Przyroda na wyciągnięcie ręki: Co wiesz o... żołnie?
Żołna jest jednym z naszych najbarwniejszych ptaków. Ptaki rzucają się w oczy nie tylko swoim egzotycznym wyglądem, ale także swoim zachowaniem, chętnie przesiaduje na eksponowanych miejscach, gdzie czatuje na przelatujące owady i ściga je zwinnym lotem.
Zamieszkuje otwarte, nasłonecznione tereny obfitujące w ziemne urwiska i skarpy. W kraju populacja lęgowa jest skrajnie nieliczna szacowana jedynie na ok. 30-50 par.
Żołna jest ptakiem wędrownym. Przylatuje w maju i czerwcu. Odlatuje w sierpniu i wrześniu. Zimuje w Afryce na południe od Sahary. Jest ptakiem bardzo ruchliwym i towarzyskim. Gniazduje w koloniach. Lubi przesiadywać w grupach. Jest to także ptak płochliwy. Żołna szybko macha skrzydłami, po czym następuje faza szybowania, podobna do lotu jaskółki.
W Polsce najwcześniejsze wzmianki o lęgach pochodzą z XVIII i XIX w. (w 1792 r. pod Oławą i w 1887 r. pod Nidzicą), lęgi znane są także od początku XXI wieku na Dolnym Śląsku.
Samce w ubarwieniu nie wiele różną się do samic. Czoło białe, wierzch głowy i kark rdzawobrązowy, czarna pręga przez oko. Gardło żółtawe, oddzielone czarną przepaską od błękitnego spodu. Barki, grzbiet i kuper złotooliwkowe (samica ma grzbiet oliwkowozielony, a pozostałe barwy mniej kontrastowe), skrzydła błękitno-zielone, pokrywy skrzydłowe i lotki drugorzędowe brązowe. Oliwkowozielony ogon, a środkowa para sterówek dłuższa od pozostałych o około 3 cm.
Główne lęgowiska znajdują się południowo-wschodniej części kraju, ale w ostatnich latach jej rozproszone lęgi są stwierdzane niemal we wszystkich rejonach kraju z północą włącznie. Ptaki zamieszkują wysokie, piaszczyste urwiska, zarówno naturalne jak i sztuczne, skarpy, wąwozy lessowe.
Gniazdo stanowi samodzielnie wygrzebana nora w urwisku do 2 metrów długości i kończy się komorą gniazdową bez wyściółki.
Żołna w ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w połowie czerwca 5 do 6 jaj. Jaja wysiadywane przez okres około 20 dni przez obydwoje rodziców, choć udział samca jest ograniczony. Pisklęta opuszczają gniazdo po 30 dniach.
Pożywienie ptaka stanowią owady chwytane w locie, głównie błonkówki, chrząszcze, ważki, motyle, muchówki i prostoskrzydłe. Żołna doskonale rozpoznaje owady jadowite. Niejadowite połyka natychmiast. Owady z żądłami najpierw kilkakrotnie miażdży końcem dzioba aby uniknąć użądlenia i dopiero potem zjada. Zjada głównie osy. Historie o niszczeniu rodzin pszczelich są nieprawdziwe.
W Polsce ptak jest objęty ścisłą ochroną gatunkową, wymieniony jest w Polskiej czerwonej księdze zwierząt jako bliski zagrożenia, z powodu występowania na skraju zasięgu gatunku.
Źródło: niezalezna.pl
