Płomykówka zwyczajna, płomykówka (Tyto alba) – gatunek sowy z rodziny płomykówkowatych (Tytonidae). Zamieszkuje wszystkie kontynenty oprócz Antarktyki. W Polsce nieliczny ptak lęgowy (tylko podgatunek T. alba guttata), osiadły. Nie jest zaliczana do rodziny puszczykowatych, ponieważ różnią się różnymi cechami anatomicznymi.
Wygląd zewnętrzny: (opis dotyczy rodzimego podgatunku T. alba guttata) obie płci ubarwione jednakowo, ale samice są nieco większe od samców. Sylwetka smukła, skrzydła długie i wąskie, nogi długie i opierzone. Szlara w kształcie serca, wokół oczu rdzawa, na zewnątrz bieleje. Oczy czarne. Wierzch szarobrązowy z nielicznymi drobnymi plamkami. Lotki i sterówki jasnobrązowe w poprzeczne ciemne pasy. Spód żółtobrązowy z drobnymi plamkami (zalatujący czasem podgatunek zachodnioeuropejski T. alba alba ma brzuch biały z ciemnymi plamkami).
Wymiary: długość ciała: ok. 35 cm, rozpiętość skrzydeł: ok. 85–93 cm, masa ciała: samce ok. 320 g, samice ok. 349 g.
Płomykówki znane są z wydawanych przez siebie specyficznych okrzyków. Głos samca to wysokie, chrapliwe skrzeczenie trwające średnio 2 sekundy, z przerwami co 1–20 sekund. Nawołuje w locie albo siedząc na drzewie lub dachu budynku. Głos kontaktowy samicy jest wyższy, dźwięczny i bardzo przeraźliwy. Obie płcie odzywają się z reguły tylko w sezonie lęgowym. Pisklęta dopominają się o jedzenie sycząc (starsze) i trelując (młodsze).
Płomykówki mają bardzo dobrze rozwinięty zmysł słuchu oraz zdolność widzenia w słabym oświetleniu, dzięki czemu są doskonałymi myśliwymi. Potrafią dokładnie zlokalizować ofiarę nawet w całkowitej ciemności – pomaga im w tym asymetryczne usytuowanie uszu. Gdy hałas jest zbyt uciążliwy, bardzo wrażliwe uszy mogą być zasłonięte małymi klapkami z piór. Jak wszystkie sowy, płomykówki latają bezszelestnie dzięki specyficznym piórom podobnym do puchu, mogą więc zbliżyć się do ofiary praktycznie niezauważone.
Płomykówki żyją z reguły dość krótko – większość z nich ginie w pierwszym roku życia. Średnia długość życia na wolności wynosi ok. 4 lat, ale rekordowa ponad 15 lat. Wysoka śmiertelność jest związana m.in. z trudnościami w zdobyciu pożywienia zimą, kiedy ziemię pokrywa śnieg. Kompensowana jest ona przez wysoką rozrodczość w korzystnych okresach.
Pożywieniem sów są prawie wyłącznie drobne ssaki – gryzonie: norniki, myszy i owadożerne: ryjówki aksamitne (te ostatnie mogą stanowić do 30% zdobyczy). Dużo rzadziej chwyta małe ptaki, płazy, nietoperze czy owady (ćmy). Poluje o zmroku, nocą i o świcie, z reguły szuka ofiary lecąc nisko nad polem lub łąką. Przy polowaniu posługuje się przede wszystkim słuchem, ale też wzrokiem. Gdy namierzy ofiarę, chwyta ją szponami i zabija uderzeniem dzioba w podstawę czaszki, a następnie połyka w całości. Może też robić zapasy z upolowanych gryzoni, zwłaszcza w okresie lęgowym. Płomykówka usuwa przez dziób wypluwki 2–3 razy dziennie. Świeże mają ciemnoszary, połyskliwy kolor. Ich długość wynosi 30–80 mm, a średnica 15–25 mm. Sowa zostawia je zawsze w tym samym miejscu.
Zazwyczaj jeden lęg w roku, choć przy dużej obfitości gryzoni wyprowadza dwa, a sporadycznie nawet trzy lęgi (pomiędzy kwietniem a wrześniem). Jeżeli nie ma dostatecznej ilości myszy, aby karmić młode, nawet 60% płomykówek może nie przystąpić do lęgu.
Podczas zalotów samiec odbywa loty tokowe połączone z „klaskaniem” skrzydłami i ściga samicę. Oboje wydają przy tym skrzeczące i chrapliwe dźwięki. Poszukiwanie miejsca legowiska należy do samca. Wybrane miejsce to najczęściej ciemne i rzadko odwiedzane części zabudowań, stodoły, strychy, ruiny, kościelne wieże, wiatraki itp., czasem także dziuple drzew. Wykorzystuje również skrzynki lęgowe wieszane przez człowieka.
W lęgu jest zazwyczaj od 4 do 8 jaj (maksymalnie 15), składane w odstępach dwudniowych (dlatego pisklęta są potem różnej wielkości i w razie niedostatku pożywienia te najmłodsze i najsłabsze giną). Jaja owalne, równobiegunowe, białe, są często składane na wyściółce z rozkładających się wypluwek. Jaja wysiaduje tylko samica przez okres około 30–34 dni. Samica nie opuszcza gniazda, karmi ją samiec, który wielokrotnie w ciągu nocy przynosi pożywienie.
Pisklęta są okryte białym puchem. Samica karmi je rozrywając zdobycz na mniejsze kawałki. W wieku 15 dni jadają 4–5 myszy dziennie i potrafią już połknąć całą mysz. Młode opuszczają gniazdo po 50–60 dniach, choć przez najbliższe kilka tygodni jeszcze wracają do niego na dzień. Przez 3–5 tygodni są jeszcze zależne od pożywienia przynoszonego przez rodziców. Młode ptaki osiągają dojrzałość płciową po około roku.
Szacunkowa liczebność populacji dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 4–10 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznaje się za stabilny. Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową, wymaga ochrony czynnej. Na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek niedostatecznie rozpoznany ze względu na skryty tryb życia i trudność dokładnego określenia liczebności i jej trendu. W latach 2013–2018 liczebność krajowej populacji lęgowej szacowano na 1000–1500 par.
W ostatnich latach liczebność płomykówki w Polsce zmniejsza się. Jedną z głównych przyczyn jest ograniczanie ilości miejsc odpowiednich do założenia gniazda – przy okazji remontów wież kościelnych, strychów i stodół najczęściej zamyka się otwory wlotowe, z których korzystały ptaki. Ochrona gatunku powinna więc polegać przede wszystkim na pozostawianiu dostępu do miejsc dogodnych do założenia gniazda, a gdy jest to niemożliwe, na wieszaniu skrzynek lęgowych o specjalnej konstrukcji.
Inne zagrożenia to: intensyfikacja rolnictwa (w konsekwencji spadek liczby drobnych gryzoni – głównego pożywienia), stosowanie pestycydów (powodują zatrucia i zaburzenia w tworzeniu się skorupki jaj w ciele samicy), rozbudowa dróg (kolizje z samochodami), wypadanie piskląt z wysoko umiejscowionych gniazd.
