Śladami polskich pancerniaków w Normandii
W ostatni weekend sierpnia odbyły się uroczystości rocznicowe, upamiętniające czyn bojowy 1. Polskiej Dywizji Pancernej (1. PDPanc) w Normandii w 1944 roku. Uroczystości zgromadziły wielu gości z Polski i Francji. Wśród nich byli przedstawiciele najwyższych władz wojskowych Rzeczypospolitej i 11. Dywizji Kawalerii Pancernej, która od 25 lat sprawuje opiekę nad dziedzictwem 1. PDPanc.
Jak podaje Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych, tegoroczną ceremonię w Chambois i Mont Ormel zaszczycili swoją obecnością m.in. reprezentujący Ministra Obrony Narodowej Sławomir Frątczak, dyrektor Departamentu Edukacji, Kultury i Dziedzictwa MON oraz Radca Wiceministra Obrony Narodowej profesora Wojciecha Fałkowskiego Marcin Spyrka. Delegacji Czarnej Dywizji przewodniczył jej dowódca, generał brygady Stanisław Czosnek. Kompania honorowa 10 Brygady Kawalerii Pancernej wraz z orkiestrą wojskową zapewniły obecność polskiego ceremoniału wojskowego we wszystkich miejscach pamięci, dedykowanych polskim pancerniakom i innym żołnierzom alianckim poległym w Bitwie Normandzkiej w sierpniu 1944 roku.
Delegacje z Polski rozpoczęły rocznicowy dzień od wizyty na plaży Juno (Graye-Sur-Mer), gdzie na przełomie lipca i sierpnia 1944 roku wraz ż żołnierzami kanadyjskimi lądowały siły główne 1. PDPanc. Oddano honory i zapalono znicze pod pomnikiem upamiętniającym ten fakt, a odsłoniętym dzięki staraniom Stowarzyszenia 1PDPanc „Francja” w 2012 roku. Przed pomnik licznie stawili się wraz z żołnierzami Czarnej Dywizji rekonstruktorzy historyczni z 100. Poznańskiej Drużyny Harcerzy, z grupy rekonstrukcji historycznej Breda, działającej pod egidą Beskidzkiego Stowarzyszenia Maczkowców z Bielska – Białej. Przybyli również motocykliści z Rzeszowskiego Stowarzyszenia Patria pod przewodnictwem Błażeja Krupy, syna żołnierza generała Maczka oraz przedstawiciele Zarządu Stowarzyszenia 1PDPanc Francja, na czele z Jean Pierre Ruault - podaje DG RSZ.
Kolejnym miejscem pamięci wpisanym z szlak polskich gąsienic pancernych w Normandii była miejscowość Soingolls, gdzie mieszkańcy od wielu lat pielęgnują pamięć o polskich wyzwolicielach. Dalej szlak wizyty prowadził do Chambois. W centralnym punkcie miasta polskim żołnierzom poświęcony jest pomnik upamiętniający symboliczne zamknięcie pierścienia okrążenia wokół wojsk niemieckich przez żołnierzy 10. Pułku Dragonów dowodzonych przez pułkownika Władysława Zgorzelskiego i żołnierzy batalionu piechoty amerykańskiej, dowodzonych przez kapitana Laughlina Watersa. Delegacje wysłuchały hymnów państw alianckich, których żołnierze brali udział w bitwie pod Falaise oraz Chambois i złożyli w asyście honorowej 10. BKPanc oraz pocztów stowarzyszeń licznych organizacji kombatanckich pamiątkowe wieńce. W imieniu rzeczpospolitej wieniec złożył Ambasador RP we Francji, profesor Tomasz Młynarski. Ambasadorowi towarzyszyli generał brygady Stanisław Czosnek, dyrektor Sławomir Frątczak oraz Marcin Spyrka z MON - czytamy na portalu.
W dalszym ciągu uroczystości uczestnicy przemieścili się do Mont Ormel na legendarne Wzgórze 262, które przeszło do historii bitwy pod nazwą „Maczuga”. Ta reduta obronna górująca nad skrzyżowaniem dróg w Chambois i doliną rzeki Dives odegrała kluczową rolę w ostatnim akordzie bitwy normandzkiej. To tutaj polscy pancerniacy w wyniku krwawych walk z zastosowaniem wszystkich rodzajów działań bojowych w dniach od 19 do 21 sierpnia 1944 roku powstrzymali wycofujące się oddziały niemieckie i zapewniły ostateczny sukces aliantom w tej fazie walk prowadzonych we Francji. Jak powiedział dowodzący siłami lądowymi generał Montgomery „Niemcy byli jakby w butelce, a polska dywizja była korkiem, którym ich w niej zamknęliśmy”.
Podczas uroczystości na Wzgórzu 262 pułkownik Sławomir Pawlikowski, Attache Obrony Ambasady RP odczytał decyzję Ministra Obrony Narodowej o mianowaniu do stopnia majora najstarszego żołnierza 1PDPanc we Francji, kapitana Edwarda Podymę. Po czym dowódca Czarnej Dywizji wręczył weteranowi beret czołgisty z nowym oznaczeniem stopnia. W dalszym ciągu ceremonii generał brygady Stanisław Czosnek wygłosił w języku francuskim laudację na cześć polskiego weterana.
Na wzgórzu oddano hołd pod pomnikiem generała Stanisława Maczka, który stanął na „Maczudze” w 2014, jako wierna kopia pomnika generała, znajdującego się na żagańskim Skwerze Czołgisty. Złożono kwiaty przed pomnikiem dedykowanym żołnierzom polskim i innych armii alianckich, poległym na polskim polu bitwy.
Uroczystości zakończyła msza święta w kościele znajdującym się w centrum Chambois, której przewodniczył rektor Polskiej Misji katolickiej w Paryżu, ksiądz Bogusław Brzyś, a koncelebrowali ją księża francuscy i ksiądz Sławomir Klim SChR z Bredy, honorowy kapelan Federacji Organizacji Polskich Pancerniaków.
Tuż po mszy na miejscowym placu, będącym świadkiem wielu historycznych wydarzeń żagańska orkiestra wojskowa dała koncert plenerowy, dedykowany wszystkim uczestnikom rocznicowych uroczystości.
mat. DG RSZ, 11. LDKPanc.
Źródło: DG RSZ, 10. BKPanc., 11. LDKPanc.
