Belweder w Warszawie – Historia, Architektura i Znaczenie

Nazwą „Belweder” jest także określany cały zespół pałacowo-parkowy. Teren, na którym znajduje się obecny Belweder, jest położony na najwyższym (ok. 25 m), środkowym odcinku skarpy warszawskiej.

Historia Belwederu

W średniowieczu należał on do książąt mazowieckich, którzy ofiarowali go zakonowi augustianów przy kościele św. Marcina. Prawdopodobnie tam od 1533 znajdowała się zbudowana na planie kwadratu willa królowej Bony. Ponieważ z miejsca, w którym powstał, roztaczał się wspaniały widok na okolicę, całą posiadłość nazwano z włoska Belvedere.

W 1767 posiadłość stała się własnością Stanisława Augusta Poniatowskiego, który w oficynie północnej pałacu w grudniu 1768 uruchomił Królewską Fabrykę fajansów. Belwederska manufaktura upadła w 1783 z powodu zbyt wysokich kosztów produkcji i konkurencji.

W 1818 Belweder został sprzedany rządowi Królestwa Polskiego z przeznaczeniem na siedzibę wielkiego księcia Konstantego. W latach 1818–1822 pałac został całkowicie przebudowany. Powstał klasycystyczny budynek składający się z piętrowego korpusu głównego oraz dwóch parterowych skrzydeł dostawionych pod kątem prostym. W obu elewacjach korpusu głównego umieszczono czterokolumnowe jońskie portyki z balkonami. Od strony ulicy zbudowano żelazne ogrodzenie z kamiennymi słupami.

Wielki książę mieszkał w Belwederze wraz ze swoją żoną, noszącą tytuł księżnej łowickiej Joanną Grudzińską, do wybuchu powstania listopadowego. W tym czasie w Belwederze kilkakrotnie koncertował Fryderyk Chopin.

Porządek w ogrodzie i na dziedzińcu Belwederu utrzymywali obywatele skazywani za wykroczenia. Jedną z osób odbywających ten rodzaj kary był Maurycy Mochnacki, który zakuty w kajdany przepracował w ogrodzie belwederskim 40 dni.

Podczas ataku na Belweder w czasie nocy listopadowej 29 listopada 1830 powstańcom nie udało się ująć wielkiego księcia Konstantego, który się ukrył. Od ciosów bagnetów zginął przebywający w tym czasie w pałacu rosyjski generał Aleksiej Gendre. Po upadku powstania Belweder wraz z Łazienkami pełnił funkcję rezydencji carskiej. W jednej z sal pałacu urządzono kaplicę prawosławną. Na lato do Belwederu przenosił się wraz z rodziną namiestnik Królestwa Polskiego Iwan Paskiewicz. W 1849 w pałacu zmarł przebywający w Warszawie wielki książę Michał Romanow.

Pałac był od 29 listopada 1918 do 13 grudnia 1922 siedzibą Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, a po 14 grudnia siedzibą prezydentów Gabriela Narutowicza i Stanisława Wojciechowskiego. 25 października 1921 w Belwederze odbył się ślub Piłsudskiego z Aleksandrą Szczerbińską.

Po przewrocie majowym, od 5 czerwca 1926, w pałacu jako minister spraw wojskowych, aż do swojej śmierci ponownie zamieszkał Józef Piłsudski. Marszałek zamieszkał wraz z rodziną na pierwszym piętrze oraz w prawym (południowym) skrzydle Belwederu. W lewym skrzydle mieszkali m.in. Aleksander Prystor i Walery Sławek. 4 maja 1935 wieczorem Józef Piłsudski został przewieziony do Belwederu z Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych w Alejach Ujazdowskich i przeniesiony do ulubionego pokoju Narożnego, gdzie znajdował się jego gabinet. Tam zmarł 12 maja 1935. Po zabalsamowaniu zwłok jego ciało przepasane wielką wstęgą Orderu Virtuti Militari zostało złożone w metalowej trumnie, którą ustawiono na katafalku w tzw. dużym salonie.

W latach 1935–1939 w pałacu mieściło się Muzeum Józefa Piłsudskiego. W 1936 ogrody Łazienek i Belwederu zostały ponownie połączone. W listopadzie 1938 odbyła się uroczystość odsłonięcia przeniesionego z Magdeburga i ustawionego w pobliżu Belwederu domu, w którym w czasie I wojny światowej był osadzony Piłsudski (budynek został rozebrany po II wojnie światowej).

Pałac został uszkodzony w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 w wyniku niemieckiego ostrzału artyleryjskiego. 5 października 1939, podczas swojej jedynej wizyty w okupowanej Warszawie, Belweder odwiedził Adolf Hitler. Po defiladzie zwycięstwa oddziałów niemieckich w Alejach Ujazdowskich wódz III Rzeszy zwiedził gabinet Józefa Piłsudskiego. Belweder stał się warszawską rezydencją generalnego gubernatora Hansa Franka. 

W 1945 Belweder stał się siedzibą Biura Prezydialnego Krajowej Rady Narodowej i jej przewodniczącego Bolesława Bieruta. Od 1952 pałac był siedzibą przewodniczącego Rady Państwa. W 1989 pałac stał się siedzibą prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego, a od 1990 siedzibą prezydenta Lecha Wałęsy, który w 1994 podjął decyzję o przeniesieniu siedziby prezydenta do pałacu Rady Ministrów (równocześnie zmieniono jego nazwę na pałac Prezydencki). W latach 2010–2015 w pałacu wraz z rodziną mieszkał prezydent Bronisław Komorowski.

Podczas swoich pielgrzymek do Polski trzykrotnie wizyty w pałacu składał Jan Paweł II. 2 czerwca 1979 i 17 czerwca 1983 spotkał się tam z władzami PRL. 8 czerwca 1991 papież spotkał się z Lechem Wałęsą i poświęcił pałacową kaplicę Matki Bożej Królowej Polski. Znajdująca się w dolnej części budynku kaplica należy do parafii św. Aleksandra.

Architektura Belwederu

Belweder to budowla utrzymana w stylu klasycystycznym, zaprojektowana przez Jakuba Kubickiego. Charakterystycznymi elementami budynku są portyk kolumnowy oraz harmonijne proporcje fasady. Na uwagę zasługuje otoczenie pałacu – Belweder znajduje się w sąsiedztwie malowniczych ogrodów i parków, które stanowią część zespołu Łazienek Królewskich. Wnętrza pałacu są bogato zdobione i pełne pamiątek związanych z Józefem Piłsudskim oraz innymi wybitnymi postaciami polskiej historii.

Jak zwiedzać Belweder?

Belweder można zwiedzać podczas zorganizowanych wycieczek, które pozwalają zgłębić historię tego miejsca oraz zobaczyć imponujące wnętrza. Warto zarezerwować wycieczkę z wyprzedzeniem, ponieważ liczba miejsc jest ograniczona. Pałac otoczony jest pięknymi parkami, co czyni go doskonałym miejscem na spacer i odpoczynek.

Belweder jest zarządzany przez Kancelarię Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

 

 

Źródło: niezalezna.pl

#Belweder #Łazienki Królewskie