Ciekawostki turystyczne: Dębno
Dębno – wieś w powiecie brzeskim. Znajduje się około 8 km na wschód od Brzeska, ok. 20 km na zachód od Tarnowa i ok. 60 km. na wschód od Krakowa. Turystycznymi atutami gminy są zabytki architektoniczne oraz spore obszary leśne, zwłaszcza w północnych rejonach gminy.
Dębiński późnogotycki zamek znajduje się w północnej części miejscowości. Został usytuowany na niewielkim wzgórzu, otoczony nieckami dawnych stawów. Powstał w latach 1470-1480 za sprawą kasztelana krakowskiego Jakuba z Dębna. Zanim powstała murowana budowla, na miejscu zamku stała drewniano-ziemna warownia założona na planie owalu wzniesiona prawdopodobnie po 1264 lub 1274 roku przez komesa Świętosława z rodu Gryfitów, w której według miejscowej legendy miała mieć schronienie księżna Kunegunda, żona księcia Bolesława Wstydliwego, uciekająca przed Tatarami.
Od połowy XIV wieku Dębno przeszło w ręce wpływowego rodu Odrowążów. Jakub z Dębna herbu Odrowąż zainicjował i sfinansował budowę zamku takiego, jaki można oglądać współcześnie.
W 1586 roku zamek przeszedł renowację w stylu renesansowym. Należał wówczas do Węgra Franciszka (Ferenca) Wesseliniego, sekretarza króla Stefana Batorego. Wesselini, który otrzymał zamek w drodze darowizny, zlecił prace budowlane aktywnemu w Krakowie i okolicach murarzowi Janowi de Simoni.
Kolejna przebudowa miała miejsce pod koniec XVIII wieku, kiedy właścicielami byli członkowie rodziny Tarłów.
Zamek był na przestrzeni wieków kilkakrotnie remontowany przez zmieniających się właścicieli (po Tarłach byli nimi kolejno Lanckorońscy, Rogawscy, Rudniccy, Spławscy i Jastrzębscy), jednak te prace renowacyjne nie zmieniły jego ogólnego wyglądu i pierwotnej charakterystycznej bryły budowli.
W 1945 roku zamek przejęły władze państwowe. W latach 1970–1978 przeszedł gruntowną renowację, a od 1978 roku mieści się w nim oddział Muzeum Okręgowego w Tarnowie.
Dębińska rezydencja, której ściany zbudowano z cegły w wątku polskim, a fundament z głazów narzutowych, ma kształt nieregularnego czworoboku i składa się z czterech prostokątnych, dwukondygnacyjnych segmentów tworzących wewnętrzny, trapezoidalny, dziedziniec ze studnią. Wejście prowadzi przez wspomniany barokowy portal. Jedynym połączeniem budynków był drewniany ganek obiegający skrzydła zamku. Komnaty na piętrze, bogato wyposażone, należały do właścicieli, parter zajmowała służba.
We wschodniej części widoczne są dwa wykusze z siedziskami, oświetlone oknami z ozdobnymi maswerkami. Ściany zewnętrzne pokryte są geometrycznymi wzorami i tarczami herbowymi z Pogonią, Odrowążem i Orłem. Wieżyczki znajdujące się w skrzydle zachodnim wykończone machikułami, chociaż wyglądem przypominają solidne wieże zamkowe, są z racji swoich niewielkich rozmiarów – bardziej elementem dekoracyjnym niż obronnym. Z renesansowych dekoracji pozostały opaski okienne w technice sgraffitowej i kilka portali. Od wschodniej strony przystawiona była kaplica, którą zburzono w 1777 r.
Ostatnim właścicielem Zamku w Dębnie był Stanisław Jastrzębski, który opuścił gród we wrześniu 1939 roku. Wówczas majątek został przejęty przez zarząd niemiecki - władze okupacyjne. Po II wojnie światowej zamek stał się własnością Skarbu Państwa. Dziś zamek jest wizytówką gminy Dębno i miejscem licznych wydarzeń kulturalnych, m.in. turnieju rycerskiego o Złoty Warkocz Tarłówny.
Gotycki kościół parafialny, zbudowany na przełomie XV i XVI wieku. Znajduje się w południowej części wsi nieopodal dębińskiego zamku. Należy do najstarszych budowli sakralnych w powiecie brzeskim. Kościół wzniesiony został w latach 1486-1502. Jego budowę rozpoczął kasztelan krakowski Jakub z Dębna. Po śmierci kanclerza wielkiego koronnego w 1490 roku budowę kościoła dokończył kolejny właściciel Dębna, Jakub Dębiński ze Szczekocina.
Architektura kościoła pw. św. Małgorzaty ma charakter późnogotycki. Wzniesiona została z cegły i kamienia. Ściany opięte są masywnymi uskokowymi szkarpami.
Kaplica grobowa Jastrzębskich znajduje się w pobliżu głównego wejścia na cmentarz parafialny w Dębnie. Powstała w 1906 roku z fundacji Marii Dębińskiej z Jastrzębskich. Prawdopodobnie została wzniesiona według projektu znanego architekta Jana Sas-Zburzyckiego. Jest to z pewnością najpiękniejszy tego rodzaju neogotycki zabytek znajdujący się w powiecie brzeski. Powstał na planie prostokąta z zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Ściany kaplicy opięte są uskokowymi szkarpami, a całość nakrywa wysoki dach o stromo opadających połaciach nakrytych ceramiczną dachówką. Szczególną uwagę zwraca od strony frontowej niewielka kamienna przybudówka zejścia prowadząca do krypty grobowej w której znajdują się prochy członków rodziny Jastrzębskich - ostatnich właścicieli zamku w Dębnie. Kryptę kaplicy zamykają żelazne drzwi z herbem Jastrzębskich - Ślepowron.
Źródło: niezalezna.pl
