Przyroda na wyciągnięcie ręki: Co wiesz o ślepowronie?
Ślepowron to gatunek dużego ptaka brodzącego z rodziny czaplowatych, zamieszkującego wszystkie kontynenty prócz Australii i Antarktydy. W Polsce jest bardzo nieliczny i tylko lokalnie lęgowy. Polska nazwa wywodzi się od nocnego trybu życia. Uznawano go za ślepego, bo w dzień ukrywał się w zaroślach, a wydawał podobny głos do krakania wrony.
Gniazduje głównie w dolinie górnej Wisły (z tego powodu jest symbolem Ziemi Oświęcimskiej), w innych rejonach kraju sporadycznie, np. w dolinie Nidy, dolinie Narwi, w Parku Narodowym „Ujście Warty” czy nad zbiornikiem Jeziorsko. Na przelotach obserwowany na terenie całego kraju, choć dużo częściej na południu. Polska populacja odlatuje do Afryki równikowej we wrześniu i październiku, a wraca pod koniec marca i w kwietniu.
Czapla znacznie mniejsza od czapli siwej, o krępej sylwetce i stosunkowo krótkich nogach. Ubarwienie dorosłego ptaka niebieskawopopielate z czarnym grzbietem i wierzchem głowy. Czoło i policzki białe. Tęczówka czerwona. Dziób czarny. W szacie godowej z tyłu głowy wyrastają długie, białe pióra. Młode ptaki brunatne, upstrzone białymi i płowymi plamkami na skrzydłach i grzbiecie; spód ciała brunatno kreskowany. Pełna gracji sylwetka. Samica i samiec wyglądają podobnie, ich upierzenie spoczynkowe różni się brakiem piór ozdobnych. Masa ciała ok. 500–800 g.
Zamieszkuje zabagnione brzegi zbiorników wody, zarówno słodkiej jak i słonej. Zasiedla wyspy porośnięte roślinnością krzewiastą na stawach rybnych oraz łozowiska i krzaczaste zarośla i zadrzewienia nad brzegami rzek i zbiorników zaporowych.
Prowadzi nocny tryb życia – poluje głównie rano i wieczorem. W ciągu dnia odpoczywa na drzewach i krzewach, o zmierzchu wylatuje na żerowiska oddalone o parę kilometrów od gniazda, na płytkich stawach i rzekach. W locie widać jego zaokrąglone, szerokie skrzydła oraz skurczoną szyję. Lata cicho, podobnie jak sowa.
Jego pożywieniem są zwierzęta wodne – głównie ryby, płazy i różne owady. Skład diety uzupełniają skorupiaki, małe ssaki i gady (takie jak jaszczurki czy zaskrońce), ślimaki, pająki, pijawki czy młode ptaki.
Na lęgowiska wracają falami w marcu i kwietniu, a gniazdowanie trwa od kwietnia do lipca. Przeloty odbywają się nocą, wyjątkowo obserwowano je w ciągu dnia. Toki zaczynają się po tygodniu wypoczynku. Ptaki te stroszą wtedy pióra, klaskają dziobami i jako podarki (tylko symboliczne) składają gałązki. Po skojarzeniu się w pary samica zaczyna budowę gniazda.
Gniazdo to konstrukcja o średnicy 30–40 cm, na krzewie, w zaroślach lub na drzewie z gałązek przynoszonych przez samca (buduje samica). Tworzy kolonie, nawet z innymi ptakami, nad stawami, rzekami o wolnym prądzie, na bagnach. W ciągu roku wyprowadza jeden, rzadziej dwa lęgi, składając w różnych porach roku 3 do 6 zielonkawych jaj.
Jaja wysiadywane są przez okres 21 do 23 dni przez obydwoje rodziców, którzy regularnie zmieniają się co 2–3 godziny. Pisklęta opuszczają gniazdo po 3–4 tygodniach, kiedy zaczynają już wspinać się po pobliskich gałęziach. Na początku nie potrafią zachować stałej temperatury ciała, więc rodzice ogrzewają je przez 10–12 dni. Mają długi, jasnobrązowy puch, gdy podrosną pióra są tej samej barwy, ale z jasnymi plamami. Samodzielne stają się po 7 tygodniach. Dojrzałość osiągają po 2–3 latach.
W słowiańskich wierzeniach ślepowron odgrywał rolę przewodnika dusz, który towarzyszył zmarłym w drodze przez rzekę oddzielającą świat żywych od umarłych. Łacińska nazwa oznacza dosłownie „nocny kruk” i tak też, jako nocny odpowiednik kruka, pojmowano go w wielu kulturach.
Liczebność światowej populacji, według szacunków z 2015 roku, mieści się w przedziale 0,57–3,73 milionów osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy.
W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową oraz wymaga ochrony czynnej. Zagrożony przez wycinanie krzewów na wyspach i w dolinach rzecznych. Według szacunków w latach 2013–2018 populacja tego ptaka na terenie kraju liczyła 763–1225 par lęgowych.
Źródło: niezalezna.pl
