W 1649 roku podczas powstania Chmielnickiego, liczące 300 tysięcy żołnierzy wojsko kozacko-tatarskie obległo twierdzę, której broniła 15-tysięczna polska załoga pod wodzą wojewody ruskiego, księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, wspierana przez piechotę niemiecką. Oblężenie trwało prawie półtora miesiąca. Siły Chmielnickiego liczyły 100 tys. Kozaków, 100 tys. czerni i 100 tys. Tatarów chana Islama III Gireja. Przewaga wroga była więc 20-krotna.
Zbaraż był twierdzą nowoczesną, ale zbyt małą, by bronić się wyłącznie za murami. Z tego względu polskie wojska okopały się na przedpolach fortecy. Pierwszy szturm kozacki rozpoczął się 11 lipca, ale nie przyniósł zwycięstwa wrogom Rzeczypospolitej. Wojska Chmielnickiego ponosiły co chwilę ciężkie straty. Polacy nękali je niespodziewanymi wypadami. Tatarzy coraz bliżej podkopywali się pod mury zamek. Po kilku tygodniach obrońcom zaczęło brakować nie tylko jedzenia, ale i prochu. Kilku z nich, m.in. husar Mikołaj Skrzetuski i podstarosta Czapliński, przedarło się z wieścią o dramatycznej sytuacji Zbaraża do stojącego w Toporowie z 25-tysięcznym wojskiem króla Jana II Kazimierza.
Ten, bez namysłu, ruszył na odsiecz twierdzy. Chmielnicki i Islam Girej zostawili więc część wojsk wokół Zbaraża, a z większością sił osaczyli armię królewską pod Zborowem. D
zięki umiejętnym rokowaniom i ogromnemu haraczowi Polakom udało się nakłonić tatarskiego chana do wycofania się z wojny. W dodatku Girej zagroził Chmielnickiemu wojną, jeśli ten również nie zawrze ugody z królem.
17 sierpnia podpisano Ugodę Zborowską. Jej postanowienia były dla Rzeczypospolitej niekorzystne: Chmielnicki pozostał hetmanem Wojsk Zaporoskich, pod jego kontrolą miały nadal znajdować się trzy województwa: Kijowskie, Czernihowskie i Bracławskie. Wojskom koronnym, Żydom i jezuitom wstęp na te ziemie był zabroniony. Chanowi – oprócz haraczu – przyznano prawo wypasu trzód na Dzikich Polach nad Dnieprem, Dniestrem i Bohem.
Polskie wojska opuściły 22 sierpnia Zbaraż, niszcząc swoje umocnienia, aby nie mogły być wykorzystane przez Kozaków.
Źródło: kresy24.pl
#Zbaraża
#obrona
#Chmielnickiego
#powstanie
MŁ