Rolnicy mają poważny problem. Chwasty coraz odporniejsze na herbicydy
Nasila się odporność chabra bławatka na stosowane przez rolników herbicydy. Polscy naukowcy dokonali odkrycia, które przyniosło dodatkowy zysk - zwiększenie właściwości prozdrowotnych tej rośliny. Efekty ich badań zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie „Scientific Reports”.
Herbicydy, czyli pestycydy stosowane do zwalczania chwastów, przez długi czas stanowiły skuteczne narzędzie dla rolników. Niestety, nadmierne i długotrwałe stosowanie tych substancji doprowadziło do stopniowego uodparniania się chwastów na ich działanie. Okazuje się, że chaber bławatek (Centaurea cyanus L., Asteraceae), który z rolniczego punktu widzenia jest również uznawany za chwast, również zdobywa odporność na herbicydy. Warto podkreślić, że to samo zjawisko przyniosło pozytywny skutek - wzrost właściwości prozdrowotnych tej rośliny.
Badania naukowe wykazały, że nasiona chabra bławatka zebrane z czterech różnych miejsc w Polsce dają nowe rośliny o zwiększonych właściwościach prozdrowotnych w warunkach szklarniowych. To właśnie w odpowiedzi na stres, jakim jest traktowanie herbicydami, rośliny te zwiększają produkcję określonych substancji, które chronią je przed działaniem herbicydów. Co ciekawe, te same substancje okazują się korzystne dla zdrowia człowieka.
W trakcie badań naukowcy zaobserwowali, że grupa chabrów odpornych na herbicydy posiada większą ilość korzystnych dla zdrowia polifenoli i flawonoidów, a płatki tych roślin wykazują wyższy poziom tych substancji. Niestety, kiedy rośliny zostały oprysknięte herbicydem, spowodowało to obniżenie poziomu polifenoli i flawonoidów, co świadczy o negatywnym wpływie pestycydów na rośliny.
Okazało się, że płatki chabra opornego mają znacznie większy poziom polifenoli, które są dla człowieka korzystne. Mają też wyższy poziom flawonoidów. Ale co ciekawe – gdy opryskaliśmy nasze rośliny herbicydem, to spowodowało, że poziom flawonoidów i polifenoli się obniżył. Jest to więc dowód, że zastosowanie pestycydu ma negatywne skutki. Zaskoczyło mnie, że bławatki z grupy odpornych wykazują tak dużą różnicę w porównaniu z mniej odpornymi. Nie wiedziałam, że ich potencjalne właściwości przeciwzapalne tak bardzo wzrosną.
– tłumaczy prof. Urszula Gawlik-Dziki, kierowniczka Katedry Biochemii i Chemii Żywności na Uniwersytecie przyrodniczym w Lublinie, pierwsza autorka artykułu.
Naukowców zaskoczyło również to, że chabry odpornych na herbicydy wykazują tak znaczącą różnicę w porównaniu z tymi mniej odpornymi. Ich potencjalne właściwości przeciwzapalne wzrosły w sposób niespodziewany.
Naukowcy jednak zauważają, że chaber bławatek w Europie staje się coraz rzadszy. Choć zdolność wykształcenia mechanizmu obronnego jest ciekawym odkryciem, to trudno przewidzieć, w jaki sposób ta zmiana wpłynie na cały ekosystem.
W trakcie badań zaobserwowano także, że chabry odporne na herbicyd kwitną później.
Nie wiemy, jakie będą konsekwencje tego zjawiska. Opóźnione kwitnienie może potencjalnie wpływać na produkcję nasion, ale też na cały ekosystem. Zastanawiamy się, czy chaber wytworzy odpowiednią liczbę nasion w przyszłości, czy zaobserwujemy efekt redukujący rozmnażanie.
– mówi prof. Obrępalska-Stęplowska.
Chaber bławatek jest popularnie wykorzystywany w przemyśle spożywczym, wchodzi w skład herbat i mieszanek ziołowych, a także w przemyśle kosmetycznym, gdzie jest dodatkiem do kremów, toników i żeli pod oczy. Jego cenne nasiona są cenione i chętnie wykorzystywane. Odkrycie związane z odpornością tej rośliny na herbicydy i jednocześnie zwiększeniem właściwości prozdrowotnych otwiera nowe perspektywy w przemyśle oraz stawia wyzwanie przed naukowcami i rolnikami, aby znaleźć równowagę pomiędzy ochroną upraw a korzyściami dla zdrowia ludzkiego i środowiska naturalnego.
Źródło: Niezalezna.pl, PAP, nature.com
