Zima, czyli upragniony czas morsów. Na miłośników lodowatej kąpieli niektórzy patrzą z niedowierzaniem, inni zaś z podziwem. Same morsy doskonale się bawią. Morsowanie, czyli forma aktywności fizycznej polegająca na krótkich kąpielach w zimnej wodzie, lawinowo zyskuje na popularności.
Morsowanie, to nic innego jak zanurzanie ciała w zimnej wodzie w okresie późnej jesieni, zimy i wczesnej wiosny, kiedy na zewnątrz temperatura nie przekracza kilku stopni Celsjusza. Morsowanie często porównywane jest do krioterapii, czyli leczenia zimnem. Celem jest pobudzenie naszego organizmu do reakcji obronnej na niską temperaturę, co prowadzi do zwiększenia odporności i poprawy krążenia krwi. Taka forma aktywności ma zarówno plusy, jak i minusy. Czy morsowanie jest zdrowe? Odpowiedź może być skomplikowana. To zależy od naszego stanu zdrowia, indywidualnych predyspozycji i wieku.
W okresie zimy chronimy się przed zimnem na wiele sposobów. Często sięgamy po ciepłą odzież, funkcjonujemy w przegrzanych domach, śpimy w zbyt wysokiej temperaturze czy nagrzewamy wnętrza naszych samochodów. Wszystko to wpływa na nasz naturalny mechanizm termoregulacji, który uległ osłabieniu. Morsowanie, czyli kąpiel w zimnej wodzie, pozwala nam ten mechanizm ponownie aktywować i unormować.
Decydując się na tę aktywność, warto odpowiedzieć na pytanie – co daje morsowanie? Lista pozytywnych efektów jest długa:
Morsowanie, mimo wielu korzyści zdrowotnych, ma pewne ograniczenia. Istnieją także przeciwwskazania. Przed podjęciem decyzji o zimowych kąpielach najlepiej skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu w celu przeprowadzenia badań oceniających stan zdrowia i indywidualne predyspozycje do podjęcia takiej aktywności.
Morsowania powinny unikać osoby borykające się z problemami kardiologicznymi, chorobami układu krążenia, z niewydolnością oddechowo-krążeniową, przeciekami żylno-tętniczymi w płucach czy nadciśnieniem. Z zimnych kąpieli wyklucza także przebyty zawał serca, udar mózgu, wrodzone wady i zaburzenia rytmu serca czy takie schorzenia jak borelioza, choroba Raynauda czy epilepsja. Ważne aby nie morsować po spożyciu alkoholu bądź innych środków psychoaktywnych ze względu na brak możliwości racjonalnej oceny sytuacji i prawidłowej reakcji na wychłodzenie organizmu.
Wiek a morsowanie - to ma znaczenie? Zimne kąpiele nie są zalecane osobom powyżej 65. roku życia ze względu na zmiany miażdżycowe i troficzne naczyń krwionośnych, które mogą uniemożliwiać bądź utrudniać właściwą reakcję na zimno. U osób starszych istnieje zagrożenie powstania zatorów i skrzepów z układzie żylnym. Kontrowersyjne jest także morsowanie dzieci. Wielu lekarzy uważa, że dzieci mają zbyt niską odporność na taką formę aktywności. Nie powinno się więc poddawać zimnym kąpielom dzieci poniżej 6. roku życia, a najlepiej poczekać do wieku nastoletniego.
Odpowiednie przygotowanie do morsowania pozwoli uniknąć szoku termicznego, w czasie którego może dojść do tachykardii, hiperwentylacji i zmniejszenia zdolności psychoruchowych.
Jak zacząć morsować? Warto poznać kilka zasad, zanim przystąpi się do lodowatych kąpieli. Przede wszystkim należy wcześniej podjąć pierwsze kroki zanim wejdzie się do wody. Warto zacząć od codziennego zimnego prysznica, trwającego kilka minut. Regularne korzystanie z chłodnej kąpieli przyczyni się do zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia szoku termicznego i przyzwyczai ciało do niskich temperatur. Jeśli nigdy wcześniej nie morsowaliśmy, nie warto zaczynać od mrozów, a pierwszy raz wybrać się w okresie jesieni czy wiosny. W ten sposób organizm przyzwyczai się do „zimnej” formy aktywności.
Wielu także zachodzi w głowę jak ubrać się do morsowania. Nie musimy posiadać specjalistycznego sprzętu, natomiast warto pamiętać o kilku elementach. Przede wszystkim o stroju kąpielowym, kocu i ręczniku. Aby zbyt szybko nie wychłodzić ciała warto mieć ze sobą rękawiczki, czapkę oraz buty neoprenowe do morsowania.
Tuż przed wejściem do wody warto odpowiednio przygotować się do zimnej kąpieli. Bardzo ważna jest rozgrzewka przed morsowaniem – bieg bądź gimnastyka trwająca 20-minut pomoże wzmocnić mechanizm termoregulacji, a przede wszystkim dotleni organizm. Morsowanie pierwszy raz może stanowić prawdziwe wyzwanie. Warto więc zacząć swoją przygodę w towarzystwie lub w specjalnej grupie doświadczonych morsów. Do wody wchodzimy wolno, po drodze możemy ochlapać się wodą lub bardzo wolno zanurzać. Ważna jest również głębokość kąpiącego się, która powinna ograniczać się do bezpiecznej głębokości, co umożliwi nam szybką ewakuację na brzeg i ogrzanie ciała w przypadku nieoczekiwanych problemów zdrowotnych.
Ile powinna trwać kąpiel? Sama kąpiel powinna trwać zaledwie kilka minut, a długość pobytu zależy od naszego stopnia zaawansowania w morsowaniu. Istnieje zasada, że kąpiel powinna trwać tyle minut ile woda ma stopni. Jeśli więc woda ma 5 stopni – morsujemy nie dłużej niż 5 minut.
Jak często można morsować? Częstotliwość kąpieli zależy od zaawansowania „morsa” oraz od temperatury wody. Na początku nie należy kąpać się częściej niż raz w tygodniu, a w najchłodniejszych miesiącach nie częściej niż 2 razy w miesiącu.