Ten eksperyment daje nadzieję na leczenie różnych chorób mózgu

Objawy chorób neurodegeneracyjnych to m.in.:

• niepohamowane drżenia, 
• utrata zdolności zapamiętywania,
• nastrojowe wahania.

Te objawy są najczęstszymi zwiastunami chorób neurodegeneracyjnych, w których komórki glejowe centralnego układu nerwowego tracą swoje właściwości lub obumierają. 

Naukowcy z Uniwersytetu Kopenhaskiego podkreślają, że takie zaburzenia zdarzają się w przypadku schorzeń takich jak stwardnienie rozsiane, skutki niektórych udarów, choroba Huntingtona, stwardnienie zanikowe boczne czy nawet pewne postacie uwarunkowane genetycznie schizofrenii.

Z najnowszych badań wynika, że wszczepienie zdrowych progenitorowych komórek glejowych do uszkodzonego mózgu myszy może prowadzić do zastępowania uszkodzonych komórek przez te zdrowe. Co istotne, młodsze komórki mogą z powodzeniem zastępować starsze nawet w zdrowym mózgu. To otwiera szerokie perspektywy dla terapii chorób neurologicznych, gdzie obecność starszych populacji komórek glejowych jest problemem.

Astrocyty, czyli komórki glejowe, tworzą się z wszczepionych komórek progenitorowych. Są one istotne dla odżywiania i wspierania neuronów oraz eliminacji toksyn. Inną ich przekształconą formą są oligodendrocyty, które przyczyniają się do tworzenia ochronnej substancji mieliny, chroniącej wypustki nerwowe.

Choć badania były przeprowadzone na myszach, naukowcy zakładają, że podobne efekty można by osiągnąć u ludzi. Możliwość zastępowania chorych i starszych komórek zdrowymi wskazuje na potencjał przywrócenia pewnych funkcji mózgu w chorobach degeneracyjnych. Przykładem jest choroba Huntingtona, gdzie w eksperymentach na myszach uzyskano pewne odzyskanie normalnej funkcji mózgu.

Jeśli możemy zastąpić chore i stare komórki, to powinniśmy być w stanie przywrócić pewne aspekty normalnej funkcji mózgu w różnych chorobach degeneracyjnych, tak jak widzieliśmy to w naszych modelach eksperymentalnych choroby Huntingtona. To była jednak na razie demonstracja koncepcji i sądzimy, że to samo podejście mogłoby działać w niektórych innych chorobach - w stwardnieniu zanikowym bocznym, niektórych rodzajach demencji czołowo-skroniowych, niektórych przypadkach dziedzicznej schizofrenii, a także w chorobach mieliny i utracie istoty białej związanej z wiekiem.

– wyjaśnia prof. Steve Goldman, autor pracy opublikowanej w piśmie „Nature Biotechnology”.

Badacze zwracają jednak uwagę, że choć eksperyment był obiecujący, potrzebne są dalsze badania, a także testy kliniczne, aby potwierdzić skuteczność tej metody u ludzi. Niemniej jednak perspektywa wykorzystania progenitorowych komórek glejowych jako terapii dla wielu chorób neurologicznych jest fascynująca i może się przyczynić do przełomu w leczeniu takich schorzeń jak stwardnienie zanikowe boczne, niektóre formy demencji, dziedziczna schizofrenia czy choroby mieliny.

To odkrycie otwiera nową drogę w poszukiwaniach terapii dla wielu dotkliwych schorzeń neurologicznych. Choć jeszcze są to w dużej mierze wyniki eksperymentalne, to wizja poprawy jakości życia pacjentów z chorobami mózgu staje się coraz bardziej realistyczna.

Prace posunięte są dość daleko. Jednak wciąż musimy być absolutnie pewni długoterminowego bezpieczeństwa przeszczepiania komórek. Spodziewamy się jednak, że będziemy dysponowali danymi na ten temat za około pół roku. Mamy nadzieję, że otrzymamy wtedy pozwolenie na testy na, więc liczę na rozpoczęcie prób w ciągu dwóch lat od teraz.

– mówi prof. Goldman.