Najwyższą kumulacją pokrytych lasami bukowymi wzgórz morenowych jest Głowacz (180 m n.p.m.), w dalszej kolejności Sokal (174 m n.p.m.) i Sarnikierz (169 m n.p.m.). Elementami są wąwozy, liczne głazowiska i rynny jeziorne. Na terenie parku występuje 18 jezior o powierzchni pow. 5 ha. Największym z jezior jest wielorynnowe Ińsko z wyspą Sołtyski, następnie Krzemień (229 ha) i Stubnica (180 ha). Przez wszystkie te jeziora przepływa Ina.
Rzeźba terenu na terenie dzisiejszego parku została ukształtowana podczas zlodowacenia bałtyckiego około 10 tysięcy lat temu. W strefie czołowej lodowiec usypał z przemieszanych żwirów, piasków i odłamów skalnych pagórki o dużych wysokościach względnych i stromych stokach (moreny czołowe). Strefa wzgórz moreny czołowej tworzy charakterystyczny łuk o szerokości 6–12 km. W tej strefie występują także kemy – pagórki o falistych partiach wierzchołkowych i bardzo stromych, dochodzących do wysokości ok. 50 m stokach. Zgrupowane są one głównie pomiędzy jeziorami Dłuskim, Ińskim i Linówkiem oraz wsią Kozy Pomorskie.
Najstarsze ślady bytności ludzkiej znaleziono w dolinie Iny. Pochodzą one sprzed ośmiu tysięcy lat. Z czasów wczesnego osadnictwa słowiańskiego zachowały się wały ziemne i fosy grodziska nad jeziorem Woświn, pomiędzy jeziorami Ińskim i Zamczyskiem, nad jeziorem Zajezierze i na górze Białce.
W okresie średniowiecza na tym obszarze ścierały się wpływy państwa polskiego, księstwa pomorskiego, Nowej Marchii i zakonu krzyżackiego. Prowadził tu też swoją prywatną politykę możny, pochodzący z zachodniej Europy, ród Wedlów. Osiadł on na tych terenach za czasów panowania książąt pomorskich i do XVIII w. władał ziemiami Pojezierza Ińskiego. Członkowie rodu służyli Polsce, zakonowi krzyżackiemu bądź Brandenburgii w zależności od tego, z której strony spodziewali się większego bezpieczeństwa i nowych nadań. W XIV wieku Wedlowie zbudowali w Ińsku zamek obronny. Dzisiaj to jedynie niewielki fragment murów. W okresie wojen szwedzkich Ińsko zostało dwukrotnie spalone. W XIX wieku miasto słynęło z dostaw raków.
Intensywne zagospodarowywanie tego obszaru rozpoczęło się wraz z wykarczowaniem dużych połaci lasów dębowych i bukowych, osuszaniem bagien i torfowisk. We wsi Połchowo w 1797 roku rozpoczęto osuszenia tamtejszego jeziora. Jezioro Połchowskie zamieniono w łąki. Jednak już w następnym stuleciu łąki zostały zalane i zamienione w stawy rybne. W budownictwie powszechnie stosowano kamień łamany. W krajobrazie dominują świątynie szachulcowe (Cieszyno, Mielno, Przytoń, Ginawa) i kamienne (Chwarstno, Storkowo).
Po II wojnie światowej na teren Pojezierza Ińskiego przybyli repatrianci obszarów II RP. W krajobrazie kulturowym tego regionu pojawiły się nowe elementy charakterystyczne dla terenów wschodnich. Pojawiły się też osiedla służbowych bloków. Wieś wyludniała się. Ostatnimi czasy jednak coraz częściej stare gospodarstwa są remontowane. Buduje się też nowe domy na starych siedliskach, głównie z przeznaczeniem na cele turystyczne i rekreacyjne.
Bogactwo flory parku, chronionej w 6 rezerwatach przyrody, to 700 gatunków roślin naczyniowych. Stanowi to około 1/3 roślin występujących w Polsce. 73 gatunki roślin objęte są ochroną.
Lasy zajmują obecnie ponad 60% powierzchni parku. Część to lasy sadzone na gruntach porolnych. Zazwyczaj są to bory sosnowe lub lasy mieszane z udziałem dębu, buka, sosny i świerka.
Różnorodność siedlisk Ińskiego Parku Krajobrazowego powoduje olbrzymie bogactwo tutejszej fauny.
W wodach jezior Pojezierza Ińskiego żyje m.in. sieja, sielawa, pstrąg tęczowy. W małych zbiornikach wodnych, na okresowo zalewanych nieużytkach, podmokłych zagłębieniach i łąkach bytuje 18 gatunków płazów i 6 gatunków gadów.
Park jest też ostoją ptaków. Do lęgów przystępują tu 142 gatunki ptaków. Stanowi to około 60% całej lęgowej awifauny Polski. 26 gatunków należy do zagrożonych. Dzięki korzystnym warunkom środowiskowym szybko powiększa się populacja ptaków drapieżnych. Gniazduje tu 9 par bielików oraz 18 par orlików krzykliwych. Lęgną tu się również: myszołów zwyczajny, błotniak stawowy, jastrząb, krogulec, pustułka i kobuz, a także kania ruda, kania czarna, bąk, gągoł, kropiatka, derkacz, bocian biały, bocian czarny, zimorodek oraz żuraw (symbol Ińskiego PK).
Ssaki reprezentowane są przez 39 typowych dla niżu Polski gatunków. Stanowi to 37% krajowej fauny ssaków. Występują tu: jeleń, sarna, dzik, borsuk i jenot. Przedstawicielami mniejszych gatunków są: zając szarak, tchórz, lis, kuna domowa (kamionka) i kuna leśna (tumak). Do grupy ssaków chronionych należą: nietoperze, jeż, wiewiórka, łasica, gronostaj, wydra oraz reintrodukowany w latach 1994–1995 bóbr. Od 2008 prowadzona jest także reintrodukcja żubra.
Osobliwością parku są pływające wyspy na jeziorach Kamienny Most i Linówko, ostoja ptactwa wodnego.
Rezerwaty przyrody: „Bórbagno Miałka”, „Głowacz”, „Kamienna Buczyna”, „Krzemieńskie Źródliska”, „Wyspa Sołtyski”, „Źródliskowe Zbocza”
Użytki ekologiczne:
Użytek ekologiczny Wyszkowa Góra, Bagno Ciszewo - płytki, zarastający zbiornik wodny z dużymi trzcinowiskami i wieloma małymi pływającymi wyspami. Występują tu stanowiska lęgowe gęsi gęgawy, błotniaka stawowego i wielu innych gatunków ptaków wodno-błotnych. Powierzchnia: 28,38 ha.
Dłuskie Wzgórza - dwa wzgórza morenowe z widokiem na tereny północnej części parku i otuliny z szeroką rynną Jeziora Woświn. To korytarz ekologiczny pomiędzy kompleksami leśnymi Nadleśnictw Łobez i Oborzany. Powierzchnia 23 ha. Pełnikowe Łąki - chronione tu są stanowiska pełnika europejskiego. Powierzchnia 4,52 ha.
Węgorzyński Derkacz rozległa, częściowo pokryta zaroślami łąka, na której chronione są lęgowiska derkacza. Powierzchnia 41,50 ha.
Płaskowyż nad Samotnikiem - punkt widokowy (wzgórze) oraz żerowiska fauny. Powierzchnia: 36,95 ha.
Wilkowe Bagno - system zbiorników wodnych na podłożu torfowym z herpeto- i awifauną. Miejsce zasiedlenia jednej z introdukowanych rodzin bobrowych. Powierzchnia: 58,19 ha.
Wierzchucice - użytek położony tuż obok Wilkowego Bagna, stanowiący razem z nim przyrodniczą jedność. Stanowią go tereny porolne, gdzie na skutek zaniechania uprawy zachodzi bardzo intensywna sukcesja zbiorowisk leśnych i zaroślowych. Na wybranych fragmentach tych użytków przeprowadzono zabiegi ochrony czynnej mające na celu zachowanie oraz wzbogacenie wysokiej bioróżnorodności obszaru, a także zachowanie charakterystycznej dla parku mozaikowatości siedlisk. Powierzchnia: 60,17 ha.
Wyszkowa Góra - dwa wzgórza morenowe pokryte lasem świerkowym i sosnowym wraz z rozdzielającym je głębokim wąwozem. Ze wzgórz roztacza się malowniczy widok w kierunku zachodnim na tereny leżące pomiędzy wsiami Linówko i Biała, a w kierunku wschodnim na lasy leśnictwa Kozia Góra. Powierzchnia użytku: 35 ha.
Zespół przyrodniczo krajobrazowy Ostrowie - stanowią go trzy półwyspy nad Jeziorem Ińskim o leśno-polnym charakterze i urozmaiconej rzeźbie, z wieloma mokradłami i oczkami wodnymi. Lęgnie się tu wiele gatunków ptaków wodno-błotnych, bytują licznie płazy i gady. Zwierzęta łowne wykorzystują Ostrowie jako ostoję. Powierzchnia całkowita: 191,36 ha.
Najciekawsze fragmenty parku można zobaczyć na zielonym szlaku pieszym Dobrzany - Ińsko -Cieszyno, z oznakowanym kolorem czarnym wejściem na górę Głowacz (punkt widokowy).
