Przyroda na wyciągnięcie ręki: Leśny budzik. Co wiesz o... kosie?
Kos jest ptakiem średniej wielkości, częściowo wędrownym. W Europie jest bardzo rozpowszechniony. Samce są zabarwione na czarno z żółtym dziobem. Upierzenie samic jest w dużej części ciemnobrązowe. Głośne i melodyjne pieśni godowe można usłyszeć pomiędzy początkiem marca a końcem lipca już przed świtem, a także wieczorem i czasem w ciągu dnia.
Pierwotnie kos był ptakiem leśnym. W dalszym ciągu można go spotkać w lasach, jednak w XIX stuleciu ptaki zaczęły zasiedlać parki i ogrody w pobliżu osad ludzkich, wkrótce przeniosły się także do centrów miast. Pożywienia szukają zwykle na ziemi. Odżywiają się przeważnie pokarmem zwierzęcym, głównie dżdżownicami i chrząszczami. Chętnie zjadają też jagody i inne owoce.
Kosy mają nadzwyczajnie dobre, jak na ptaki śpiewające, widzenie po zmroku. Polują także na ślimaki, pijawki, wije, pajęczaki, jaszczurki, myszy, ryjówki. W przypadku braku pożywienia kosy zadowalają się mniejszymi owadami, na przykład mszycami. W diecie kosów od połowy maja rośnie udział jagód i owoców. Jesienią i zimą zjadają głównie jagody oraz miękkie owoce, najbardziej dojrzałe i zawierające najwięcej cukru. Kosy potrafią, podobnie jak inne drozdy, wyjeść miąższ owocu i pozostawić samą skórkę.
Kosy szukają pożywienia skacząc po ziemi. Charakterystyczne dla poszukiwania pożywienia na ziemi jest podskakiwanie na krótkich odcinkach zakończone zatrzymaniem się, podczas którego kos przechyla głowę, ustala punkt i błyskawicznie uderza weń dziobem.
Kosy piją rzadko, gdyż przyjmowany pokarm z reguły zawiera wystarczającą ilość wody. Podczas picia wchodzą po brzuch do płytkiej wody i zanurzają w niej dziób.
Przez większą część roku początek ich aktywności przypada na świt, a jej koniec na zmierzch. W lipcu i czerwcu, tak jak i w środku zimy, ptaki kończą aktywność już o zachodzie słońca lub nawet przed nim.
Podczas pory lęgowej kosy zachowują się wobec osobników swojego gatunku wybitnie terytorialnie, szczególnie w fazie budowania gniazda, a nieco mniej w fazie wychowywania młodych. Obie płcie biorą udział w obronie rewiru. Samce przepędzają wszystkie osobniki swojego gatunku, a samice tylko inne samice.
Często daje się słyszeć śpiew godowy samców kosa. Ptaki te są szczególnie kreatywne w wynajdywaniu, kombinowaniu i zmienianiu motywów. Melodyjne strofy są chwytliwe i miłe dla ludzkiego ucha, całkiem przeciwnie niż dźwięki wydawane przez wzburzone ptaki obu płci.
Śpiew godowy spełnia podwójną funkcję. Przy jego pomocy samce starają się przyciągnąć towarzyszkę i jednocześnie ogłosić swoje prawa do terytorium. W sezonie lęgowym, o świcie kosy śpiewają przez 20 do 30 minut. Pauzy między strofami mają około trzech sekund. Podczas wieczornej pieśni pauzy są nieco dłuższe.
Samce mają dwa do pięciu ulubionych motywów po których można ich zidentyfikować. Typowe dla sąsiadujących ze sobą kosów jest wzajemne odpowiadanie na swoje strofy. Ptaki przejmują motyw sąsiada i odpowiadają podobną strofą.
Pieśń jest częściowo wrodzona. Śpiew wychowanych w izolacji samców jest zgodny w dużej części ze śpiewem innych przedstawicieli gatunku. Wiele elementów pieśni przejmują kosy od ojców i od innych samców. Kosy na obszarach zasiedlonych przejmują do swych pieśni również odgłosy cywilizacji, jak syreny karetek czy dzwonki telefonów komórkowych.
W osiedlach ludzkich kosy mogą śpiewać nawet nocą w oświetlonym, np. przydrożną lampą, miejscu. Większość kosów zaczyna śpiewać w połowie marca, a najwyższe nasilenie osiągają między majem a czerwcem, szczególnie przy ciepłej i wilgotnej pogodzie. Śpiewy kończą się w połowie lipca, ale szczególnie na obszarach zamieszkanych można usłyszeć głośno śpiewającego kosa także jesienią i zimą, przeważnie przy ciepłej pogodzie.
Kosy spędzają większość czasu poszukując pokarmu na ziemi. Mogą tam zostać zaatakowane przez kleszcze, które zwykle przyczepiają się do głowy ptaka. We Francji kleszcze wykryto u 74% wiejskich kosów, lecz tylko u 2% ptaków żyjących w miastach.
Kosy padają ofiarą rozmaitych drapieżników. Najskuteczniejsze w polowaniu na kosy są różne gatunki sokołów, krogulec, jastrząb, myszołów oraz kania ruda, puszczyk, puchacz i uszatka. Zagrożeniem dla kosów są także różne gatunki łasicowatych i lisów. Poza tym kosy padają często ofiarami kotów domowych, szczurów wędrownych i wiewiórek.
Źródło: niezalezna.pl
