Przyroda na wyciągnięcie ręki: Co wiesz o... szpaku?
Szpak jest średniej wielkości ptakiem, częściowo wędrownym. Powszechnie występuje w Polsce. Ptak posiada szatę godową i spoczynkową. Słynie ze swojej inteligencji i zaradności.
Szpaki były dobrze znane starożytnym Rzymianom i Grekom, którzy nierzadko trzymali je w domach ze względu na wygląd oraz zdolności dźwiękonaśladowcze. Arystoteles porównując różne zwierzęta używał szpaka jako punktu odniesienia co do rozmiaru. Pliniusz Starszy zauważył już, że szpaki są zdolne do naśladowania ludzkiej mowy.
Mozart miał oswojonego szpaka, który potrafił zaśpiewać fragment jego XVII koncertu fortepianowego. Kupił go w sklepie, po tym, jak usłyszał go podczas śpiewania frazy z pracy, którą napisał 6 tygodni wcześniej i nie wykonał jeszcze publicznie. Bardzo przywiązał się do szpaka i urządził mu pogrzeb, gdy ten umarł trzy lata później. Zdaniem niektórych Żart muzyczny (K. 522) mógł być napisany w komicznym, nieuporządkowanym stylu szpaczej pieśni.
W szacie godowej ciało szpaków jest czarne i opalizujące. Poszczególnie partie upierzenia mogą opalizować na zielono, fioletowo, brązowawo, niebiesko lub w wymieszanych barwach; rozmieszczenie tych metalicznych barw na ciele zależy od podgatunku. Niektóre z piór mają białe zakończenia. W szacie spoczynkowej szpaki na całym ciele pokryte są białymi lub płowymi kropkami, a dziób jest ciemny, niezależnie od płci. Młode ptaki są jednolicie brązowe.
W okresie lęgowym szpaki zamieszkują różne obszary z drzewami, gniazdują bowiem w dziuplach; mogą to być lasy, zadrzewienia, ogrody czy parki miejskie. W Polsce szpaki występują na terenie całego kraju z wyjątkiem zwartych kompleksów leśnych, borów iglastych i terenów górskich powyżej 1000 m n.p.m.
Szpaki żerują stadami, podobnie też migrują. Największe stada tworzą zimą. Te najliczniejsze obserwuje się w obszarach wiejskich, szczególnie w zadrzewieniach lub trzcinowiskach. W przeciwieństwie do większości ptaków po ziemi chodzą, nie skaczą. Przebywając w ogromnych stadach tworzą duży hałas. Podczas wędrówek mogą dzienne przebywać znaczne dystanse, poruszają się z prędkością 60–80 km/h, po drodze zatrzymując się, by jeść.
Śpiew szpaka składa się ze świszczących i trzeszczących dźwięków. Często wplata w swoją pieśń głosy innych ptaków, np. wilgi, dzięcioła zielonego czy jaskółek, oraz dźwięki mechaniczne, jak skrzypienie drzwi albo gwizd czajnika. Samiec podczas śpiewania stroszy pióra na gardle i trzepocze skrzydłami. Pod koniec pieśni często szpaki wydają z siebie ostre crii sriij. Śpiewają cały rok, milkną jedynie na krótko w czasie pierzenia. Śpiewają również samice, częściej czyniąc to jesienią i zimą, niż w sezonie lęgowym.
Szpaki są wszystkożerne. Żywią się pokarmem roślinnym i bezkręgowcami, przy czym te drugie pełnią ważniejszą rolę w diecie wiosną i latem. Zjadają chrząszcze, gąsienice, prostoskrzydłe. Zjadają na przykład jagody (w tym czarnego bzu), nasiona, jabłka, gruszki, śliwki i wiśnie. Zimą odwiedzają karmniki i wysypiska śmieci.
Do naturalnych wrogów szpaków należą kobuzy, jastrzębie i krogulce.
Na terenie Polski ptak nie jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.
W odchodach szpaków mogą znajdować się bakterie powodujące nieżyt żołądka i jelit, jednak nie notuje się wielu zakażeń wśród ludzi. Szpaki mają duży udział w przenoszeniu wirusa wywołującego zakaźne wirusowe zapalenie żołądka i jelit u świń (TGE). Same odchody szpaków również są problematyczne, niszczą bowiem elewacje budynków, rzeźby i karoserie. Szpaki zbierające się w okolicy lotnisk mogą stanowić zagrożenie dla ruchu lotniczego. W bywają traktowane jako szkodniki w sadach, np. czereśni i wiśni. Prócz wyjadania ziaren z pól jedzą także karmę dla bydła, drobiu czy świń.
Szpaki bardzo chętnie zajmują budki lęgowe i gniazdują w bliskości innych osobników swojego gatunku. Budki lęgowe dla tych ptaków należy wieszać nie bliżej niż 2 m od siebie; mogą być umieszczone na tym samym drzewie.
Źródło: niezalezna.pl
