Retinoidy pełnią wiele ważnych funkcji w całym organizmie:
- zapobieganiu rogowacenia,
- wprowadzaniu zmian w spoistości komórkowej,
- działają przeciwtrądzikowo i przeciwłojotokowo
- działania immunologiczne i przeciwzapalne
- zapobiega nowotworom i pomaga w ich leczeniu
- wywoływaniu apoptozy
- wpływie na skład macierzy zewnątrzkomórkowej
Ze względu na budowę i właściwości wyróżniamy 3 generacje retinoidów:
- I generacja – retinoidy naturalne, działające nieselektywnie - retinol (witamina A) i jej metabolit retinal, tretinoina, izotretinoina
- II generacja – retinoidy monoaromatyczne, syntetyczne analogi witaminy A (etretinat, acitretina)
- III generacja – retinoidy poliaromatyczne, charakteryzujące się selektywnym działaniem receptorowym (arotynoid, adapalen, tazaroten)
Izotretynoina nie tylko jest uważana za jedyne znane możliwe lekarstwo na trądzik u niektórych pacjentów, ale pierwotnie była chemioterapią niektórych rodzajów raka, takich jak białaczka.
Retinoidy - zastosowanie
Retinoidy zastosowanie swoje znalazły w wielu różnych chorobach, takich jak stany zapalne skóry, rak skóry, zaburzenia zwiększonego obrotu komórkowego (np. łuszczyca), fotostarzenie, i zmarszczki skóry. Retinoidy działanie znalazły przede wszystkim w dermatologii w leczeniu trądziku i łuszczycy.
W przypadku trądziku działają one na dwa sposoby - przyspieszają wymianę zewnętrznych warstw naskórka i złuszczanie martwych komórek. W ten sposób hamują rogowacenie ujść gruczołów łojowych, prowadzą do usuwania dojrzałych zaskórników i ograniczają wydzielanie łoju.
Dzięki wywieranemu działaniu na układ immunologiczny, redukują istniejące zmiany zapalne.
Łuszczyca jest chroniczną, nawracającą chorobą skóry o podłożu immunologicznym i zapalnym. W terapii łuszczycy działają one poprzez normalizację proliferacji [rozrastania] komórek naskórka, a w szczególności zahamowanie podziałów komórkowych w przypadku nadmiernej proliferacji i przyspieszenie tego procesu, gdy zachodzi on zbyt wolno. Modelują również odpowiedź immunologiczną poprzez regulację funkcji komórek Langerhansa skóry, limfocytów T, jak i zahamowanie produkcji czynników chemotaktycznych.
Retinoidy swoje zastosowanie znalazły w kosmetykach (pielęgnacja twarzy) i są często składnikiem kremów przeciwzmarszczkowych. Odpowiadają za redukcję zmarszczek i uelastycznienie skóry. Retinol rozjaśnia przebarwienia, odżywia i dotlenia skórę, dzięki czemu zachowuje ładny i jednolity kolor.
Retinoidy – przeciwwskazania
Uwaga: Retinoidy są zakazane w ciąży i w czasie karmienia piersią!
Są one tak silne, że mogą doprowadzić do zaburzeń w rozwoju płodu np. wodogłowie czy wad układu sercowo-naczyniowego. W czasie stosowania retinoidów najlepiej korzystać ze skutecznych metod antykoncepcji lub wykonać test ciążowy przed rozpoczęciem kuracji.
Retinoidy nie są także wskazane dla osób, które nie zamierzają używać kremów z filtrem UV, ponieważ silne słońce może doprowadzić do bardzo poważnych uszkodzeń skóry.
- nadmierna wrażliwość na skórze
- przesuszenie i zaczerwienienie skóry lub błon śluzowych
- świąd, rumień, wysypka, poty
- osłabione włosy, paznokcie
- suchość, pieczenie i łzawienie oczu
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- zapalenie trzustki
- zaburzenia pracy wątroby
- krwawienia z układu pokarmowego
- bóle kości
- możliwy wpływ na rozwój osteoporozy