kobiety w Powstaniu Styczniowym

Marie-Antoinette urodziła się w Colmar, w Alzacji jako najmłodsza z czworga rodzeństwa. Dzieci wcześniej straciły matkę i były wychowywane przez ojca, byłego grenadiera konnego gwardii cesarskiej, który jak na tamte czasy był niezwykłym oryginałem. Przede wszystkim nauczył córki jazdy konnej, szermierki i strzelania. Marie-Antoinette wysłana została też do szkoły Sióstr Opatrzności Bożej w alzackim Ribeauvillé. Kiedy miała kilkanaście lat wyjechała do Polski, gdzie podjęła pracę jako nauczycielka domowa i guwernantka. Kiedy wybuchło Powstanie Styczniowe ruszyła do walki pod pseudonimem Michel le Sombre – Michał Ponury.