Ciekawostki turystyczne: Beskid Sądecki
Beskid Sądecki to pasmo górskie w Karpatach Zachodnich, należące do Beskidów Zachodnich. W granicach Polski rozciąga się na powierzchni ok. 670 km². Region ten jest bardzo atrakcyjny pod względem turystycznym z racji na piękne krajobrazy, liczne uzdrowiska, wody mineralne, bogate dziedzictwo kulturowe regionu (np. Szlak Architektury Drewnianej), folklor.
Beskid Sądecki rozciąga się pomiędzy Dunajcem na zachodzie a dolinami Kamienicy, Mochnaczki, Muszynki i Przełęczą Tylicką (688 m) na wschodzie. Najwyższym szczytem jest Radziejowa (1266 m). Góry zbudowane są z fliszu płaszczowiny magurskiej.
Do Beskidu Sądeckiego zalicza się trzy pasma górskie: Pasmo Jaworzyny; Pasmo Radziejowej; Góry Leluchowskie. Przełomowa dolina Popradu dzieli je na dwie grupy. Po północno-wschodniej i wschodniej stronie Popradu znajduje się Pasmo Jaworzyny i Góry Leluchowskie, po południowo-zachodniej i zachodniej leżące w granicach Polski Pasmo Radziejowej oraz pasmo słowackie. Umowną granicę między Pasmem Radziejowej a pasmem słowackim prowadzi się od Popradu doliną Czercza, przez Gromadzką Przełęcz i dolinę potoku Wielki Lipnik.
W Paśmie Radziejowej znajduje się najwyższy szczyt całego Beskidu Sądeckiego – Radziejowa oraz wszystkie pozostałe w regionie szczyty przekraczające 1200 m. W Paśmie Jaworzyny tylko Jaworzyna Krynicka (1114 m) oraz Wielka Bukowa (1104 m) mają wysokość większą niż 1100 m.
Obydwie części Beskidu Sądeckiego mają charakter podłużnych pasm górskich złożonych z grzbietu głównego oraz odbiegających od niego grzbietów bocznych. Są one dosyć wyrównane, toteż szczyty, z wyjątkiem Radziejowej i Jaworzyny, charakteryzują się niewielką wybitnością. Oprócz tego, region cechuje duża lesistość. Z wyjątkiem niżej położonych terenów sąsiadujących z miejscowościami, raczej mało jest polan i łąk w porównaniu z okolicznymi pasmami gór.
Obszar Beskidu Sądeckiego należy do dorzecza Dunajca w zlewisku Morza Bałtyckiego. Jedyną większą rzeką przepływającej przez region jest Poprad, natomiast Dunajec opływa go od zachodu i północy, będąc jego granicą.
Pierwotnie, przed osadzeniem się tutaj ludzi cały Beskid Sądecki porastały lasy. W górach głównie była to buczyna karpacka, w której dominował buk zwyczajny, domieszkę tworzyła jodła pospolita i jawor. Tylko w niektórych miejscach ostały się fragmenty tej niezmienionej przez działalność człowieka pierwotnej puszczy. Jawory są już rzadkie, jednak dawniej musiały występować znacznie częściej. Buka jednak ostało się jeszcze sporo, dawniej bowiem uważano go za drzewo nieprzydatne do celów budowlanych. Fragmenty buczyny karpackiej chronione są w kilku rezerwatach. Wycięte lasy zalesiano potem drzewami iglastymi, głównie świerkiem, który w reglu dolnym jest gatunkiem wprowadzonym przez człowieka. Za naturalne drzewostany świerkowe uważa się tylko świerkowe lasy w szczytowych partiach Radziejowej, Złomistego Wierchu i Wielkiego Rogacza. Nad potokami i rzekami występują łęgi, a na stromych skarpach nad Popradem i Dunajcem niewielkie grądy. Wielką rzadkością jest zachowany naturalny fragment lasu lipowego, chroniony w rezerwacie przyrody Las Lipowy Obrożyska.
Pomimo wielowiekowego osadnictwa region cechuje stosunkowa duża lesistość. Z wyjątkiem niżej położonych terenów sąsiadujących z miejscowościami, raczej mało jest tutaj polan i łąk w porównaniu z okolicznymi pasmami gór.
Różnorodność gatunkowa roślin jest dość duża. Ciekawostką jest występowanie większej liczby gatunków górskich oraz roślin rzadkich w Polsce.
Największymi ośrodkami turystycznymi są powstałe w pobliżu źródeł i ujęć wód mineralnych miasta i wsie uzdrowiskowe, takie jak: Krynica-Zdrój, Muszyna, Piwniczna-Zdrój, Rytro, Żegiestów-Zdrój, a także położona na granicy Pasma Radziejowej i Małych Pienin Szczawnica. W Krynicy, Muszynie, Wierchomli Małej oraz należącej do Piwnicznej Suchej Dolinie znajdują się kompleksy wyciągów i stoków narciarskich. Jednym z najpopularniejszych jest Jaworzyna Krynicka, na którą z doliny Czarnego Potoku w Krynicy wjeżdża linowa kolej gondolowa. Działa ona również latem, wwożąc turystów na bezleśny, widokowy wierzchołek.
W górach poprowadzono wiele szlaków turystyki pieszej, z których najważniejszy i najdłuższy jest przebiegający głównymi grzbietami Pasm Radziejowej i Jaworzyny Główny Szlak Beskidzki, znakowany na czerwono. Wytyczone są także szlaki rowerowe, a nawet przebiega tędy Transbeskidzki Szlak Konny. W porównaniu z sąsiednimi pasmami górskimi, jest tu niewiele punktów widokowych. Najważniejsze i najbardziej znane to: Przehyba, wieża na Radziejowej, Wielki Rogacz oraz Jaworzyna Krynicka. Są to zarazem najbardziej popularne wśród turystów szczyty w regionie.
Do innych obiektów atrakcyjnych turystycznie należą skałki (np. Diabelski Kamień na stoku Jaworzyny, Kamień Świętej Kingi pod Skałką) czy niewielkie wodospady na potokach, jak na przykład Zaskalnik czy Wodospad Wielki. Występują tu również zabytki – ruiny zamku w Rytrze i zamku w Muszynie, kościół w Jazowsku oraz obiekty Szlaku Architektury Drewnianej, do których należą: drewniana zabudowa Krynicy, cerkwie m.in. w Powroźniku, Szczawniku, Wierchomli Wielkiej, Miliku oraz Złockiem, a także kościół w Tyliczu.
W przełomie Popradu, pomiędzy Piwniczną a Rytrem, organizowany jest spływ tratwami flisackimi.
Przemierzający szlaki turyści mogą nocować w pięciu schroniskach PTTK oraz w obiektach prywatnych: Bacówka pod Bereśnikiem; Schronisko PTTK na Przehybie; Schronisko PTTK na Hali Łabowskiej; Bacówka PTTK nad Wierchomlą; Schronisko PTTK na Jaworzynie Krynickiej; Chata Górska Cyrla; Chatka pod Niemcową; Chata na Magórach; Stanica Harcerska w Kosarzyskach.
Źródło: niezalezna.pl
