Przyroda na wyciągnięcie ręki: Co wiesz o... makolągwie?
Makolągwa to gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych. To ptak częściowo wędrowny, choć migruje na niedalekie i średnie odległości. Występuje od zachodniej Europy, Wysp Kanaryjskich, północnej Afryki po Bliski Wschód i Azję Środkową.
W Polsce liczny ptak lęgowy krajobrazu rolniczego. W latach 2008–2012 populacja makolągwy w Polsce liczyła 0,83–1,1 miliona par lęgowych. Ptaka tego spotkać można w całym kraju, w tym w górach do strefy kosówki, czyli do wysokości 1800 m n.p.m. Najliczniej występuje w południowej Małopolsce, na Podkarpaciu (Niecka Nidziańska, Kotlina Sandomierska), na Wyżynie Kieleckiej i Lubelskiej; najmniej liczny na Pomorzu, ziemi lubuskiej, Mazurach, w Karpatach i Sudetach. Przylatuje od marca do kwietnia, a odlatuje od września do października. W Polsce zimuje dość licznie i regularnie, a szczególnie w zachodnich dzielnicach. To sprawia, że liczne osobniki są osiadłe.
W historii ornitologii sierpień 1982 roku został zapamiętany jako miesiąc, w którym przez kilka wieczorów na wspólnym noclegowisku koło Cedyni nad Odrą naliczono 2800 ptaków (poza tym 2100 pliszek żółtych i 200 siwych), co było największym noclegowiskiem tego gatunku w Europie. Największe jesienne skupienie tych ptaków, na które natrafiono, liczyło prawie 5000 osobników.
Niewielki, typowo wiejski ptak o smukłej sylwetce i długim ogonie. Mniejszy i delikatniejszy od wróbla. Masa ciała 15–26 g.
Obie płci podobnej wielkości. Samiec w szacie godowej ma czerwone czoło i pierś oraz szarą głowę i szyję. Grzbiet i pokrywy skrzydłowe ciemnobrązowe, brzuch jasny, lotki i sterówki ciemnoszare, biało obrzeżone. Samice bardziej brązowoszare na grzbiecie, bez czerwonej barwy (różnicę widać zwłaszcza na piersi), kreskowane na grzbiecie i jasnym spodzie ciała. Młode podobne są do samicy, choć mają więcej kreskowania.
To ptak towarzyski, dość ruchliwy i mało płochliwy. W powietrzu leci szybko torem falistym.
Piosenkę tworzy szereg melodyjnych i fletowych trelów oraz gwizdów, które przeplecione są wabiącym głosem. Samiec potrafi nawet bardzo długo śpiewać na podwyższonym miejscu. W czasie lotu wydawany jest charakterystyczny głos.
Zamieszkuje skupienia gęstych śródpolnych, przydrożnych krzewów, miedze śródpolne, pola uprawne, sady, ogrody, obrzeża parków i lasów. Unika wnętrz lasów i parków miejskich. Żyje w pobliżu siedzib ludzkich. Żeruje na otwartych przestrzeniach z kępami, pasami drzew, gęsto zarośniętymi pastwiskami, wrzosowiskami, ugorami, żywopłotami, zielenią wiejską i sosnowymi młodnikami.
Najczęściej spotyka się te ptaki, gdy siedzą na krzewach, drzewach i słupach telefonicznych. Lęgnie się na nasłonecznionych obszarach otwartych. Jego występowanie na danym terenie zależy znacznie od obecności nasion roślin polnych.
Zakłada gniazda w środkowej części krzewu lub młodego drzewa w miejscu dobrze nasłonecznionym na wysokości od 0,5 do 2 metrów nad ziemią w gęstych zaroślach. Mogą być to krzewy jałowca, wawrzynu, kolcolistu, głogu, bukszpanu, kapryfolium lub łopianu, ale też młode drzewko iglaste (np. świerczek) lub żywopłot. Konstrukcję budują korzonki, źdźbła, kłącza, trawy poprzetykane puchem roślinnym, wełną, a wyściela włosiem. Ma kształt koszyczka. Czasem może być ulokowana nawet na ziemi lub trawie. Uwiciem gniazda zajmuje się samica. Preferują gnieżdżenie się w luźnych grupach dochodzących do 20 ptaków. To powoduje, że na jednym krzewie znaleźć można parę gniazd.
Odnotowano przypadki gniazdowania w śródmieściach dużych miast. Tworzone pary są monogamiczne. Samica zajmuje się budową gniazda i układaniem w nim ściółki, ale czasami pomaga jej samiec. Podczas gdy samica szuka na ziemi kawałków waty, piórek i drobnych roślin, samiec czuwa w pobliżu na wyższym stanowisku, np. kamieniu czy głazie.
Dwa lub trzy lęgi w roku: w maju pierwszy, a na początku czerwca drugi. Składa 5–6 jaj o wąskich, wydłużonych biegunach, skorupkach w kolorze białym z niebieskawym odcieniem i nielicznymi karminowymi plamkami.
Wysiadywanie od zniesienia ostatniego jaja trwa ok. 13 dni i jest w większości wykonywane przez samicę (czasem jednak samiec jej w tej czynności pomaga), a młode, przebywają w gnieździe przez okres 2 tygodni. W tym okresie oboje rodzice karmią swe potomstwo najpierw owadami, a potem nasionami np. mniszka lekarskiego, tasznika, rdestu ptasiego i gwiazdnicy.
Nasiona chwastów i traw, np. nasiona szczawiu zwyczajnego, wiesiołka, krzewów i drzew. Chętnie wyszukuje nasiona roślin oleistych. W porze lęgowej chwyta też bezkręgowce – pająki, owady, np. muchy i komary, ale też pluskwy, chrząszcze i mszyce. Zamiłowanie makolągwy do odżywiania się nasionami konopi ma swoje odbicie w łacińskiej nazwie gatunkowej – cannabic oznacza konopie.
okarm piskląt stanowią głównie nasiona, ale czasem uzupełniane są drobnymi owadami.
Po okresie lęgowym duże stada żerują na terenach bogatych w nasiona chwastów – ugory, ścierniska i w pobliżu stogów. Są wtedy hałaśliwe tym bardziej, że często współegzystują z innymi ziarnojadami takimi jak dzwońce, zięby, wróble i rzepołuchy. Pokarmu razem szukają przeważnie na zachwaszczonych nieużytkach. Zwykle zbiera nasiona z ziemi w odsłoniętym miejscu z rzadko porastającą je niską roślinnością zielną, obsiada badyle i krzaki rosnące na miedzach, a czasem wiszące druty nad polami. Pola i ugory odwiedza szczególnie jesienią i zimą, choć w niższych gałęziach krzewów i drzew również odszukuje pokarm.
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.
Współczesne rolnictwo w znacznym stopniu tępi chwasty. To powoduje, że coraz częściej brakuje pokarmu dla makolągw.
Źródło: niezalezna.pl
