Od 35 lat ratuje życie i zdrowie ludzi na całym świecie. Wiesz, co to jest?
Krew pępowinowa, będąca źródłem macierzystych komórek krwiotwórczych, zadebiutowała w terapii aż 35 lat temu, stanowiąc od tego czasu skuteczne narzędzie w leczeniu poważnych schorzeń krwi, takich jak chłoniaki, białaczki czy rzadkie choroby metaboliczne. Eksperci zwracają uwagę, że mimo tych osiągnięć, wykorzystanie krwi pępowinowej do przeszczepów nadal pozostaje niedostatecznie powszechne.
- Krew pępowinowa to źródło komórek macierzystych krwiotwórczych, które mogą być wykorzystane do ratowania życia w przypadku poważnych chorób, takich jak białaczka, chłoniaki i inne choroby krwi, a także rzadkie choroby metaboliczne.
- Krew pępowinowa jest jednak wciąż za rzadko wykorzystywana do transplantacji.
- W Polsce dostępność krwi pępowinowej w bankach publicznych jest zbyt mała, aby można było zastosować ją u wszystkich pacjentów, którzy mogliby odnieść korzyść z takiej procedury.
- Eksperci Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej rekomendują zwiększenie dostępności krwi pępowinowej w bankach publicznych oraz informowanie rodziców o możliwości jej pobrania i wykorzystania w przyszłości.
Choć krew pępowinowa cieszy się reputacją skutecznego źródła komórek macierzystych, to jej potencjał do przeszczepów jest wciąż niedostatecznie wykorzystywany. Eksperci przypominają o trwających badaniach klinicznych nad zastosowaniem innych komórek macierzystych z krwi pępowinowej w medycynie regeneracyjnej, w tym w terapii zaburzeń ze spektrum autyzmu oraz dziecięcym porażeniu mózgowym.
Przeszczepy krwiotwórczych komórek macierzystych są standardową praktyką leczenia wielu ciężkich chorób, zwłaszcza białaczek, chłoniaków oraz rzadkich chorób genetycznych, takich jak zespół Hurlera.
– Przypomina prof. Katarzyna Drabko, kierownik Kliniki Hematologii, Onkologii i Transplantologii Dziecięcej UM w Lublinie..
Przełom w medycynie
Pierwsze zastosowanie krwi pępowinowej miało miejsce w 1988 r. i było związane z przypadkiem Matthew Farrowa, pacjenta cierpiącego na niedokrwistość Fanconiego. Skuteczność terapii pozwoliła uniknąć niewydolności szpiku i uratowała mu życie.
Badania naukowe z ostatnich lat sugerują, że krwi pępowinowej przypisuje się pewne zalety w porównaniu do innych źródeł komórek macierzystych, zwłaszcza w przypadku pacjentów z ostrą białaczką szpikową. Ponadto, w rzadkich chorobach genetycznych, takich jak zespół Hurlera, zastosowanie krwi pępowinowej może prowadzić do wyższej produkcji enzymów, co ma kluczowe znaczenie dla pacjenta.
Dostępność krwi pępowinowej w Polsce
Jednak, mimo tych korzyści, krew pępowinowa nadal jest najrzadziej stosowanym źródłem komórek do przeszczepów u dzieci i dorosłych. W Europie, wśród przeszczepień allogenicznych, stanowi jedynie 1,6% wszystkich transplantacji.
Specjaliści i hematolodzy zwracają uwagę, że choć krew pępowinowa ma swoje wady, takie jak wysokie koszty przechowywania i transportu, jej natychmiastowa gotowość do użycia stanowi znaczną zaletę, szczególnie w przypadku ciężkich chorób.
W Polsce wykorzystanie krwi pępowinowej do przeszczepów jest mniej powszechne niż w krajach Europy Zachodniej. Eksperci z Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej podkreślają, że obecnie zmiany demograficzne, w tym spadek liczby dzieci, sprawiają, że szanse na znalezienie zgodnego dawcy rodzinnego maleją. W związku z tym, postulują rozważenie stworzenia banku krwi pępowinowej o charakterze hybrydowym, łączącego cechy banku rodzinnych i publicznych. Dzięki temu, jednostki krwi pępowinowej, początkowo gromadzone w banku rodzinnym, mogłyby być dostępne publicznie, zwiększając dostępność tego cennego źródła komórek do przeszczepów.
Podsumowanie:
W Polsce najwięcej jednostek krwi pępowinowej jest zgromadzone w prywatnych bankach rodzinnych.
W 2023 roku eksperci PTOiHD wydali stanowisko, w którym rekomendują, aby w Polsce zabezpieczyć co najmniej 9 jednostek krwi pępowinowej na 100 tys. mieszkańców. Obecnie jest to kilka razy mniej.
Eksperci wskazują, że krwiotwórcze komórki macierzyste z krwi pępowinowej mają pewne zalety w stosunku do komórek z innych źródeł, m.in. lepsze efekty długotrwałe u pacjentów z ostrą białaczką szpikową oraz wyższą produkcję enzymu w przypadku rzadkich chorób metabolicznych.
Badania nad wykorzystaniem niekrwiotwórczych komórek macierzystych z krwi pępowinowej w medycynie regeneracyjnej są bardzo zaawansowane i obiecujące.
Źródło: Niezalezna.pl, PAP
