Złote i srebrne monety o nominale 200 oraz 10 zł upamiętniające ostatniego przywódcę Powstania Styczniowego, Romualda Traugutta, wprowadził do obiegu Narodowy Bank Polski.
Prezentacja monet odbyła się w Muzeum Historii Polski znajdującym się na terenie Cytadeli Warszawskiej, w której Traugutt był osadzony i na stokach której przed 160 laty poniósł śmierć.
Ewa Waszkiewicz z NBP wyjaśniła, że bank, emitując monety, przypomina wybitne postaci i najważniejsze wydarzenia z historii Polski. W 160 rocznicę śmierci dyktatora Powstania Styczniowego wprowadza do obiegu złotą i srebrną monetę upamiętniającą Traugutta.
„Mam nadzieję, że symbolika zawarta na monetach skłoni ich posiadaczy do refleksji nad jego wybitną siłą, ale także cierpieniem”
Natomiast wicedyrektor Muzeum Historii Polski, Anna Piekarska, zwróciła uwagę, że monety trafiają do obiegu w roku poświęconym Romualdowi Trauguttowi. Wpisują się także w obchody 160. rocznicy Powstania Styczniowego, najdłużej trwającej insurekcji na ziemiach polskich. Wskazała, że MHP realizuje dwuletni program upamiętniający ten zryw niepodległościowy z lat 1863 – 1864.
Z kolei Tomasz Jagodziński z Muzeum Niepodległości, którego częścią jest X pawilon Cytadeli Warszawskiej, przypomniał, że właśnie w tym pawilonie Traugutt był więziony i przesłuchiwany przez Rosjan. Mimo brutalnego śledztwa nikogo nie zdradził. Powieszono go 5 sierpnia 1864 r. na stoku cytadeli.
Rewers monety złotej, wybitej w nakładzie 1200 sztuk, przedstawia wizerunek Traugutta. Na awersie znajduje się nominał – 200 zł oraz orzeł. Na monecie srebrnej, o nakładzie 10 tys. szt., również widnieje wizerunek dyktatora powstania, a na jej rewersie umieszczono postać kobiety trzymającej w dłoni gałązki z liśćmi dębu i głogu z cierniami – symbole siły, wytrwałości i cierpienia. Obok jej wizerunku znajduje się herb Polski, Litwy i Rusi z Powstania Styczniowego.
„Ten były oficer carski nie bez obaw (…) stanął na czele oddziału powstańczego. 'Jako Polak osądziłem: za mą powinność nieoszczędzania siebie tam, gdzie inni wszystko poświęcali'.
Powróciwszy, 17 października 1863 r. Traugutt został przywódcą powstania. Całą energię koncentrował na sprawach finansowych i wojskowych. Mimo pogarszających się warunków walki do końca trwał na posterunku. Został aresztowany przez policję rosyjską w swej konspiracyjnej siedzibie, w warszawskim mieszkaniu przy ulicy Smolnej 3. Nie stawiał oporu, wypowiedział jedynie słowa: „To już…”.
Osadzony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej pomimo brutalnego śledztwa nie wydał nikogo. 5 sierpnia 1864 r. został powieszony wraz z czterema członkami Rządu Narodowego. Publicznej egzekucji przyglądało się 30 tys. ludzi. Tłum, klęcząc, śpiewał suplikację: „Święty Boże, święty mocny!”.
„Niezłomna postawa i męczeńska śmierć dały początek legendzie ostatniego dyktatora Powstania Styczniowego. Za ideowego spadkobiercę Traugutta uważał się inny więzień Cytadeli Warszawskiej – Józef Piłsudski”