Tak wyglądała Europa, zanim na kontynencie pojawił się Homo sapiens

• Przed pojawieniem się człowieka współczesnego w Europie nie było gęstych lasów na taką skalę, jak wcześniej sądzono.
• Naukowcy szacują, że od 50 do 75 proc. krajobrazu pokrywała roślinność otwarta lub półotwarta.
• Główną przyczyną tego stanu rzeczy były duże zwierzęta, takie jak tury, konie, żubry, słonie i nosorożce.
• Duże zwierzęta zjadając rośliny, zapobiegały ich rozwojowi i sprzyjały powstawaniu otwartych obszarów.
• Obecnie, bez dużych zwierząt, obszary naturalne stają się zdominowane przez gęstą roślinność, w której wiele gatunków roślin i zwierząt nie może się rozwijać.

Tradycyjne podręczniki biologii i leśnictwa przedstawiają Europę przed pojawieniem się współczesnego człowieka jako obszar gęsto porośnięty lasami, zwłaszcza poza epokami lodowcowymi. Jednak nowe badania sugerują, że obszarów otwartych i tylko częściowo porośniętych drzewami było więcej niż się sądziło.

Zaskakujące odkrycie

Naukowcy odkryli, że przed pojawieniem się Homo sapiens, krajobrazy Europy charakteryzowały się dużą ilością otwartej i półotwartej roślinności, obejmującej krzewy, drzewa wymagające dużo światła, oraz zioła, obok obszarów z gęstym lasem.

W skład międzynarodowego zespołu autorów badania i publikacji weszli naukowcy z Polski - z uniwersytetów: Łódzkiego, Śląskiego, Warszawskiego, Wrocławskiego, Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Państwowego Instytutu Geologicznego. Pracami kierowali naukowcy z Aarhus University (Dania).

Pogląd, jakoby krajobraz większości kontynentu pokrywał gęsty las jest po prostu błędny. Nasze wyniki pokazują, że musimy ponownie ocenić nasz pogląd na to, czym jest europejska przyroda.

– mówi Elena Pearce z wydziału biologii Aarhus University, główna autorka badania.

Co ustalili naukowcy?

Badania wykorzystały analizę pyłku kopalnego z terenów podmokłych w różnych częściach Europy, co pozwoliło na rekonstrukcję roślinności sprzed ponad 100 000 lat. Wyniki wskazują, że od 50 do 75 proc. krajobrazu stanowiła roślinność otwarta lub półotwarta, a nie gęste lasy, jak to wcześniej zakładano.

W tym kontekście, naukowcy zwracają uwagę na rolę dużych zwierząt roślinożernych, takich jak żubry, tury, konie czy nosorożce, które miały istotny wpływ na krajobraz. Analiza skamieniałości nosorożca leśnego w Polsce potwierdza, że te zwierzęta żywiły się roślinnością, w tym leszczyną, co wpływało na strukturę krajobrazu.

Wiele wskazuje na to, że duże zwierzęta utrzymywały różnorodność krajobrazu, zanim pojawił się człowiek, z dużymi obszarami roślinności otwartej i półotwartej.

Jak wskazał prof. Jens-Christian Svenning, teorię wspiera dodatkowo bardzo szczególne badanie przeprowadzone w Polsce.

W Polsce badacze przyjrzeli się bliżej skamieniałościom nosorożca leśnego (Dicerorhinus kirchbergensis, nazywany też nosorożcem Mercka), aby zobaczyć, czym żywiło się to duże zwierzę. Między jego zębami znaleźli resztki pyłku i gałązek, a gdy je przeanalizowali, okazało się, że duża ich część pochodziła z leszczyny. Zatem nosorożce włóczyły się po okolicy, zjadając gałęzie i liście leszczyny. Potwierdza to teorię, że duże zwierzęta wpłynęły na roślinność. Jednocześnie ślady na ich zębach sugerują, że przez całe życie dużo żerowały na trawie i turzycach.

– wyjaśnia prof. Jens-Christian Svenning, współautor badania..

Podsumowanie:

Najnowsze badania sugerują, że przed pojawieniem się Homo sapiens różnorodność krajobrazu Europy była większa niż zakładano, a duża rola odgrywana była przez duże zwierzęta w kształtowaniu roślinności i utrzymaniu różnorodności biologicznej. Autorzy badania podkreślają również znaczenie przywracania dużych zwierząt do ekosystemów w celu wsparcia różnorodności biologicznej.

 

Źródło: Niezalezna.pl, PAP, science.org

#homo sapiens