Jak samotność zmienia człowieka? Niepokojące wyniki badania

• Samotność jest specyficznym typem stresora, który zwiększa aktywność układów odpornościowego i współczulnego.
• W wyniku tego, organizm jest ciągle pobudzony, a układ przywspółczulny nie wyrównuje tej reakcji.
• Obserwować można obniżoną zmienność rytmu serca, związaną z mniejszą odpowiedzią układu przywspółczulnego.
• Przewlekła samotność, wieloletni brak kontaktu z drugim człowiekiem, są poważnym czynnikiem ryzyka między innymi dla chorób sercowo-naczyniowych.
• Samotność może prowadzić do zniekształcania i negatywnego postrzegania rzeczywistości.
• Nie ma tabletki na samotność. Jeśli ktoś subiektywnie odczuwa, że częścią jego złego samopoczucia jest brak dobrych więzi społecznych, to jedną z najlepszych i najbardziej intuicyjnych metod jest szukanie pomocy psychologicznej.

Definicja samotności, według dr. Łukasza Okruszka, jest prostą kwestią subiektywną: jeśli ktoś czuje się samotny, to jest samotny. Naukowiec korzystając z koncepcji psychologii społecznej, „wywołał sztuczną samotność” u 129 osób w warunkach laboratoryjnych, badając, jakie zmiany zachodzą w parametrach fizjologicznych ludzkiego organizmu. 

Badania poziomu samotności

W jednym z eksperymentów badaniom poddano losowo wybraną grupę uczestników, informując ich, że na podstawie zebranych danych można przewidzieć, że w przyszłości staną się samotni. Następnie naukowcy analizowali, jak ta informacja wpływała na wskaźniki mierzone w EKG i na aktywność mózgu.

Samotność została uznana za specyficzny rodzaj stresora, który zwiększa aktywność układów obronnych organizmu przed negatywnymi skutkami tego stanu psychicznego. W odpowiedzi na bodziec, czyli myśl o przyszłej samotności, aktywuje się układ odpornościowy i współczulny, co sprawia, że organizm znajduje się w stanie podwyższonej aktywacji i gotowości do „obrony”. Jednakże, u osób samotnych organizm pozostaje ciągle pobudzony, a układ przywspółczulny nie równoważy tej reakcji, co przejawia się m.in. w obniżonej zmienności rytmu serca.

Samotność czynnikiem ryzyka wielu chorób

W trakcie badania wykazano, że przewlekła samotność, czyli długi brak kontaktu z innymi ludźmi, może być poważnym czynnikiem ryzyka dla wielu chorób, zwłaszcza sercowo-naczyniowych. W związku z tym, apeluje o większą uwagę lekarzy, zwłaszcza internistów, na aspekty psychiczne pacjentów. Wskazuje również na potrzebę promowania wiedzy na temat wpływu samotności na zdrowie publiczne.

Naukowiec z Instytutu Psychologii PAN podkreśla wagę subiektywnej oceny dobrostanu psychicznego, a brak uwzględnienia tego aspektu może prowadzić do problemów ze zdrowiem fizycznym. W kontekście zdrowia psychicznego, samotność wymaga większej uwagi, szczególnie biorąc pod uwagę negatywne konsekwencje, jakie może wywołać na organizm ludzki.

Każdy inaczej odczuwa samotność

Podczas swoich badań, dr Okruszek zauważył, że samotność jest zjawiskiem wielowymiarowym i nie ma uniwersalnego wzorca tego, jak ludzie ją doświadczają. Czynniki zewnętrzne, takie jak lockdown, mogą prowadzić do poczucia samotności, ale nie są jedynym winowajcą. Poziom doświadczania samotności różni się również w zależności od wieku. Na przykład, młodzi rodzice, pomimo obowiązków związanych z opieką nad dziećmi, mogą odczuwać samotność z powodu braku czasu na utrzymanie relacji społecznych.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na paradoks, w którym młodzi rodzice, pomimo otaczającej ich rodziny, mogą odczuwać się samotnie, co dowodzi, jak istotne jest pytanie o stan psychiczny podczas wizyt lekarskich, zwłaszcza po porodzie (w kontekście depresji poporodowej).

W kontekście pandemii COVID-19, dr Okruszek zauważa brak uwzględnienia aspektów psychicznych w programach profilaktyki zdrowotnej. Wskazuje na potrzebę sprawdzania, jak samotność wpływa na zachowania prospołeczne, co ma istotne znaczenie dla programów zdrowotnych, zwłaszcza tych związanych z działaniami "dla dobra ogółu", takimi jak programy szczepień.

Podsumowanie:

Samotność nie zawsze jest patologicznym stanem, ale kluczowe jest, jak jednostka radzi sobie z tym uczuciem. Samotność jest poważnym problemem społecznym, który może mieć negatywny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka.

Długotrwała samotność może prowadzić do negatywnego postrzegania rzeczywistości, co utrudnia nawiązywanie relacji społecznych. W związku z tym, zaleca się szukanie pomocy psychologicznej jako jednej z najlepszych metod radzenia sobie z subiektywnym uczuciem samotności. Szczególnie ważne jest oddzielenie samotności od depresji, co przyczynia się do lepszego zrozumienia procesów związanych z tymi dwoma stanami psychicznymi. 

Warto pamiętać o tym, że każdy człowiek potrzebuje relacji z innymi ludźmi. Jeśli czujemy się samotni, powinniśmy szukać pomocy.

 

Źródło: Niezaleza.pl, PAP

#samotność