Nowelizacja ustawy o Służbie Więziennej, którą Sejm uchwalił 9 maja, zaś Senat nie wprowadził do niej poprawek, likwiduje Inspektorat Wewnętrzny SW oraz jego wydziały zamiejscowe. Jego zadania będą realizowane przez inne służby zwalczające przestępczość, w tym przez Policję. Funkcjonariusze zatrudnieni w Inspektoracie zostaną przeniesieni do innych jednostek Służby Więziennej.
Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej powstał w 2022 r., by odpowiadać za rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw popełnionych w szczególności przez osadzonych w zakładach karnych albo aresztach śledczych, a także przez funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej.
Projekt likwidacji inspektoratu przygotowało MS, które zwróciło uwagę, że inspektorat, który w poprzednich latach funkcjonował pod bezpośrednim nadzorem ówczesnego szefa MS Zbigniewa Ziobro, dysponował rozległymi kompetencjami operacyjno-rozpoznawczymi. Obejmowały one m.in. prowadzenie kontroli operacyjnych, zakupów kontrolowanych oraz uzyskiwanie i przetwarzanie danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych bez zgody oraz wiedzy osób, których dotyczyły.
"Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej był fragmentem projektu państwa autorytarnego, państwa inwigilującego obywateli, inwigilującego swoich własnych funkcjonariuszy. Był wyrazem braku zaufania do funkcjonariuszy, patologią w służbie więziennej. Został powołany bez potrzeby, był nieskuteczny i ogromnie kosztowny"
- oceniała podczas prac nad nowelizacją w parlamencie wiceszefowa MS Maria Ejchart, która w resorcie sprawiedliwości odpowiedzialna jest za Służbę Więzienną.
Nowelizacji od początku przeciwny był PiS. Były wiceminister sprawiedliwości w rządzie PiS Michał Woś mówił, że obecne zmiany są "prezentem dla kryminalistów, z bonusem dla złodziei i osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych".
Ministerstwo podkreślało zaś, że koszty funkcjonowania tej jednostki były niewspółmierne do efektów jej pracy. Według podsumowania resortu, od początku działalności Inspektoratu wszczęto 37 spraw operacyjnych o różnym stopniu złożoności, a w 2023 r. funkcjonariusze Inspektoratu brali udział w zatrzymaniu jedynie dziewięciu osób. Czynności administracyjno-porządkowe na terenie jednostek Służby Więziennej wykonywali 257 razy, a wsparcia innym organom udzielili dziesięciokrotnie.
Ponadto likwidacja Inspektoratu - jak podsumowało MS - przyczyni się do oszczędności w budżecie Centralnego Zarządu Służby Więziennej. Inspektorat bowiem - jak szacowało MS - kosztował w 2023 r. ponad 9,8 mln zł, a w 2024 r. ponad 13,8 mln zł.
Przepisy zawarte w podpisanej przez prezydenta nowelizacji - jak poinformowała Kancelaria Prezydenta - mają charakter wynikowy związany z likwidacją Inspektoratu.
