałów Frontu Środkowego.
Obejmuję bezpośrednie kierownictwo nad kontrofensywą. Ja będę znajdował się 16 sierpnia na skrzyżowaniu szos Dęblin-Kock i Warszawa-Lublin [...] Zwracam uwagę na bezwzględną konieczność przeprowadzenia całej operacji w nakazanych rozmiarach. Wzgląd na zmęczenie ludzi i na straty nie może tutaj odgrywać roli [...] Wszystkie wojska zrozumieć muszą, że bitwa ta rozstrzyga losy wojny i kraju i że dać może pożądane rezultaty tylko przy najwyższym wysiłku sił i woli każdego poszczególnego żołnierza i oficera.
Wieczorem Naczelny Wódz znalazł jeszcze trochę czasu, aby zostać ojcem chrzestnym syna państwa Minkiewiczów, Józia. W poniedziałek 16 sierpnia 1920 r. o świcie ruszyła kontrofensywa polska znad Wieprza. Marszałek, tak jak napisał w rozkazie, ruszył wraz z żołnierzami. Jego osobiste zaangażowanie w działania frontowe było dużym zaskoczeniem dla francuskiego pułkownika Faur’ego, który tak je opisał:
Pomimo naszych próśb, by się nie narażał, [Józef] Piłsudski szedł pieszo w pierwszych szeregach piechoty. Na zmianę z adiutantem niosłem małą walizeczkę z orderami, którymi po boju natychmiast dekorował za osiągnięcia bohaterstwo i odwagę oficerów i szeregowych.
W dniu 15 sierpnia 1930 r. na pamiątkę pobytu Józefa Piłsudskiego w Puławach i wydania rozkazu ofensywy znad Wieprza odsłonięto pamiątkową tablicę.

Spod niej 13 września 1936 roku pobrano ziemię, którą w ozdobnej urnie przewieziono na Kopiec Józefa Piłsudskiego do Krakowa. W 1940 roku Hans Frank nakazał zdemontowanie tablicy. Ukrywano ją w instytucie przez wiele lat, ale po przeniesieniu w inne miejsce, zaginęła. W 1992 roku zrekonstruowano ją na nowo i ponownie umieszono na ścianie budynku w Puławach.
Źródło: jpilsudski.org
#Piłsudski
#sztab
#1920
#warszawska
#bitwa
MŁ